De les is al tien minuten bezig als twee studenten opgewonden binnenvallen. ‘Sorry hoor’, zegt Fatma. ‘Maar we werden bij de tram door een stuk of twintig ganzen aangevallen. Van die witte, met rode ogen.’ ‘Ga snel zitten’, zegt docente Madeleine Meurs. ‘Dan gaan we van de ganzen weer naar blauwe plekken en broekplassen, en wat dit soort signalen je kan vertellen.’

De aandacht is gelijk terug bij de les. Vandaag gaat het over observeren, signaleren, analyseren en diagnosticeren. De eerste drie competenties horen echt thuis bij een hbo-pedagoog. Alleen het diagnosticeren niet. Dat is het domein van de wetenschap. De groep van elf eerstejaars bestaat enkel uit meisjes, allemaal afkomstig van het mbo. Wat betreft praktijkervaring hebben ze een flinke voorsprong op andere instromers. Daarom krijgen ze de kans een jaar over te slaan. Het eerste kwartaal krijgen ze veel theorievakken. Als ze daarvoor slagen, mogen ze vanaf het tweede kwartaal door naar het tweede jaar. Zo niet, dan blijven ze eerstejaars. Volgens de statistieken zal ongeveer de helft van deze klas straks doorstromen.

‘Mama is toch niet boos?’
Misschien dat de sfeer daarom wel zo coöperatief is. Iedereen let op en praat mee. Wat ook helpt, is dat de studenten uit ervaring kunnen meepraten over het onderwerp. Zo vertelt een van hen over een jongetje dat steeds als hij iets ondeugends deed ‘mama is toch niet boos?’ zei. Dat viel op. En juist dan moet een pedagoog alert zijn, leert Meurs haar klas. Tegelijkertijd staat ze lang stil bij de waarde van professionele observaties. De klas krijgt een filmpje te zien met twee basketballteams. De opdracht is tellen hoe vaak het witte team de bal overspeelt. Tien keer, zegt de een. Nee, elf keer. Het was vijftien keer, vertelt Meurs. ‘Maar hebben jullie de dansende gorilla wel gezien?’ Op het filmpje – een bekend experiment uit de psychologie – loopt een moonwalkende gorilla tussen de basketballers door, maar je ziet het niet omdat je de opdracht hebt ergens anders op te letten. ‘Als je dus gefocust bent op bepaald gedrag, is de kans groot dat je andere dingen niet ziet. Bovendien zijn de bevindingen van wat je wél in kaart hebt gebracht niet honderd procent betrouwbaar. Iedereen is subjectief en heeft blinde vlekken. Door met meerdere professionals te observeren kun je dat voor een deel ondervangen’, aldus de docente.

Daarna worden de studenten door Meurs onderhouden over privacybescherming en waarom dat zo belangrijk is ‘Stel, je bent een avondje uit, je drinkt wat en je vriendin zet een zogenaamd ‘leuke’ foto van jou op Facebook. Dát vind je al erg. In je werk gaat het straks over echte levens. Wees daar zorgvuldig mee.’ Met het vertonen een videofragment als huiswerkopdracht, stopt de les. En kan Fatma eindelijk haar verhaal over de enge ganzen aan haar klasgenoten kwijt.

Esmé van der Molen