Hij loopt van vergadering naar interview en van studio naar fotoshoot. Maar af en toe zit Sywert van Lienden (21) ook gewoon op de Universiteit van Amsterdam, waar hij Europese studies, rechten en politicologie studeert. In april richtte hij G500 op. De beweging wil met vijfhonderd jongeren lid worden van de drie grote middenpartijen – VVD, PvdA en CDA – om hen te dwingen meer rekening te houden met hun belangen. Dat doet G500 door met die vijfhonderd jongeren naar partijcongressen te gaan en daar te proberen haar tienpuntenplan erdoor te drukken. Van Lienden: ‘Als je de solidariteit tussen generaties wilt behouden moet er nu wat veranderen. Wij werken samen met mensen van binnenuit en bouwen voort op analyses die de partijen zelf allang hebben gemaakt. Ze hebben alleen nog een politiek zetje nodig. Onze agenda is niet revolutionair. We weten al twintig jaar dat de vergrijzing eraan komt en dat het pensioenstelsel problemen gaat opleveren. Wij zorgen voor de politieke moed om daar nu iets aan te doen.’

Het demissionaire kabinet heeft de langstudeerboete ingevoerd en was van plan om de basisbeurs in de master af te schaffen. Wat wil G500 met het onderwijs?
‘De ontwikkeling van mensen is het beste wapen voor de toekomst. Wij willen daarom een extra 2,5 procent van het BBP in onderwijs investeren. Dat is geen nattevingerwerk, we hebben samen met een aantal hoogleraren de optelsom gemaakt en dan kom je uit op een bedrag van tien tot vijftien miljard euro. Dat is veel geld, maar het rendement van zo’n investering is hoog.’

Wat schieten studenten op met G500?
‘Wij krijgen veel reacties van hogeropgeleiden die zeggen: Mijn diploma is niets waard op de arbeidsmarkt. Als ze al een baan vinden, krijgen ze vaak een flexcontractje. Tegelijkertijd is hun studieschuld opgelopen en kunnen ze geen woning kopen. G500 wil voorkomen dat de kosten en schulden zich blijven opstapelen en rekeningen naar jongeren worden doorgeschoven. ‘Het is kwalijk dat het hoger onderwijs op dit moment helemaal los van die ontwikkelingen wordt bekeken. Men zegt doodleuk: Je gaat later veel verdienen, dus ga maar gewoon lenen. Dat noemen ze dan een sociaal leenstelsel. Maar daar is niks sociaals aan. Degene die deze rare spin heeft bedacht mag genomineerd worden voor de ‘Jack de Vries’-prijs.’

Demissionair staatssecretaris Zijlstra vindt dat studenten moeten investeren in hun toekomst. Heeft hij ongelijk?
‘Dat je als student moet investeren vind ik prima. Maar dat gebeurt al. We hebben een progressief belastingstelsel: wie goed verdient, betaalt meer belasting. De inkomensverschillen tussen laagen hoogopgeleiden zijn niet zo groot dat het gerechtvaardigd is om jonge mensen te overladen met studieschulden. ‘Daar komt bij dat de kwaliteit van het onderwijs niet zo hoog is. Vroeger ging maar een klein groepje mensen studeren, nu gaat de helft van onze generatie naar het hoger onderwijs. De vraag is wanneer we het middelbaar onderwijs gaan noemen.’

Er wordt weleens gepleit voor een Oxford aan de Amstel of een Harvard aan de Maas . Moeten er meer eliteopleidingen komen en verder middelmatige?
‘Ik denk dat die middelmaat al bestaat door de massaliteit van opleidingen, zowel in het hbo als het wo. De commissie-Veerman kwam met een goed rapport over hoe hogescholen en universiteiten zich moeten onderscheiden en welke investeringen daarvoor nodig zijn. Dat wordt nu een beetje halfslachtig uitgevoerd, en zonder extra geld. Dat schiet niet op. ‘Een voorbeeld zijn de rechtenopleidingen. Je kunt op zoveel plekken rechten studeren, dat leidt per definitie tot middelmaat. Alleen al omdat niet alle goede hoogleraren op één plek zitten. Waarom maken we in Nederland niet één rechtenuniversiteit naar voorbeeld van Bologna in Italië? Of waarom voeren we geen numerus fixus in om kleinschalige opleidingen te creëren? Dat werkt in Duitsland heel goed.’

