De VVD wil de langstudeerboete inruilen voor een leenstelsel?
'Wij hebben altijd gezegd dat we liever een sociaal leenstelsel voor de bachelor- en de masterfase willen, dan een langstudeerregeling. De studentenaantallen zullen de komende jaren verder stijgen, tot zo'n 900 duizend: om de kwaliteit te behouden is een grotere eigen bijdrage van studenten nodig. Een leenstelsel levert geld op. Dat kan worden geïnvesteerd in het onderwijs.

Met een leenstelsel prikkel je studenten bovendien om sneller te studeren, een langstudeerboete is dan niet nodig. De aanvullende beurs blijft behouden en de terugbetalingstermijn wordt wat ons betreft opgerekt naar twintig jaar, zodat afgestudeerden genoeg tijd hebben om af te betalen. We denken ook dat scholieren door hun hogere eigen bijdrage beter gaan nadenken over hun studiekeuze en over de terugverdienmogelijkheden van hun opleiding.'

Krijgen studenten straks ook weer zeven jaar ov-reisrecht in plaats van vijf?
'Dat ligt niet voor de hand. Ik sta nog steeds achter wat ik in hierover onlangs in de Tweede Kamer zei: het inkorten van het reisrecht is een terechte stimulans om studenten niet te lang over hun studie te laten doen. De arbeidsmarkt heeft afgestudeerden hard nodig.'

Moet het verhoogde collegegeld voor tweede studies van tafel?
'Studenten die het aandurven om twee opleidingen tegelijk doen, moeten we daarvoor niet straffen. Maar we moeten geen spijtoptanten gaan financieren. De VVD wil mensen prikkelen om meteen de goede studie te kiezen.'

Is de VVD net als de PvdA van plan om bèta-opleidingen gratis te maken?
'Nee. Je loopt dan de kans dat studenten om de verkeerde redenen voor een opleiding kiezen en onderweg uitvallen. Een beter idee is om meer aandacht te besteden aan techniek op de scholen en de pabo's, zodat de affiniteit van leerlingen met techniek wordt gestimuleerd. Een goed initiatief is ook het bèta university college dat de Universiteit Maastricht nu opricht. Studenten beginnen daar aan een brede technische opleiding en kunnen zich gaandeweg specialiseren.

Het tekort aan bètatechnici moet bovendien niet door de overheid alleen worden opgelost, het bedrijfsleven moet ook over de brug komen. Laten zij studiebeurzen beschikbaar stellen voor studierichtingen waarnaar een grote vraag is in de sector en iets aan het startsalaris doen.'

Het demissionaire kabinet heeft veel aandacht voor topsectoren en toegepast onderzoek. Moet er niet ook extra geld komen voor fundamenteel onderzoek?
'De topsectoren brengen bedrijven, universiteiten en overheid bij elkaar en dat is belangrijk. Maar we nemen het signaal dat fundamenteel onderzoek niet mag worden vergeten, zeer serieus. We beseffen dat toegepast onderzoek begint bij fundamenteel onderzoek. Ook buiten de topsectoren liggen er nog grote maatschappelijke uitdagingen waarbij de wetenschap de belangrijk is.'

HOP, Marijke de Vries