Tot nu toe konden instellingen alleen fuseren. Opsplitsen was niet mogelijk. Maar kan soms nuttig zijn om van één grote instelling meerdere kleine te maken, zei Zijlstra zondag in Buitenhof. In het verleden heeft de overheid volgens hem aangestuurd op zoveel mogelijk grote instellingen, maar dat heeft niet tot een verbetering van het onderwijs geleid. 'Defuseren' zou voor sommige instellingen uitkomst kunnen bieden. Maar hij gaat het niet opleggen. 'Het Nederlandse onderwijs is goed omdat het zo'n grote autonomie heeft', aldus Zijlstra.

Tweede Kamer
Afgelopen vrijdag ging het kabinet akkoord met een wetsvoorstel waarin de mogelijkheid van 'defusie' wordt geregeld. Het is nu naar de Raad van State gestuurd voor advies. Pas daarna gaat het naar de Tweede Kamer en wordt het openbaar.

Ingrijpen
In het wetsvoorstel wordt volgens Zijlstra ook vastgelegd dat het ministerie in de toekomst kan ingrijpen als er bij een instelling sprake is van 'ondoelmatig bestuur'. Hij kan dan een deel van de overheidssubsidie inhouden. Bij de autonomie van het Nederlandse hoger onderwijs hoort dat bestuurders zich verantwoordelijk gedragen, verdedigde Zijlstra die ingreep. 'Als dat niet gebeurt, moeten we kunnen ingrijpen.' Het ministerie kan op dit moment alleen geld terugvorderen als instellingen hun subsidie 'ondoelmatig' hebben uitgegeven.

Vrijheid van onderwijs
De raad van toezicht kan hij bij de hogescholen en bij de drie 'bijzondere' universiteiten (Vrije Universiteit, Radboud Universiteit en Universiteit van Tilburg) echter niet wegsturen, vanwege de in Grondwetsartikel 23 vastgelegde vrijheid van onderwijs.

HOP, Marijke de Vries