Al maandenlang gaan controleurs in allerlei steden op pad om fraude met de basisbeurs op te sporen. Voormalig minister Plasterk zette de controles in gang. Hij schatte het totale verdonkeremaande bedrag op 27 miljoen euro per jaar en zette een wet in de steigers die een einde aan de fraude moet maken.

Wie bij zijn ouders woont, krijgt een basisbeurs van 95,61 euro. Wie zelfstandig woont, krijgt ongeveer 170 euro extra: 266,23 euro. Daarom liegen sommige studenten dat ze op kamers zijn gegaan, terwijl ze nog in hun kinderkamer slapen.

De controles en de fraude zijn oud nieuws, maar hoe ziet het eruit als die controleurs aan de deur komen? De NOS liet het zien. Al snel bleek de machteloosheid van de controleurs, die aan de deur geweigerd kunnen worden. Maar als de nieuwe wet er is, wordt dat moeilijker.

Betrapte studenten hoeven voorlopig alleen terug te betalen wat ze te veel hebben ontvangen. In de nieuwe wet krijgen ze bovendien een boete: een kwart van het gefraudeerde bedrag. De tweede keer wordt de boete verhoogd tot de helft van dat bedrag. Wie nog een derde keer wordt gepakt, moet voor de rechter verschijnen.

Daarnaast zullen medeplichtige kennissen of familieleden eraan moeten geloven. In de huidige wet lopen die geen enkel risico, ook al hebben ze iemand geholpen bij zijn fraude.

Om de opsporing te vereenvoudigen, werkt het ministerie van OCW aan ‘risicoprofielen’: wat voor studenten frauderen? Studenten die in dezelfde stad wonen als hun ouders zouden bijvoorbeeld vaker in de verleiding komen te frauderen.

In december komen de eerste resultaten van de proef naar buiten, zegt de Dienst Uitvoering Onderwijs.

HOP, Bas Belleman