Op de Hogeschool Rotterdam heeft de centrale medezeggenschapsraad (cmr) overigens wel instemmingsrecht op de begroting, vertelt cmr-voorzitter Fons van Maldeghem desgevraagd. Wettelijk is dat recht er niet, maar dat is de raad in het verleden overeengekomen met het collegebestuur.  Van Maldeghem schat dat dit op ongeveer vijftig procent van de hogescholen zo geregeld is.

Zeggenschap
D66-parlementariër Paul van Meenen is van mening dat bestuurders ook wettelijk meer tegenspraak moeten krijgen van hun eigen studenten en docenten. ‘Een bestuurder vindt huisvesting vaak bijzonder belangrijk, terwijl dat voor studenten en docenten bepaald niet de hoofdzaak is. Daarom moeten zij ook enige zeggenschap krijgen over de middelen’, aldus de D66’er.

Amarantis
Van Meenen kondigt zijn voorstel aan nu er een vernietigend rapport verschijnt over mbo-instelling Amarantis, waar de bestuurders zichzelf hebben verrijkt. Zulke kwesties wil Van Meenen met zijn voorstel voorkomen.

Mogelijk krijgt hij steun van een Kamermeerderheid. ‘Ik vind het een sympathiek idee’, zegt Kamerlid Mohammed Mohandis van regeringspartij PvdA. Maar hij wil eerst het uitgewerkte voorstel zien. ‘Er zitten wel wat haken en ogen aan.’

Instemmingsrecht
Het zogeheten ‘instemmingsrecht’ op de begroting hebben studenten en docenten in 1997 verloren, toen PvdA-minister Jo Ritzen de wet op het hoger onderwijs aanpaste. ‘Het argument was toen dat bestuurders effectiever konden gaan werken’, zegt Van Meenen. ‘Dat heeft niet goed uitgepakt.’

Het Interstedelijk Studenten Overleg is blij met het voorstel. ‘Sommige instellingen praten goed met hun medewerkers en studenten, maar bij andere zijn er wel problemen’, zegt voorzitter Thijs van Reekum. ‘Toen de Universiteit Utrecht met sterrenkunde stopte, waren studenten machteloos. Dat was echt een omstreden beslissing. Ik denk dat bestuurders minder makkelijk kleine opleidingen kunnen sluiten als studenten en docenten instemmingsrecht krijgen op de begroting.’

Niet enthousiast
Maar niet iedereen is enthousiast. ‘Het is de vraag of wetgeving voor de hele onderwijssector het juiste antwoord is op de wanprestaties van enkele instellingen’, reageert universiteitenvereniging VSNU. Bestuurders zouden de adviezen van studenten en docenten toch al serieus nemen.

Ook de VVD is kritisch. Kamerlid Pieter Duisenberg zegt tegen de Volkskrant: ‘Een bestuur moet ook weloverwogen, noodzakelijke maatregelen nemen die impopulair zijn bij leerlingen en docenten.’

Examencommissie
Toch past het voorstel in een trend om studenten en docenten weer meer macht te geven. Zo is bijvoorbeeld de positie van de examencommissie versterkt. Maar examencommissies gaan over de inhoud en toetsing, niet over de middelen. De examencommissie kan niet voorkomen dat een opleiding wordt opgeheven.

Bang voor impasses tussen bestuur, studenten en docenten is Van Meenen niet. ‘Er is altijd nog de geschillencommissie. Maar zover hoeft het niet te komen. Docenten en studenten zijn verstandige mensen, die je kunt overtuigen als je goede argumenten hebt. Zo gaat het in de Tweede Kamer ook: we zijn het vaak oneens, maar we komen wel tot besluiten.’

HOP, Bas Belleman