Dan komt de toegankelijkheid van het hoger onderwijs in gevaar , zeggen studentenorganisatie.
‘Het is kiezen of delen. Wil jij telkens in een werkcollege zitten waar driekwart van de studenten zijn boeken niet heeft gelezen? Waar professoren afhaken omdat ze telkens alles moeten herkauwen? Ik heb bij de UvA een docente die college heeft gegeven in Londen, Italië en New York. Die is compleet afgehaakt. Studenten komen niet opdagen, ze leveren hun opdrachten niet in en ze lezen niets. Dat zijn dure uren. ‘Elk jaar wordt er veel gemeenschapsgeld aan mij en mijn medestudenten uitgegeven. Tegelijkertijd zie ik dat studenten moe zijn omdat ze de nacht ervoor hebben staan tappen voor een paar euro per uur. Het rendement van die geinvesteerde onderwijseuro is dan wel heel laag. Dat noem ik penny wise, pound foolish.’

Hoe lang hebben jullie op het plan voor de oprichting van G500 gebroed?
‘G500 is twee of drie dagen voor de oprichting bedacht. Ik ergerde me al langer. Dat begon met het pensioenakkoord, toen jongeren glashard een gigantisch pensioengat in hun maag gesplitst kregen. Doordat jongeren zich niet langs traditionele lijnen organiseren, hadden ze geen invloed. Ik heb daar toen met politieke jongerenpartijen over gepraat, maar dat werd niets en dus bleef het liggen. ‘Vervolgens gingen CDA, VVD en PVV onderhandelen in het Catshuis. Ik geef radiocommentaar voor BNN en op een gegeven moment dacht ik: Wat ben ik een cynisch, zwartgallig figuur geworden. Toen is het idee van G500 geboren. ‘G500 is een langer lopend project. Wij zijn volwaardig lid en gaan naar partijbijeenkomsten door het hele land. Dat is niet altijd makkelijk en ook niet erg glamourous, maar het is wel hoe je verandering teweegbrengt. We trappen niet even een mediarelletje om dan weer te verdwijnen. Dan zou het een soort Facebook-protest zijn: even op ‘like’ klikken en weer door. Dat is niet de bedoeling.’

Bestaat G500 niet vooral uit hoogopgeleide Randstedelingen?
‘De leden van G500 komen uit het hele land. Kijk, daar hangt een kaartje van Nederland met de woonplaatsen van de mensen die zich hebben aangesloten. We zijn bijvoorbeeld sterk vertegenwoordigd in Tilburg, Enschede en op de Utrechtse Heuvelrug. Het politieke activisme komt vaak niet uit de Randstad. Dat merkte ik ook al toen ik voorzitter was van het Landelijk Aktie Komitee Scholieren.’

En hoe zit het met opleidingsniveau?
‘Daar vragen wij niet naar. Dat vraagt geen enkele politieke partij, dus dat hebben we niet nodig om iemand aan te melden. In de groep van 150 actieve vrijwilligers zitten mensen met verschillende achtergronden. Ook veel hbo’ers en pas afgestudeerden die nog geen baan hebben gevonden. Wij claimen geen representativiteit. Geen enkele politieke partij of vakbond kan dat overigens. Bij het CDA ligt de gemiddelde leeftijd op 67 jaar – dat is politiek voor gepensioneerden. G500 maakt zo’n partij per definitie representatiever.’

Lopen de belangen van jongeren onderling niet net zo sterk uiteen als die tussen generaties?
‘Het vraagstuk over jong en oud is het grootste probleem van dit moment. Als we zo doorgaan, zijn de zorgkosten in 2030 verdubbeld. Als je de solidariteit en wederkerigheid tussen generaties wilt behouden moet je nu wat veranderen, anders gaan mensen zich aan het systeem onttrekken. Dit verdelingsvraagstuk tussen de generaties is een heel ander soort kwestie dan de verschillen tussen hoog- en laagopgeleiden binnen een generatie. Dit is een financieel vraagstuk; het systeem is niet houdbaar als we zo doorgaan.’

Wanneer is G500 een succes?
‘Ik ben nu al tevreden. We hebben duizend aanmeldingen. Opeens hoor je politici praten over “jong en oud”. Maar uiteindelijk willen we natuurlijk verandering en moet het verdelingsvraagstuk bij de formatie worden opgelost. Daar streven we naar.’

Wat ga jij hierna doen?
‘Er zijn vast weer nieuwe leuke dingen. Ik wil nog wel naar het buitenland, ik vind bestuursrecht interessant en politieke economie. Maar ik wil zeker niet de politiek in. Politiek maakt mensen lelijk.’

Marijke de Vries (Hoger Onderwijs Persbureau)