Wat er dan wel is? Een structureel probleem, natuurlijk, met hoge uitval in het eerste studiejaar en ook veel onderwijslogistieke problemen. ‘Maar dat wisten we al jaren’, aldus Alexander Rinnooy Kan, de eregast van vandaag.

Het is een opgeblazen probleem volgens Jasper Tuytel: ‘We hebben twaalfhonderd geregistreerde hbo-opleidingen in Nederland, waarvan er met acht iets aan de hand is. Het is doorgeslagen. Daarom roep ik nog maar eens dat ik trots ben op het hbo.’

Invloedrijkste Nederlander
Rinnooy Kan, door de Volkskrant al eens uitgeroepen tot meest invloedrijke Nederlander, sprak als voorzitter van de Sociaal-Economische Raad én als lid van de commissie-Veerman het personeel van de Hogeschool Rotterdam toe. Hoofdonderwerp was de profilering van het onderwijs, maar natuurlijk gaat het ook gewoon over de bezuinigingen.

Zo signaleert Rinnooy Kan een ‘zeldzame kans’ op het gebied van hoger onderwijs: iedereen is het in grote lijnen wel met elkaar eens. Tegelijkertijd willen we ‘voor een dubbeltje op de eerste rang zitten’. ‘Maar investeren kost geld. En wie denkt dat kennis duur is, weet niet wat domheid kost.’

'Ik wil mijn geld terug!'
Jasper Tuytel, collegevoorzitter van de Hogeschool Rotterdam, was dat in ieder geval met hem eens. ‘Zijlstra neemt het rapport van Veerman terecht over en voegt daar zijn eigen wensenlijstje aan toe. Allemaal zinnige dingen, maar er is geen geld. Er wordt 200 miljoen op het hoger onderwijs bezuinigd, bij ons veertien miljoen, en daarvan kunnen we misschien, met veel moeite, elf, twaalf miljoen terugkrijgen. Ik wil tegen de staatssecretaris zeggen: geef me mijn geld terug!’

Profilering
Rinnooy Kan en Tuytel gingen allebei uitgebreid in op de discussie over profilering van het hoger onderwijs. Een absolute noodzakelijkheid volgens de SER-voorzitter en al prima geregeld op de Hogeschool Rotterdam volgens Tuytel.

Volgens Rinnooy Kan zijn het vooral de globalisering en de veranderende studentenpopulatie die een breder opleidingsaanbod noodzakelijk maken. Er zijn nu zoveel soorten studenten dat je daarop moet inspelen met een divers opleidingsaanbod. Als voorbeeld noemde hij associate degrees, waar de HR er al een paar van heeft, en driejarige hbo-trajecten voor vwo-ers.

Waarschuwing
Rinnooy Kan verpakte zijn speech verder in complimenten (‘Ik heb de plannen van de Hogeschool Rotterdam gezien en ze lijken me heel verstandig.’) en grapjes (‘Onze Lieve Heer heeft ons twee cadeautjes gegeven: de gasbel, maar die is bijna op, en Rotterdam. Een diepzeehaven die we zelf nooit hadden kunnen bouwen.’), maar hij gaf ook een waarschuwing. ‘Profileren betekent ook minder geld naar je zwakke punten. Dat is het minder fijne deel van het klusje.’ En, in verwijzing naar de Rotterdamse doe-mentaliteit, ‘soms moet je ook dingen niet doen.’

Maar dat ‘niet doen’, zei Jasper Tuytel op zijn beurt, kan niet als het opleidingen betreft. Daarvoor leven en kiezen studenten te regionaal. ‘Als je een opleiding sluit, verhuizen studenten niet om die opleiding ergens anders te doen. Nee, ze kiezen gewoon een andere opleiding. En als je zegt, we sluiten de lerarenopleiding Duits, die is toch klein, dan staat morgen het voortgezet onderwijs voor de deur. Of we een gaatje in ons hoofd hebben.’

Olmo Linthorst