Als werkgevers en werknemers instemmen met de nieuwe cao, komt er geld beschikbaar voor de ‘professionalisering’ van hbo-werknemers. Tel alle salarissen van medewerkers bij elkaar op en neem daar zes procent van. Dat is het budget dat hogescholen er voortaan minimaal aan besteden. Verplichte cursussen over toetsing en examinering vallen erbuiten. Voor de Hogeschool Rotterdam gaat het om een bedrag van 9 miljoen euro. Dit geld wordt in een fonds gestort zodat het geld alleen voor professionalisering kan worden gebruikt.

75% van de tijd, 100% van de kosten vergoed
Cees van der Kraan is directeur p&o van de HR. Hij legt uit wat de bijscholingsparagraaf voor de hogeschoolmedewerkers betekent. ‘Manager en medewerker maken afspraken over de manier waarop de medewerker zich gaat scholen en leggen dit vast in een persoonlijk professionaliseringsplan. 40 uur is het minimum dat docenten en medewerkers met een aanstelling vanaf 0,4 fte aan bijscholing (congressen, cursussen en masterclasses) moeten besteden. (Voor kleinere aanstellingen zijn er andere minima: 0,1=10 uur, 0,2=20 uur, 0,3=30 uur). 40 procent is het maximum per fte. 75 procent van de tijd en 100 procent van de kosten worden vergoed. Van cursussen die de werkgever verplicht, wordt 100 procent van tijd en geld vergoed.’

‘Het kan niet’
‘Ik ken echt veel goedwillende opleidingsmanagers, maar ik zie dit niet lukken’, sombert onderwijskundige en filosoof Pieter Mostert, die ooit de fundamenten legde onder de kwaliteitsbewaking in het hbo. ‘Als docenten een opleiding gaan volgen, werken ze opeens in deeltijd. Dus de een is er niet op maandagmiddag, de ander niet op dinsdagochtend. Managers zullen snel zeggen: het kan niet.’

Reservespelers
‘Je hebt een reservespeler nodig als een docent opeens minder gaat werken’, zegt ook opleider René van Kralingen, die op allerlei hogescholen docenten bijspijkert. ‘Waar haal je die vandaan? En hoeveel tijd kun je docenten werkelijk geven voor hun bijscholing? Docenten hebben het toch al waanzinnig druk. Alles moet in de pauze of op zondagmiddag. Professionalisering schiet er altijd bij in. Dat is de praktijk en die verander je niet met zo’n afspraak in de cao.’

Van der Kraan relativeert dit: ‘Uit de professionaliseringspot van 9 miljoen wordt ook de vervanging van de docenten betaald. Dat moet dus geen probleem zijn.’

Rechten werknemers nu duidelijk
Het zijn goede cao-afspraken, denkt Ben Hoogenboom, onderhandelaar van de Algemene Onderwijsbond. ‘Wij hebben nu veel duidelijker gemaakt wat de rechten van werknemers zijn, vooral in het aantal uren dat ze voor professionalisering krijgen. De hogescholen moeten iedereen in staat stellen dat recht te verzilveren. Als dat in de praktijk niet lukt, moeten de werknemers naleving eisen. Dat zelfbewustzijn moeten ze wel hebben. Zo gaat dat altijd met rechten in de cao.’

Vakbonden en medezeggenschapsraad
In het akkoord staat ook dat de werknemer in beroep kan bij een hogere leidinggevende, aldus Hoogenboom. Mochten hogescholen werkelijk in de knel komen, dan kunnen ze ieder afzonderlijk met de vakbonden praten. ‘Bovendien worden de argumenten voor afwijzing bijgehouden, zodat de medezeggenschapsraad in de gaten kan houden hoe het gaat.’

Gerechtigheid
Van der Kraan is het roerend met Hoogenboom eens dat er goede cao-afspraken zijn gemaakt. ‘Ik zou haast zeggen: eindelijk gerechtigheid. Op dit moment zijn docenten verplicht zich jaarlijks voor 10 procent van hun aanstelling bij te scholen, voor niet-onderwijzend personeel is dat 5 procent. Beide groepen komen daar niet aan. Docenten zitten gemiddeld op ongeveer 7 procent, niet-docenten op ongeveer 4. Kennisinstellingen die zo globaal met de kennisontwikkeling van hun medewerkers omgaan, dat kan toch eigenlijk niet. Ik ben superblij met deze cao.

‘Manager en medewerker moeten nu een scholingsplan voor vier jaar opstellen. Je moet dus samen in gesprek over carrièreplanning en dat gebeurde tot nu toe maar sporadisch. Bovendien moeten we nu in het sociaal jaarverslag gaan verantwoorden hoe(veel) (het) geld uit het professionaliseringsfonds wordt gebruikt. De vrijblijvendheid is er dus af. Prima.’

HOP, Bas Belleman/Dorine van Namen