Men zegt dat het de langste winkelstraat van Nederland is: De Binnenweg, 2,3 kilometer lang, bestaande uit de Oude Binneweg, de Nieuwe Binnenweg en het Binnenwegplein. Docent  Gerard Peet (ruimtelijke ordening en planologie) heeft het record niet  gecheckt, maar ‘dat de straat lang is, staat buiten kijf’.

Het  boek  dat  Peet  onlangs  over  deze  roemruchte  Rotterdamse  straat  publiceerde,  weegt  maar  liefst  2,7  kilo. Het  bestaat  uit  twee  delen:  een  momentopname  van  de  straat  zoals  we  hem  nu  kennen  met  een  overzicht van alle panden (bouwjaar, architect, winkeleigenaar) en een kroniek van 1260 tot 2013.

‘De Binnenweg is stukje bij beetje in de tweede helft van de dertiende eeuw ontstaan’, vertelt Peet. ‘Het was eerst gewoon een heel klein stukje pad in de polder die naarmate er meer ontgonnen werd steeds een stukje langer werd. Pas na 1886, toen Delfshaven door Rotterdam  werd  ingepikt — of  volgens de officiële lezing: werd geannexeerd — startte de verstedelijking van het gebied.

‘De Binnenweg is altijd een straat geweest van pioniers en primeurs. Albert Heijn vestigde er in 1955 de eerste supermarkt van Nederland en de straat heeft door de decennia heen actieve bewoners gekend. In  1900  was  er  bijvoorbeeld  een actiegroep tegen de stoomtram en in 1925 werd de eerste winkeliersvereniging van de straat opgericht.’

Bloei en verval
Aan het eind van de jaren veertig beleefde de Binnenweg haar bloeitijd.  ‘De binnenstad van Rotterdam was platgebombardeerd tijdens de tweede Wereldoorlog. De getroffen winkeliers moesten zich elders vestigen  en weken uit naar de eveneens centraal gelegen Binnenweg. Al in 1941  vestigden zich daar de eerste noodwinkels en gaandeweg kwamen daar  de sjieke winkels bij. Als je in 1950 een nieuwe jurk wilde, dan ging je  naar de Binnenweg.’

Maar Rotterdam ging voortvarend wederopbouwen. Langzaam herstelde de binnenstad. In 1953 werd de Lijnbaan geopend. Peet: ‘De goede  winkels vertrokken weer richting centrum. En er kwamen mindere winkels voor terug. De wijken in Rotterdam-West verpauperden en trokken  de Binnenweg mee in dat proces. De periode tussen 1970 en 2000 was echt een trieste tijd.

Het aantal cafés steeg van veertig naar zestig, er kwamen seksclubs en  de straat werd het toneel van straatprostitutie en drugshandel.’

De zo geliefde Rotterdamse straat werd een afvoerputje van grotestedenproblematiek. tot  2000. toen  gaf  de  Rotterdamse  gemeenteraad  het bestuur de opdracht om de Binnenweg op te knappen en voor verdere  neergang  te  behoeden.  ‘In  2006  kreeg  de  Binnenweg  zijn  eigen  ambtenaar: Frank Belderbos die de jaren daarna met ziel en zaligheid  aan  de  slag  ging.  De  buitenruimte,  winkelpanden  en  huizen  werden  opgeknapt  en  er  werd  een  actief  beleid  opgezet  om  kleine  ondernemers te trekken. Een beetje à la de Witte de Withstraat die ook na een  periode van verloedering werd opgeknapt.’

Ambachtelijk
De Binnenweg lijkt nu weer aan het begin van een nieuwe bloeitijd te staan. Vanaf  de  ‘s-Gravendijkwal  naar  het  centrum  ligt  de  straat  er  mooi  bij. Het  andere  deel  zit  in  de  lift. ‘Wat  ik  zo  mooi  vind,  is  dat  het  oude  in  een  moderne  vorm  terugkeert:  namelijk  het  ambachtelijke. Een  nationale  hit  als  haarsnijder  en  barbier Schorem. Ondernemers als Koekela, Jordy’s Bakery, Chez Moi of Buiten die zelfgemaakte producten verkopen. Maar je ziet er ook ondernemers zoals Wattnou  (armaturen, red.) die het evenwicht zoeken tussen het runnen van een  fysieke winkel en internetwinkelen. De toekomst ziet er met dit soort  enthousiastelingen,  ondernemers  en  winkeliers  weer  goed  uit.  Het  is  gewoon een afschuwelijk leuke straat.’

Binnenweg, Kroniek 1260-2013 Te koop via www.binnenwegboek.nl (39,50 euro) of in de boekhandel.

Het boek en de hogeschool
Ongeveer vijftien studenten en docenten hebben Gerard Peet geholpen bij de research en het maken van kaarten en bouwtekeningen. De vormgeving is verzorgd door Buro tank, alumni van de WdKA. Het boek wordt gebruikt in het onderwijs en momenteel onderzoeken  drie afstudeerders hoe de verbinding tussen de HR, Erasmus MC  en de nabijgelegen Binnenweg verbeterd kan worden.

Esmé van der Molen