Alle vijf de politieke partijen die donderdag een stabiliteitsprogramma overeenkwamen, zijn eigenlijk vóór invoering van een leenstelsel voor bachelor- en masterstudenten. Zelfs het CDA bleek daar vorige week toe bereid: het had al tijdens het mislukte Catshuisberaad aanvaard dat de door haar bedachte langstudeerboete geleidelijk zou verdwijnen.

Gen quick scan
De belangrijkste reden dat het leenstelsel desondanks geen deel uitmaakt van de gisteren afgesproken bezuinigingen is simpel, zegt kamerlid Boris van der Ham, woordvoerder onderwijs voor D66. 'Hier was geen quick win te behalen. Wij moesten in korte tijd overeenstemming bereiken over extra bezuinigingen en de invoering van een leenstelsel levert pas over twee jaar geld op. Bovendien willen wij dat geld ten goede laten komen aan het onderwijs, maar daar is niet iedereen het over eens. We hebben daarom besloten dat we onze energie beter konden besteden aan het terugdringen van de bezuinigingen op passend onderwijs.'

Pas na het mei-reces zullen de politieke partijen bepalen welke wetsvoorstellen van het demissionaire kabinet 'controversieel' zijn en niet meer behandeld zullen worden. Het is daarom nog niet zeker wat er zal gebeuren met het wetsvoorstel 'studeren is investeren' waarmee staatssecretaris Zijlstra de basisbeurs voor masterstudenten wil afschaffen, en het recht op een aanvullende beurs en een ov-jaarkaart wil inperken.

Overgangsregeling
Van der Ham denkt dat veel zal afhangen van de bereidheid van de staatssecretaris om tegemoet te komen aan kritiek uit de Kamer. 'Er moet een goede overgangsregeling komen en studenten van twee- en driejarige masteropleidingen moeten hooguit één jaar basisbeurs kwijtraken, net als studenten van eenjarige masters. Dan is er met D66 over de wet te praten.'

Als er inderdaad een leenstelsel wordt ingevoerd, dan is de langstudeerboete overbodig, zegt Van der Ham. “Maar de boete staat nu al in de wet en die is niet zomaar terug te draaien. Dat kan pas als er een nieuw kabinet is. Er blijft dus genoeg te kiezen over. Wat we nu hebben afgesproken zijn alleen noodmaatregelen om het begrotingstekort snel terug te dringen.”

HOP, Hein Cuppen