1. Waarom deze bezuinigingen? 

‘In 2012 waren er landelijk minder studenten dan het ministerie van Onderwijs had verwacht en begroot. We moeten dan een evenredig bedrag teruggeven. Dat heet volumecompensatie en betekent een verlaging van de totale subsidie van de overheid van anderhalf procent. Voor ons gaat het om een bedrag van 2,5 miljoen euro. Daarnaast vindt er geen compensatie plaats voor de stijging van de werkgeverslasten. Met name de zvw-premie (zorgverzekeringswet) en de pensioenpremie zijn omhoog gegaan. De personeelslasten zijn daardoor met 1,3 procent gestegen, dat is ongeveer 2 miljoen. Alles bij elkaar gaat het om een bedrag van 4,5 miljoen op een totale begroting van 249 miljoen. En daarnaast is de btw per 1 oktober met twee procent omhoog gegaan. Wettelijk geregeld onderwijs is weliswaar vrijgesteld van omzetbelasting, maar scholen moeten wel de btw betalen die leveranciers van producten en diensten in rekening brengen. ‘Het grootste probleem zijn de stijgende lasten. Daarnaast nemen de baten niet toe en moeten we nog afwachten wat de gevolgen zullen zijn van de invoering van de langstudeerboete. De overheid gaat ervan uit dat 25 procent van de studenten die een langstudeerboete krijgt, niet meer terugkomt. Wij hebben nog iets voorzichtiger begroot.’

2.  Hoe en waar wordt bezuinigd? 

‘Een bedrag van 3 miljoen kan worden opgevangen door een deel van de gereserveerde middelen voor wachtgeld, afvloeiingsregelingen en langdurig zieken niet in te zetten. Dat kan, want die middelen waren nog niet besteed. De begroting voor nieuwe initiatieven vanuit het innovatiefonds wordt verlaagd. De verhoging van de btw moet worden gecompenseerd door minder in te kopen. Blijft over een bedrag van 1,5 miljoen. 1 miljoen moet worden opgebracht door de instituten, 0,5 miljoen door de diensten.’

3. Op welke activiteiten gaan instituten en diensten bezuinigen?

‘We proberen zoveel mogelijk te snijden om het onderwijs heen. We denken aan avondsluiting van enkele gebouwen. Dat scheelt in de personeelslasten. Bij communicatie zullen activiteiten worden geschrapt en p&o zal bijvoorbeeld minder peercoaches tot docent gaan opleiden dan aanvankelijk de bedoeling was. De instituten zullen vacatures niet invullen en gaan snijden in de kosten, met name die voor tijdelijk personeel. Dat is voor sommige instituten een hele opgave, want bijvoorbeeld bij EAS (engineering & applied science) en ISO (sociale opleidingen) zijn de meeste tijdelijke krachten er al uit. En andere instituten hadden het flexibele personeel voor de laatste maanden van het jaar al ingeroosterd.’

4. Waarom niet alleen op overhead bezuinigen?

‘Verreweg het grootste deel van de bezuiniging wordt centraal en door de diensten genomen. Daarnaast gaven de instituten gedurende 2012 te veel uit, waarvan een miljoen nu voor rekening van de diensten komt. Feitelijk hebben de diensten dus 1,5 miljoen moeten bezuinigen en hebben we het onderwijs bewust ontzien. Er loopt op dit moment een onderzoek van organisatieadviesbureau Berenschot naar de overhead van de HR. We hopen op basis daarvan verstandige keuzes te kunnen maken om de overhead structureel naar beneden te brengen. We wachten de resultaten daarvan nu even af.’

5. Zag de hogeschool deze bezuiniging niet aankomen?

‘Nee. Pas in mei werd duidelijk dat er een volumekorting werd doorgevoerd en hoe groot die was. En normaal gesproken zouden we van het ministerie compensatie voor de stijging van de pensioenpremies en btw hebben gekregen. Dat gebeurde verrassend genoeg niet. De overheid heeft hard geld nodig, dat is wel duidelijk.’

6. De hogeschool heeft toch reserves voor dit soort situaties?

‘We verwachten dat we het structureel met minder moeten gaan doen. Dan moet je ook structureel je uitgaven gaan verminderen. Het aanspreken van de reserves heeft daarom niet veel zin. De werkgeverslasten zullen nog verder gaan stijgen. De verhoging van de btw is in 2012 maar drie maanden voelbaar, maar daarna structureel geworden (de btw is met ingang van 1 oktober verhoogd van 19 naar 21 procent, red.). De inkomsten zullen, zeker in 2013, dalen als gevolg van de langstudeerboete. ‘We hebben acht jaar van groei achter de rug. Die ‘gewoonte’ moeten we doorbreken. We hebben ervoor gekozen om liever in één keer door die bocht te gaan dan te werken met tekorten. Ik verwacht dat we het werk in de toekomst met minder formatie zullen moeten uitvoeren. Dat is natuurlijk zuur voor individuen – er zijn docenten die hun tijdelijke contract niet zien voortgezet of omgezet in een vaste aanstelling – maar goed voor de organisatie als geheel. De hogeschool moet financieel gezond zijn om het onderwijs van 30.000 studenten te kunnen garanderen. Dat is onze eerste prioriteit.’

Dorine van Namen