Het hoger onderwijs moet toegankelijk blijven en deeltijdstudenten moet je geen langstudeerboete geven. Halbe Zijlstra is een sympathiek mens, maar als staatssecretaris is hij 'de ideale vijand' met een 'bijna onmenselijke kant' die een 'visieloos' hogeronderwijsbeleid voert. En als de basisbeurs in de masterfase daadwerkelijk wordt afgeschaft, dan zou het Malieveld deze lente wel eens opnieuw kunnen volstromen met woeste studenten.

Geen fusie
Pascal ten Have en Sebastiaan Hameleers, de nieuwe voorzitters van respectievelijk de Landelijke Studenten Vakbond en het Interstedelijk Studenten Overleg, zijn al helemaal ingewerkt. In het verleden liepen de studentenbonden elkaar wel eens in de weg, zegt Ten Have. Maar daar zijn de politiek omstandigheden nu niet naar. 'Er zijn zoveel onderwerpen om op te pakken dat je precies moet weten waar de ander mee bezig is.' Er wordt veel overlegd en de verschillen tussen de organisaties zijn steeds kleiner, beaamt Hameleers. Maar ze gaan niet fuseren. 'We hebben een verregaande samenwerking', grapt hij.

Langstudeerboete aanvechten
Want zelfs met twee besturen kunnen ze niet alle problemen in het hoger onderwijs aanpakken. Zo kunnen ze de rechtszaak van een groep studenten die de tarieven voor een tweede juridische master aanvechten, alleen maar steunen. Een kwestie van 'choose your battles', zegt Hameleers. 'Als het rustiger was geweest, hadden we ons daar wellicht volledig op gestort, nu leek het ons verstandiger om de langstudeerboete aan te vechten.'

'Dat slaat nergens op'
Met het verhoogde collegegeld voor langstudeerders hebben de studentenorganisaties nog steeds geen vrede. Dat Zijlstra iets wilde doen aan notoire treuzelaars, begrijpt ISO-voorzitter Hameleers nog wel. Maar dat voor deeltijdstudenten dezelfde regels gaan gelden, gaat er bij hem niet in. 'Zij halen gewoonlijk dertig studiepunten per jaar – de helft van wat een voltijdstudent doet. Je kunt niet tegen die mensen zeggen 'ga maar het dubbele aantal vakken volgen naast je baan en je gezinsleven'. Dat slaat nergens op.' Ten Have valt hem bij: 'Zijlstra timmert liever alvast een mogelijke sluiproute dicht voor de langstudeerders die de boete willen omzeilen, dan dat hij even rustig nadenkt en met een fatsoenlijke oplossing komt voor de 75 duizend deeltijdstudenten om wie het gaat.'

Shiny folders
Ook met de in juli gepresenteerde 'strategische agenda' vegen ze de vloer aan. Om het rendement te verbeteren mogen hogescholen en universiteiten van de staatssecretaris vaker studenten selecteren aan de poort en mag ook aan derde- en vierdejaars een bindend studie advies gegeven worden. 'Dat soort maatregelen ontmoedigt studenten om zich te ontwikkelen', vindt Hameleers. Ze zijn volgens hem ook onnodig. 'Als studenten een bewuste studiekeuze maken en geselecteerd worden op motivatie in plaats van op cijfers, dan halen ze vanzelf goede resultaten. Je moet studenten niet straffen, maar inspireren.' Dat daar geen geld voor zou zijn, noemt hij onzin. 'Het geld wordt verkeerd besteed: aan shiny folders, in plaats van aan matching.'

Flink buffelen
Intussen wordt de gemiddelde student in de plannen van Zijlstra vergeten: 'Het gaat de hele tijd over top-studenten en excellentie. Zelfs Inholland wil nu een bindend studieadvies van vijftig studiepunten invoeren', zegt Ten Have. 'Dat is flink buffelen, hoor.'

'Echt een rotstreek'
Er is nog wel meer waar ze zich boos om maken. Neem de schakelprogramma's. Als die groter zijn dan dertig studiepunten mogen universiteiten van Zijlstra ongebreideld hoge tarieven vragen. 'Echt een rotstreek', foetert Hameleers. 'De universiteiten krijgen carte blanche om te vragen wat ze willen.' Ten Have vult aan: 'Premasters zijn nu gewoon melkkoeien voor de universiteiten.'

Boos
Wordt het een protestjaar of een overlegjaar? Ten Have: 'Er staat nog heel wat op de rol. Het afschaffen van de basisbeurs in de masterfase, het afpakken van de ov-kaart bij meer dan één jaar studievertraging. Dat lijkt nu bij de studenten een beetje weggezakt na al het gedoe over de langstudeerboete, maar ik denk dat er opnieuw veel studenten boos zullen zijn als dat in de lente aan de orde komt in de Tweede Kamer.' Studenten zijn niet lamgeslagen en als het er echt op aankomt zullen ze van zich laten horen, verzekert hij. 'Zijlstra begeeft zich op een hellend vlak.'

HOP, Marijke de Vries