‘Dat studiesucces samenhangt met diversiteit doet me pijn’
Gepubliceerd: 8 December 2014 • Leestijd: 2 minuten en 45 seconden • Nieuws Dit artikel is meer dan een jaar oud.Hij is 36 jaar ‘bij de zaak’ en morgen neemt hij afscheid met een symposium over de twee thema’s die hem al die jaren het meeste aan het hart hebben gelegen: studiesucces en diversiteit. Voor de laatste keer interviewt Profielen Johan Sevenhuijsen, directeur onderwijs en kwaliteit.
De eerste tien jaar stond hij voor de klas. ‘Ik heb chemische technologie aan de TU Delft gestudeerd en ging bij de academie voor fysiotherapie lesgeven in biochemie en natuurkunde, over krachten die beweging veroorzaken en over apparaten die met elektrische stromen en geluidsgolven werken. Dat vakgebied stond toen nog in de kinderschoenen en daarom heb ik er met collega’s ook studieboeken over geschreven: natuurkunde voor fysiotherapeuten.’
Trots
De laatste 25 jaar hield hij zich bezig met onderwijskwaliteit en studiesucces. Hij stond aan de wieg van het Rotterdams Onderwijs Model (ROM). Studieloopbaanbegeleiding is daarin een belangrijk thema en het maakte bijvoorbeeld ook mogelijk dat studenten studiepunten bij andere opleidingen konden halen. ‘Ik heb het ROM zien groeien en de volwassenwording ervan meegemaakt. Daar kijk ik met trots op terug.’
Minder blij is hij met het effect van de inspanningen die de HR op het gebied van studiesucces boekte. ‘Over het rendement (het aantal studenten dat binnen 5 jaar met een diploma de hogeschool verlaat, red.) kan ik echt niet tevreden zijn. Hoe dat omhoog kan, dat is een heel moeilijk vraagstuk. Niet alleen voor ons hoor, voor alle hogescholen.’
Hockeymeisjes
‘Dat studiesucces samenhangt met diversiteit, dat doet me gewoon pijn. Niet-westerse allochtonen (20 jaar geleden 6,8% van de hogeschoolpopulatie, nu 33%), studenten uit gezinnen met een zwakkere sociaaleconomische achtergrond, eerstegeneratiestudenten en studenten met een handicap zijn nog steeds minder succesvol dan wat ik voor het gemak maar even de hockeymeisjes noem.’ En fel: ‘Ik weiger te geloven dat dat te maken heeft met gebrek aan capaciteit of ambitie.’
‘We hebben met ondersteunend onderwijs, peercoaching en de doelgroepmentoraten zeker stappen vooruit gezet, maar bleven toch ergens steken. Met de komst van collegevoorzitter Ron Bormans, twee jaar geleden, is de kwaliteit van opleidingen centraal komen te staan. Daardoor zijn we ook met andere ogen naar het thema diversiteit en studiesucces gaan kijken. Nu vragen we ons af: Wat gebeurt er in de klas?’
‘Onderzoek (zie kader onderaan de tekst, red.) wijst uit dat studiesucces een boost krijgt als er een vertrouwensrelatie is tussen docent en student, er hoge verwachtingen zijn van de student en hoge eisen worden gesteld. Studenten moeten zich gekend, erkend en gewaardeerd voelen. Alle studenten. Als je in september zegt: “Ik weet al wie er in december weg zullen zijn”, is er iets mis. Dat wordt een selffulfilling prophecy.’
Docenten moeten eigen vooroordelen onder ogen zien
‘Het zou mooi zijn als de docententeams de komende jaren het thema diversiteit en studiesucces op hun agenda zetten. Zij moeten met elkaar het gesprek aangaan over hoe zij studenten tegemoet treden en ook hun eigen vooroordelen onder ogen zien. In onze samenleving is er nog een hoop micro-agressie (betuttelende vooroordelen van autochtonen, red.). De Universiteit van Amsterdam voert nu een goeie campagne over diversiteit in het hoger onderwijs, gebaseerd op ItooamHarvard en ItooamOxford. En inmiddels is er ook OokikbenNederlands.’
