Facebook (FB) en Twitter bestaan amper vijf jaar maar aan verslavingsverschijnselen geen gebrek. Even kijken wat je vrienden doen, even wat liken, even roepen dat de NS weer faalt; het zijn maar enkele voorbeelden van social media-gedrag dat voor veel jongeren gemeengoed is geworden. Laura en Meleny besloten te gaan onderzoeken welke emoties het oproept als je een week lang niet op FB en Twitter mag. Met enige moeite vonden ze voor 'Social offline being' tien vrijwilligers, onder wie enkele studiegenoten, die een videodagboek moeten bijhouden. Dat er sprake is van op z'n minst enige verslaving bleek gisteren tijdens de 'Social AA meeting' die Laura en Meleny voor de deelnemers – die vijf dagen onderweg zijn – organiseerden.

'Ik mis het gewoon'
'Ik vind het best wel kut', vertelt Ingrid (tweedejaars cmd) aan de anderen over de eerste dagen zonder FB. Ze haalt diep adem, haar ogen beginnen te tranen. 'Ik mis het gewoon, ik zit altijd op FB. Overdag valt het wel mee maar 's avonds ga ik altijd kijken wat ik gemist heb. Dat gaat niet meer. Een vriendin had een belangrijk examen, nu weet ik niet hoe dat is afgelopen.' Ook Soraya en Tuyet missen zulke dingen. Tuyet, bij de meeting aanwezig via Skype: 'Mijn telefoon zit nog net niet aan mijn hand vastgeplakt. Ik kan nu geen foto's plaatsen van eten, dat doe ik altijd. Het moeilijkste is dat mensen om mij heen wel op Facebook kunnen. Ik kan niet meepraten!'

Meer gaan bellen
Bij Jan Pieter is het anders, hij zegt social media 'totaal niet' te missen. 'Ik kan me nu meer op m'n werk richten, en krijg het idee dat FB vooral een ruis is. Op FB zette ik alleen dingen die ik interessant vond en wilde delen, klagen ergens over doe ik eigenlijk niet,' aldus Jan Pieter die meer is gaan bellen. Tuyet heeft een boek gelezen en anderen noemen als voordeel dat ze nu minder achter de computer zitten. Van meer tijd aan hun studie besteden is bij de deelnemers geen sprake.

Priegel van What's App
Het is pauze. Tijd voor een sigaret, een game op de laptop of Wordfeud. Online scrabbelen – inclusief de chatfunctie – en What's App mogen namelijk wel, maar hebben hun beperkingen. Soraya: 'Ping, ping, ping; ik word echt priegel van dat What's App'. Anderen reageren bevestigend. Tara: 'Ik had 123 gemiste berichten, pfff.'

Een like voor hond Noa
Het is tijd om Facebook en Twitter 'in real live' te spelen. Op een groot vel papier mogen de addicts opschrijven wat ze afgelopen dagen digitaal hadden willen delen. 'Klote RET!!' schrijft Tara. Ze krijgt twee likes, in dit geval post-it's waarop het woordje 'like' is geschreven. De anderen weten met de papieren vorm van social media ook wel raad: 'Yay, een 7 voor rechtsmetho' is een post van Soraya en 'Ik eet soep' een van Tuyet. Omdat laatstgenoemde slechts via Skype aanwezig is, worden haar uitingen opgeschreven door Laura. Tuyet vraagt zich af of ze Soraya's bericht 'Foto Noa, in nieuw huisje, met nieuw speeltje' wil liken. 'Wie is Noa?' vraagt ze? Ingrid: 'Dat schijnt haar hondje te zijn.' Tuyet hoeft nu geen seconde meer na te denken en vanuit de laptop klinkt een overtuigende 'like!'.

Een tag op je hoofd
Na de persoonlijke berichten (op papiertjes schrijf je iets voor één ander persoon), het posten van foto's (een gemaakte foto wordt met mobiel en al in een box gelegd), krijgen de deelnemers ieder een opdracht die niet bij de anderen bekend is. Zo begint Jan Pieter, die van iemand anders een tag op zijn hoofd krijgt geplakt, te praten. 'Misschien is het leuk om een groepje te vormen. Dat lijkt me gewoon leuk, komen jullie wat dichter bij zitten?' De anderen krijgen het langzaamaan in de gaten: Jan Pieter is een groep aan het aanmaken.
Onderzoekster Meleny probeert het spel tenslotte enigszins te duiden. 'Merken jullie nu ook hoe raar Facebook eigenlijk is?' Het is stil. Instemmende geluiden zijn er niet, Zitten hier de echte verslaafden?

Jos van Nierop

'Het open project' is een onderzoeks- of commercieel project dat je als student cmd (communicatie en multimediadesign) zelf kunt samenstellen. Het moet uiteraard worden goedgekeurd door de docent en je doet het in plaats van het reguliere – meer gestuurde – project dat je in je tweede jaar moet doen.