'Ik moet nog zien dat deze wet ongeschonden door de Tweede en Eerste Kamer komt', zegt hoogleraar Paul Zoontjens. 'Maar als dat lukt, zal het een moeilijk verhaal worden om de wet bij de rechter aan te vechten.'

Geen soelaas
Advocatenkantoor Stibbe, dat in opdracht van studentenorganisaties het wetsvoorstel tegen het licht heeft gehouden, wijst naar het rechtszekerheidsbeginsel. Maar die vlieger gaat niet op: grondwettelijk mogen Nederlandse rechters wetten niet aan ongeschreven recht toetsen, dus ook niet aan het rechtszekerheidsbeginsel.
Ook de genoemde internationale verdragen zullen geen soelaas bieden. In één ervan staat inderdaad dat het hoger onderwijs op den duur kosteloos moet worden, maar de rechter kan daar weinig mee. 'Er staat geen norm in dat verdrag waaraan de rechter kan toetsen', aldus Zoontjens. 'Uit de jurisprudentie blijkt dat dit artikel om die reden terzijde wordt geschoven.'

Hoop voor deeltijdstudenten
De enige zwakke passage in Zijlstra's betoog gaat over deeltijdstudenten, denkt de hoogleraar. De hbo'ers onder hen studeren net zo snel als de voltijd-hbo'ers, dus die zouden nog onder de langstudeermaatregel kunnen vallen. Universitaire deeltijders doen langer over hun studie dan hun voltijdcollega's, erkent ook Zijlstra, maar hij stelt dat het er te weinig zijn om rekening mee te houden.
Zoontjens: 'Deze studenten zouden straks naar de rechter kunnen stappen, omdat Zijlstra ongelijke gevallen – deeltijd- en voltijdstudenten – gelijk wil behandelen. Dat komt neer op ongelijke behandeling.'

Onbehoorlijk behandeld
In het debat over de wet spelen niet alleen juridische argumenten een rol, benadrukt Zoontjens. 'Aan deze wet blijft toch de geur hangen dat studenten onbehoorlijk behandeld worden, met name de bestaande studenten. Daar moet het parlement zich over uitspreken.'

HOP, Bas Belleman