Muhammed Genc vat het belang van deze avond kernachtig samen. ‘Iedereen in deze zaal is getrouwd of woont samen of gáát trouwen of samenwonen.’ Genc, voorzitter van het Turkse hogeschoolmentoraat Lale, dacht eraan een avond over trouwen, samenwonen en studeren te beleggen toen hij zag hoe zijn broer probeerde om zijn bruiloft om de studie heen te organiseren.

Nu kan het zijn dat niet iedereen tijdens zijn studie trouwt, maar Turken beginnen er kennelijk vroeg aan. Genc verklapt tegenover Profielen dat hij, 22 jaar en vierdejaarsstudent bij twee lerarenopleidingen (geschiedenis en economie), aanstaande zondag om de hand van zijn geliefde gaat vragen bij haar familie. ‘Als ik opschiet met afstuderen kunnen we misschien al in de zomer trouwen.’ Als hij niet opschiet, schuift hij het huwelijk nog even voor zich uit.

Even uitstellen?
Daarmee verpersoonlijkt Genc zo ongeveer het gevoel van de avond. Trouwen en studeren gaan prima samen, maar het kan geen kwaad het trouwen even uit te stellen ten gunste van de studie.

Ahmet Kaya, psycholoog, na zijn studie getrouwd en buitenpromovendus, vertelt als gastspreker waarom dat misschien wel verstandig is. ‘Meestal duurt het ongeveer twee jaar voordat partners die zijn gaan samenwonen een nieuwe balans hebben gevonden. Ook als je daarvoor al een lange relatie hebt gehad. Voordat je ging trouwen of samenwonen zag je elkaar wanneer dat uitkwam. Nu kom je thuis na een lange dag werken en komt eigenlijk niets meer goed uit. Ga je in die eerste twee jaar ook nog studeren, dan kan dat een behoorlijke extra last zijn.’

Wat ook meespeelt, is dat de samenleving minder traditioneel is. Vroeger was een huwelijk veel meer ingebed in een hechte sociale omgeving. ‘Die sterke sociale controle valt weg’, zegt Kaya. We worden individualistischer, dus sta je er ook bij problemen ook meer alleen voor.

Eeuwig
Tegelijkertijd moet je in het huwelijk de stap van individu naar gemeenschap maken. ‘Het huwelijk betekent dat je moet inleveren. Je bent altijd je eigen gang gegaan en ineens ben je altijd samen. Er zullen momenten zijn dat je het niet met elkaar kunt vinden. Wat doe je dan? Misschien helpt het om te weten dat, in de islam, het huwelijk ook in het hiernamaals doorgaat, dat het eeuwig is. Als je die eeuwigheid voor ogen houdt, is het misschien makkelijker conflicten te overwinnen.’

Kaya heeft nog een praktisch advies: ‘Verdiep je in de psychologie van je partner. We zien in de psychologie dat we moeilijke dingen negeren en vooral aan de leuke momenten denken. Aan het naast je geliefde wakker worden bijvoorbeeld. Dat is ook heel mooi aan het huwelijk, maar dat is het niet uitsluitend!’

Kaya: ‘Wanneer je gaat trouwen, trouw je ook met de hele familie, zo luidt een Turks gezegde.’ Herkenning en hilariteit onder de bijna honderd toehoorders (evenveel mannen als vrouwen, wat gezien de wedstrijd Real Madrid–Galatasaray volgens Genc toch opmerkelijk is), maar er is ook een vraag. Waarom eigenlijk deze nadruk op de negatieve kanten van het huwelijk?

‘Waarom doe je in de winter je jas aan als het regent?’, repliceert Kaya. ‘Anders word je ziek. Je moet je bewust zijn van signalen. Als het verkeerd gaat, als er een conflict op de achtergrond sluimert en je ziet dat op tijd, dan kun je er nog iets aan doen. In de psychologie zeggen we vaak dat voor verandering eerst gewaarwording moet plaatsvinden.’

Combinatie studie-kinderen
De afgewogen en soms zware boodschap van Ahmet Kaya gaat vooral over trouwen of samenwonen. Hij wordt echter afgelost door Sabrina Ong-Aban die niet alleen samenwoont, maar naast haar studie cmv (culturele maatschappelijke vorming, vierdejaars) ook drie kinderen opvoedt. Ze brengt desalniettemin een verrassend luchtige en heldere boodschap: Het is misschien niet makkelijk, maar niets is onmogelijk. ‘Het is te doen’, zegt ze letterlijk. ‘Als je echt de ambitie hebt, zou ik het alleen maar willen stimuleren.’ Ong-Aban is naast haar studie ook coach bij Studerende ouders aan zet.

‘Halverwege mijn studie was ik ineens in verwachting van de derde. Gelukkig ben ik twee weken voor het begin van het nieuwe schooljaar bevallen. Ik heb hier op school zitten afkolven. Het was wel zwaar, maar ik heb het er van tevoren uitvoerig met mijn partner Jaap over gehad. Ik had een fulltime baan en toen ik ging studeren moest hij ineens alleen voor de financiën zorgen.’

Muhammed Genc vraagt na de powertalk van Sabrina Ong-Aban eerst of hij het goed gehoord heeft: drie kinderen? ‘Dat verwacht je niet. Het is wat mij betreft al een applaus waard.’ ‘Het gaat erom dat je elkaar respecteert in je keuze’, legt Ong-Aban uit. ‘Ook op de momenten dat het je te veel wordt. Dat is zo ongeveer eens in de drie maanden als er tentamens zijn. Dan ben je chagrijnig en is het huis een bende, maar na een week heb je het toch weer gehaald.’

Olmo Linthorst