Wat krijg je als je informatie over files, fietspaden, CO2-uitstoot en het weer bij elkaar gooit? Een applicatie die fietsers de gezondste weg wijst (zo min mogelijk auto’s en co2-uitstoot) met het best mogelijke weer. Je zou zo’n programma op je telefoon of computer kunnen raadplegen voor een actueel reisadvies. Het is mogelijk en er wordt aan gewerkt. Maar voor het zover is, moet er structureel iets veranderen: de gemeente moet data openbaar maken die tot nu toe achter slot en grendel zaten. De eerste stappen daartoe zijn gezet door een samenwerkingsovereenkomst tussen de Hogeschool Rotterdam en de gemeente, waarbij studenten exclusieve toegang krijgen tot talloze gemeentelijke informatiebronnen.

Digitale goudmijn
De gemeentelijke overheid zit op een digitale goudmijn. Ze beheert gegevens over de meest uiteenlopende zaken. Van de snelheid die op een gemeentelijke weg wordt gereden tot de gezondheid van de Rotterdamse jeugd, van de uitleengegevens van de bibliotheek tot de financiën van de gemeente zelf. Bij elkaar vele miljarden records, vertelt de projectleider vanuit de gemeente, Anton de Ruiter. In veel gevallen blijven die datasets verborgen, terwijl bedrijven of burgers er mooie dingen mee kunnen doen. Zij kunnen door slimme verbanden te leggen innovatieve applicaties maken. Of ze kunnen data op een nieuwe manier in kaart brengen en daardoor volstrekt nieuwe inzichten geven. Daarmee vergroot je ook de transparantie van het openbaar bestuur. In Engeland is de overheid al verder met open data, zoals dit fenomeen meestal wordt genoemd. Zo bestaat er een applicatie, where does my money go, waarin je kunt aangeven hoeveel je verdient, waarna je precies kunt zien waar de overheid iedere belastingpond of -penny aan uitgeeft. Rotterdam gaf, als een eerste stap, het afgelopen jaar studenten inzicht in haar databases. Drie verschillende opleidingen werkten aan applicaties die een idee moeten geven van wat er allemaal mogelijk is met al die overheidsinformatie. En op termijn moeten de data voor iedereen beschikbaar zijn, vertelt Léon Gommans, een van de initiators van wat nu Rotterdam Open Data heet.

Gommans, die namens de hogeschool projecten binnenhaalt die zowel voor de studenten als voor de stad relevant zijn, merkte steeds vaker dat voor een goed project ook data nodig zijn. Hij organiseerde in april 2010 een bijeenkomst over open data waarvan de aanwezige ambtenaren enthousiast werden. Inmiddels, benadrukt Gommans, is het project door de inzet van de gemeente niet meer een hogeschoolproject maar een heus stadsinitiatief, ondersteund door wethouder Korrie Louwes van onderwijs en innovatie.

Innovatieagenda
Voordat iedereen bij Rotterdamse data kan, moet er veel mee gebeuren. Dat kun je zien in de Rotterdam Open Data-store, die Jeffrey Cafferata en Cliff Odijk ontwikkelen. Jeffrey en Cliff, beide 23 jaar en student mediatechnologie, krijgen in de ROD-store alle data van de gemeente binnen. ‘Nog net niet op papier’, zegt Jeffrey, ‘maar het varieert van Excel-bestanden tot ingescande documenten.’ Voor programmeurs zijn PDF’s, scans en Excel-bestanden geen pretje. Het liefst hebben ze data in bestanden die door computers makkelijk kunnen worden uitgelezen en het is de taak van Jeffrey en Cliff om alle data in een standaardtaal om te programmeren. ‘Het is ook een doel van de gemeente om het opslaan van data te standaardiseren’, vertelt Jeffrey. ‘Dat maakt het voor hen makkelijker om onderling gegevens uit te wisselen.’

Ook Jeffrey en Cliff staan achter het principe van open data. ‘Het kost de gemeente natuurlijk tijd om al die data openbaar te maken. Maar als anderen de gegevens slim inzetten en analyseren, hoeft de gemeente dat niet meer te doen. Of je kunt de gemeente wijzen op fouten. Het is een win-winsituatie.’ Jeffrey en Cliff hopen dat de gemeente het Rotterdam Open Data-project voortzet en dat ze erbij betrokken kunnen blijven. Dat hangt ook af van de beslissing van het gemeentebestuur. Het open data-project staat inmiddels op verzoek van de wethouder op de innovatie-agenda, vertelt Anton de Ruiter. Het college moet nog met die agenda instemmen, ‘maar je kunt er wel van uitgaan dat het er komt’.

Olmo Linthorst

WIE EN WAT?
De volgende diensten van de gemeente Rotterdam leveren data aan (met enkele voorbeelden van datasets).
• Bibliotheek (boek informatie, uitleenhistorie)
• dS+V (verkeersgegevens, bruggen, parkeerplaatsen)
• Gemeentearchief (de betekenis van straatnamen)
• Gemeentewerken/Buitenwerken (kaarten met wegen en de locatie van bijvoorbeeld prullenbakken of lantarenpalen)
• GGD (info uit gezondheidsenquête)
• Sport en Recreatie (locaties, reserveringen)

Opleidingen
Aan het project werkten het afgelopen jaar 350 studenten mee vanuit diverse vol- en deeltijdopleidingen van het Instituut voor Communicatie, Media en Informatietechnologie (CMI). De studenten werken meestal samen in groepjes die zoveel mogelijk een mix zijn van de volgende opleidingen:
• communication and multimedia design
• mediatechnologie
• communicatie (specialisatie digitale media)
• informatica