Een student blij maken is best eenvoudig. Roosters op tijd, niet alle dagen voor één uurtje naar school, duidelijk zijn over de tentamenstof, en: cijfers op tijd inleveren. Dat weten ze ook aan de top van de Hogeschool Rotterdam, waar ze de studentenenquêtes (zie kader) goed in de gaten houden. ‘En daaruit blijkt dat studenten hier niet tevreden over zijn’, weet Jan Roelof, bestuurslid van de hogeschool. Studenten die we voor dit artikel spraken, weten vrijwel allemaal hoe lang de inlevertermijn van tentamens (en verslagen zijn ook tentamens) officieel is. ‘Het resultaat van een tentamen moet bekend worden gemaakt ten hoogste drie weken na het afnemen ervan (studentenvakanties tellen niet mee)’, zo staat in de Hogeschoolgids.

De inlevertermijn is vooral belangrijk als je nog een herkansing moet maken, zegt een groepje mwd-studenten (maatschappelijk werk en dienstverlening) in de kantine van Museumpark. ‘Vorig jaar kregen we de uitslag een keer één dag voor de herkansing.’ Belangrijk, inderdaad, zegt Joey van de lerarenopleiding maatschappijleer, maar prima geregeld. ‘En als docenten niet op tijd zijn, sturen ze ons een mailtje.’ Communicatie daarover, zeggen vrijwel alle studenten, is erg belangrijk.

Extreme werkdruk
De meeste docenten vinden nakijkwerk niet echt leuk. Bovendien komt het in golven. Een hele periode niets en dan ineens, aan het eind, een stapel verslagen of tentamens die zo snel mogelijk becijferd moet worden. Een typisch geval van piekbelasting waar je wel iets aan kunt doen, maar die ook gewoon bij het werk hoort. De extreme werkdruk die een stapel tentamens kan opleveren, ervaarde managementdocent Suzanne Suijkerbuijk vorig jaar: tussen de vijf- en zeshonderd tentamens met open vragen, na te kijken door twee docenten. ‘We hebben het op drie klassen na gehaald om de cijfers op tijd in te leveren’, vertelt Suijkerbuijk, de enige docent die ons vertelt over te laat inleveren. ‘Maar na het nakijken was de inzage achteraf ook een grote ramp. Zoveel studenten, ze stonden tot buiten de collegezaal, ik heb er nog een burn-out van.’

‘Een onderwijskundige vroeg ons na dit drama wat we nu eigenlijk met de toets wilden bereiken. Het is een eerstejaarsvak, puur theorie, dus kennis en inzicht. Nou, dat kan ook prima met multiple choice.’ En dat is hoe Suijkerbuijk en haar collega’s het dit jaar aanpakken. Suijkerbuijk geeft ook een praktisch keuzevak, waarvoor studenten aan het eind van het schooljaar allemaal een verslag moeten inleveren. ‘Als iedereen zijn verslag inlevert, moet ik er in mijn eentje driehonderd nakijken. Per verslag krijg ik een kwartier nakijktijd en met een strakke checklist erbij doe ik er ook echt niet langer over. Het enige lichtpuntje is dat niet iedereen inlevert.’

Digitaal toetsen
Bestuurslid Jan Roelof zou zeggen: diversifiëren, spreiden en digitaliseren. ‘Tentamens nakijken kan als heel belastend ervaren worden. Ik vind dat je als professional moet nadenken over hoe je die werkdruk zelf kunt verminderen. Daarvoor heb je tal van opties.’ Hij noemt als voorbeeld het digitaal toetscentrum op de Kralingse Zoom, waar studenten toetsen op de computer kunnen maken, maar ook op Museumpark en op het Academieplein lopen pilots met digitaal toetsen. ‘Daaruit blijkt dat met digitaal toetsen veel meer kan dan alleen meerkeuzevragen invullen. Je kunt er bijvoorbeeld ook diagnostische toetsen maken.’
Jan Roelof benadrukt dat je ook niet alles kunt digitaliseren. ‘Er blijven werkstukken en er blijven afstudeerprojecten, maar het is één van de middelen.’

Kleine beetjes
En wat kun je als student doen? Nakijken blijft voor studenten afwachten. Je kunt natuurlijk wel bij je docent lobbyen voor meer kleine toetsen en meer spreiding. Daar kun je ook als student van profiteren: niet meer alle stof in één keer leren, maar steeds een stukje. Maar, waarschuwt Jan Roelof terecht, trap als docent dan niet in de val van je eigen enthousiasme. ‘Het gebeurt namelijk dat docenten besluiten een tussentoets te geven zonder de eindtoets korter te maken. En dan wordt de werkdruk per saldo alleen maar hoger.’ Rond de periode dat deze Profielen bij de drukker ligt, hebben Jan Roelof en zijn collega-bestuursleden gesprekken met de directeuren van instituten. Dan zal het ook weer gaan over de vraag of directeuren ervoor hebben gezorgd dat docenten hun cijfers vaker op tijd inleveren.

Om wat meer druk op de ketel te zetten, kondigde het college van bestuur vorig jaar aan dat de nakijktermijn onderwerp wordt in het beoordelingsgesprek van docenten. Te laat inleveren kan dan consequenties hebben, bijvoorbeeld in het wel of niet toekennen van een salarisverhoging. Tot nog toe is dat niet gebeurd. De eerste ronde van deze beoordelingsgesprekken zal dit najaar plaatsvinden.

Olmo Linthorst

BOETE
Een andere Rotterdamse onderwijsinstelling pakt het nog drastischer aan: wie op de Erasmus School of Economics de nakijktermijn van drie weken overschrijdt, krijgt een boete op het budget van zijn sectie. Eind vorig schooljaar moest de sectie marketing als eerste deze boete van 2500 euro betalen.

EEN 5,8 VOOR ‘CIJFERS BINNEN TERMIJN’
Studenten zijn gemiddeld maar matig enthousiast over het terugkrijgen van cijfers op de hogeschool, blijkt uit het themanummer dat Elsevier in oktober publiceerde. Op het onderwerp ‘cijfers binnen termijn’ scoren zeven van de 29 onderzochte opleidingen een onvoldoende, met als hekkesluiters personeel en arbeid (een 4,7) en verpleegkunde (4,5). De andere opleidingen zweven rond een zesje, met als positieve uitschieter een zeven voor de opleiding fysiotherapie. Gemiddeld haalt de hogeschool een 5,8.