Het sociaal akkoord dat vorige week door werknemers, werkgevers en het kabinet is gesloten, telt maar liefst veertig pagina’s. De WW-duur blijft drie jaar, het wettelijke quotum voor arbeidsgehandicapten gaat niet door, het ontslagrecht wordt pas vanaf 2016 vereenvoudigd, de positie van flexibele arbeidskrachten wordt verbeterd en de voorgenomen bezuinigingen van 4,3 miljard gaan voorlopig de koelkast in. Dat zijn de meest opvallende afspraken die de polder heeft gemaakt.
Lector Peter Ester wil positief beginnen als Profielen hem vraagt te reageren op deze plannen. ‘Het is heel goed dat er een akkoord is’, stelt hij. ‘De “polder” is lang stil geweest, terwijl juist de samenwerking tussen sociale partners het cement is van het bouwwerk Nederland.’
Als voormalig kroonlid van de SER, de Sociaal-Economische Raad, zag Ester met eigen ogen hoe het polderen werkt, én hoe belangrijk het is voor ons land. ‘Daarom vind ik het goed nieuws dat een meerderheid van de vakbeweging zich achter de plannen heeft geschaard. De bonden waren lang verdeeld. Ik ben blij om te zien dat de vakbeweging weer uit het dal klimt.’
Ook blij is Ester met de WW-maatregel. ‘Dat is voor mij de beste maatregel uit het sociaal akkoord. De arbeidsmarkt verkeert in zwaar weer. Als je nu als oudere werknemer wordt ontslagen en al na een of twee jaar in de bijstand zou verdwijnen, kom je er nooit meer uit. Het is een goede zaak dat we juist in deze tijd niet tornen aan die WW-duur. Maar zo’n akkoord is een uitruil. Een gratis lunch bestaat niet, zeggen de Amerikanen, dus het derde WW-jaar moet door werknemers en werkgevers samen worden betaald. En de bonden hebben in ruil voor de WW het wettelijke quotum arbeidsgehandicapten moeten inleveren. Werkgevers krijgen nu een magere “inspanningsverplichting” om mensen met een beperking in dienst te nemen. Dat is toch heel iets anders dan een wettelijke verplichting. Over de rest van het akkoord ben ik niet zo positief. Ik vind de gemaakte afspraken riskant.’

Wat vindt u riskant aan de plannen?
‘Met dit akkoord doen we iets typisch Nederlands; uitstellen en doorschuiven. En dan heb ik het vooral over het bezuinigingspakket van 4,3 miljard euro dat wordt opgeschort in de hoop dat de economie snel zal aantrekken. Misschien gelooft meneer Rutte er wel in, maar het is heel onwaarschijnlijk dat het herstel zo snel zal gaan. En dat betekent dat we in de tweede helft van 2013 alsnog 4,3 miljard moeten gaan bezuinigen. Bovendien zal Nederland het aan de stok krijgen met Brussel als we in 2013 én in 2014 niet onder de norm van drie procent begrotingstekort blijven.’

En hoe pakt dit akkoord uit voor de werkgelegenheid?
‘We hebben nu bijna 600.000 werklozen. Onder jongeren is de werkloosheid vijftien procent. Dat betekent dat één op de zes jongeren thuis zit. Als de crisis voortduurt, en daar ziet het op dit moment wel naar uit, hebben we straks een verloren generatie. Ik mis in dit akkoord een soort deltaplan voor de werkgelegenheid. Dit was dé kans voor werkgevers en werknemers om samen de arbeidsmarkt uit het slop te trekken. Ik ben teleurgesteld dat ze die kans hebben laten liggen, zeker ook voor de situatie in Rotterdam. Voor onze jongeren is dit akkoord te mager.’

Het kabinet heeft veel ingeleverd voor het sociaal akkoord, maar bracht dat offer in de hoop zo het vertrouwen in de economie te herstellen. Ziet u dat gebeuren?
‘Ik vrees dat ook wat dat betreft het akkoord te mager is. Het kabinet stelt de bezuinigingen uit, maar daarmee is er nog geen oplossing voor de structurele problemen die Nederland heeft. We hebben te lang hervormingen uitgesteld op de kerndossiers arbeidsmarkt, woningmarkt, pensioenen en zorg. Ook nu kiest het kabinet weer voor uitstel. Als de gehoopte economische groei niet plaatsvindt, en we moeten extra bezuinigingen, dan voorspel ik een hete herfst waarbij werknemers en werkgevers alsnog tegenover elkaar komen te staan. En dan is de consensus die we nu hebben bereikt, en die ik zeer waardevol vind, van korte duur geweest.’

Tekst: Esmé van der Molen
Foto: Anne Paul Roukema