Studenten die bij hun ouders blijven wonen en toch een basisbeurs voor uitwonenden aanvragen, krijgen jaarlijks zo'n tweeduizend euro te veel basisbeurs. Zulke fraude kost de staat naar schatting 40 tot 55 miljoen euro. Huisbezoeken en boetes moeten hier een einde aan maken.

Informatie bij hogescholen
Opnieuw stelden de leden van de Tweede Kamer schriftelijke vragen over de vereiste wijziging in de wet op de studiefinanciering. Zo wilde de PVV weten of de Dienst Uitvoering Onderwijs bij de opsporing van fraudeurs ook gebruik kan maken van informatie die bij hogescholen en universiteiten bekend is. Heeft de regering een afweging gemaakt tussen de vertrouwensfunctie van docenten en het algemene belang van goede besteding van belastinggeld?

Dat heeft de regering inderdaad gedaan, antwoordt Zijlstra. Mochten docenten iets weten, dan zouden ze studiefinancier DUO moeten inlichten. Maar het heeft volgens de staatssecretaris weinig zin om een meldplicht in de wet op te nemen: het is niet de taak van hogescholen en universiteiten om het adres van de student te vergelijken met het adres van zijn ouders. Omgekeerd kan DUO wel informatie opvragen bij de onderwijsinstelling, als de dienst een verdenking van fraude met de basisbeurs onderzoekt.

'Schaf verschil uitwonende en thuiswonende beurs af'
De leden van de Tweede Kamer stelden nog meer vragen, waarbij vooral een vraag van VVD en SGP in het oog springt: waarom wil de regering het verschil tussen de basisbeurs voor uitwonende en thuiswonende studenten niet opheffen, zoals de Raad van State oppert? Dan zou alle fraude in één klap zijn verdwenen.

De staatssecretaris legt – opnieuw – uit dat dit oneerlijk zou zijn tegenover uitwonende studenten, die immers meer kosten maken dan studenten die bij hun ouders blijven wonen. Maar Zijlstra voegt eraan toe dat dit probleem zou zijn opgelost met een leenstelsel. Als studenten hun studiefinanciering moeten lenen, maakt het niet meer uit waar ze wonen. Alles wat ze lenen, moeten ze immers weer terugbetalen.

Lening
De VVD zou de basisbeurs het liefst helemaal in een lening veranderen en het vrijgekomen geld in het onderwijs investeren. Ook D66, PvdA en GroenLinks zouden dat graag doen. Het CDA stak daar eerder een stokje voor bij de coalitievorming en verdedigde de langstudeerboete. Alleen voor masterstudenten wordt de basisbeurs per september 2012 afgeschaft.

HOP, Bas Belleman