Bij de technische associate degrees was nog zoveel werk te doen toen Sjaco Kaan er kwam werken, dat hij in het eerste jaar alleen tijd had voor de meest basale taken. Lesgeven, modulehandleidingen en de studiehandleiding in orde maken, boekenlijsten kloppend krijgen en een nijpend personeelsprobleem oplossen.

Dat leidde tot een slechte score in de Nationale Studentenenquête, vorig jaar. Maar de inhaalslag van Kaan begint nu zijn vruchten af te werpen. Zijn opleidingen worden door studenten veel beter gewaardeerd dan voorheen.

Starten met een kleine aanstelling
Aan open dagen, contacten met het werkveld en het organiseren van de vele commissies die een opleiding moet hebben kwam Kaan in zijn eerste jaar nauwelijks toe. Dat heeft onder andere te maken met het feit dat hij twee kleine Ad’s onder zijn hoede kreeg en daar hoort een kleine aanstelling als onderwijsmanager bij.

Maar ook: ‘De druk om een nieuwe opleiding te starten is te groot’, zegt Kaan terugkijkend. ‘Als je met de opleiding begint terwijl je er eigenlijk nog niet klaar voor bent, moet je terwijl je al onderwijs geeft de kinderziektes verhelpen.’

Zijn eerste advies zou dan ook zijn om de start van een nieuwe opleiding beter voor te bereiden. En zijn tweede advies is om de grootte van de aanstelling van onderwijsmanagers niet alleen van het aantal studenten te laten afhangen. ‘Iedere opleiding moet een opleidingsprofiel, jaarplan en toetsplan hebben, hoe groot de opleiding ook is’, zegt Kaan, wiens aanstelling per september aanstaande vergroot wordt naar een volledige.

Allemaal nieuwe docenten
De Hogeschool Rotterdam begon in 2011-12 met de twee Ad’s, maintenance & mechanics en engineering. Het eerste jaar kwamen er twintig studenten, maar in de twee jaar erna is het aantal studenten ruim verdrievoudigd, naar zeventig studenten. Nu staat er weer een verdubbeling op stapel; voor volgend jaar hebben zich al honderdveertig studenten ingeschreven.

Maar terwijl de opleiding groeide, zette Kaan juist docenten de deur uit. Een docent die niet beviel kreeg geen nieuw contract en Kaan stopte met de vele kleine aanstellingen van ROC-docenten. Geen van de docenten ‘van het eerste uur’ werkt nog bij deze associate degrees.

De HR heeft de associate degrees samen met de ROC’s Zadkine en Albeda opgezet. De docenten van deze mbo-instellingen kwamen in eerste instantie ook naar de HR om Ad-studenten les te geven. Maar, zegt Kaan, die docenten hadden het op het mbo al zo druk dat ze te weinig tijd hadden om zich vol op de associate degrees te richten. ‘Ik ben naar de ROC’s gegaan en heb gezegd: als jullie docenten zo weinig tijd hebben is het misschien beter om ze niet ook nog een paar uur naar ons te laten komen’, zegt Kaan, die voordat hij naar de hogeschool kwam zelf jarenlang op het mbo les heeft gegeven.

Het ontstane gebrek aan docenten heeft Kaan eerst met 65-plussers opgevangen. En hij laat twee ex-studenten werktuigbouwkunde, die nu op de TU-Delft studeren, voor de klas staan. ‘Dat gaat heel goed’, zegt hij, ‘ook al zijn ze soms veel jonger dan de mensen die ze in de klas hebben.’

Betere score
Dat de twee associate degrees bij de start nog van alles mankeerden, leidde tot veel negatieve reacties van studenten. In het eerste bestaansjaar deden deze opleidingen nog niet mee in de Nationale Studentenenquête, een jaar later moest vooral de informatievoorziening bij maintenance & mechanics het behoorlijk ontgelden. Met een 1,8 op een schaal van nul tot vijf scoorde die zwaar onvoldoende.

Gemiddeld scoorden de tweejarige associate degrees vorig jaar in de nationale studentenenquête een onvoldoende en een krappe voldoende. Studenten gaven hun studie ‘in het algemeen’ (de eerste vraag van de studentenenquête) vorig jaar een 3,0 (engineering) en een 2,6 (maintenance & mechanics).

Dit jaar, de tweede keer dat studenten deze opleidingen kunnen beoordelen, is de score van beide opleidingen significant gestegen. Engineering scoort een 4,0 op de eerste vraag en m&m krijgt een 3,9. Ook over alle vragen gemiddeld doen beide opleidingen het veel beter bij studenten.

De oorzaak van deze stijging ligt niet alleen bij het beter organiseren van de opleiding of bij het veranderde docententeam (onderwerpen waar beide opleidingen inderdaad veel beter op scoren). Het gaat ook om verwachtingsmanagement, zegt Kaan. ‘Aan het begin van het jaar ben ik alle klassen langsgegaan om de studenten uit te leggen dat docenten die hier in deeltijd werken niet iedere dag van de week hun email bekijken en kunnen reageren. Docenten maken daarover nu afspraken met hun studenten. Studenten zijn nu blij als ze toevallig eerder antwoord krijgen dan verwacht, in plaats van teleurgesteld als het langer duurt dan een dag.’

Samen eten
Er is nog veel meer veranderd voor de studenten. Zo is de kantine sinds kort ’s avonds open en zitten docenten en studenten vaak samen te eten, vertelt Kaan met zichtbaar genoegen. Hij wijst nog eens op de hoge score voor ‘algemene sfeer’ bij engineering. ‘Een 4,4, dat is echt niet normaal!’

Kaan heeft in zijn tweede jaar als onderwijsmanager ook meer tijd gevonden om met bedrijven samen te werken. ‘De opdrachten uit de bedrijfsleven die studenten moeten maken, werken echt heel motiverend.’

Het enthousiasme van de studenten engineering, die 95 van de in totaal 99 vragen over hun opleiding positiever beantwoorden dan vorig jaar, werkt aanstekelijk. Hij had wel een verbetering zien aankomen, vertelt Kaan enthousiast, ‘maar zo’n goeie score had ik niet verwacht.’

Olmo Linthorst