Diversiteit personeel
‘Het zal zeker een rol spelen dat de diversiteit van de docententeams op de hogeschool te wensen overlaat’, erkent Sevenhuijsen. ‘Het zou goed zijn als er wat dat betreft een bewuster personeelsbeleid gevoerd gaat worden.’
Uit zijn archief tovert hij een collegebesluit uit 1992 tevoorschijn. Daarin staat: ‘Het college van bestuur heeft besloten te streven naar een groter aandeel allochtonen in de personeelsformatie van de HRO.’
Het is even stil. Sevenhuijsen denkt na. ‘Misschien is het goed om dit besluit weer eens af te stoffen.’
Dorine van Namen
Onderzoek naar het effect van verwachtingen van docenten:
Het Pygmalioneffect (Wikipedia)
Dinsdag 9 december neemt Johan Sevenhuijsen afscheid met het symposium ‘Kansen voor Rotterdams talent’. Inloop vanaf 13.30.
Het programma duurt van 14.00 tot 17.00 uur.
Prof. dr. Simone Buitendijk, vice-rector magnificus van de Universiteit Leiden, spreekt over diversiteit en inclusiviteit. Ook oud-voorzitter van het Albeda College (ROC) Piet Boekhoud zal spreken.
Om 17.00 is er een afscheidsreceptie.
Het symposium vindt plaats op locatie Museumpark, 11e etage.
De receptie is in het Atrium, op de begane grond van locatie Museumpark.
Iedereen is welkom. Aanmelden kan hier.
Ik zeg dag Johan. Bedankt voor je bijdrage aan de genoemde thema’s. Wat betreft studiesucces mis ik tot nu toe de inzichten over persoonlijke ontwikkelkenmerken. Los van het diversiteitsvraagstuk blijken het vermogen om tegenslag te verwerken en een lange termijn beroepsperspectief cruciaal voor studiesucces. De kunst is deze aspecten te trainen en/of te ontwikkelen bij iedere student. Dat moet je mijns iniens niet naast regulier onderwijs doen in slc maar integraal. Dat vraagt om betere mix van leerdoelen en werkvormen en minder focus op efficient inrichten van onderwijs.
“Onderzoek (zie kader onderaan de tekst, red.) wijst uit dat studiesucces een boost krijgt als er een vertrouwensrelatie is tussen docent en student, er hoge verwachtingen zijn van de student en hoge eisen worden gesteld. Studenten moeten zich gekend, erkend en gewaardeerd voelen. Alle studenten. Als je in september zegt: “Ik weet al wie er in december weg zullen zijn”, is er iets mis. Dat wordt een selffulfilling prophecy.”
Dit is een enorm goed punt. Veel deadlines die op mijn opleiding worden gesteld, worden ver overschreden door studenten, en veel leraren vinden dat prima. Dit werkt laksheid van studenten in de hand. Misschien nog wel belangrijker is: Studenten die wel hun best doen om iets voor de deadline in te leveren voelen zich ook niet meer genoodzaakt om hun best te doen.
Ditzelfde geldt voor decanen. Ik ken studenten die punten missen uit jaar 1 en 2, hun Propedeuse niet gehaald hebben en toch in jaar 3 zitten. Al zou je hemel en aarde kunnen bewegen is de kans minuscuul dat je je punten allemaal haalt. Laat deze mensen niet door tobben.
Maak van sommige opleidingen prestige-opleidingen. Til het niveau omhoog. Stel deadlines en hou je daaraan. Dit is tenslotte volwassenenonderwijs. Als school moet je ervan uit gaan dat studenten een bewuste keuze hebben gemaakt voor een opleiding.
Zoek samenwerking met studenten van het Erasmus of TU Delft. Laat de praktische HBO’ers van theoretische WO’ers leren en vice versa. Of zet instituutbrede, multidisciplinaire projecten op. Laat studenten verder kijken dan hun eigen opleiding. Zorg dat er een mentaliteitsverandering plaatsvindt in het hogeschoolonderwijs en zet hiermee de eerste stap naar succes.
Beste Remy,
Heb je ook een mening over studiesucces en diversiteit?
Die mis ik namelijk in je reactie.
Hallo Mans,
Ik heb daar geen uitgesproken mening over, zo diep zit ik niet in de materie. De reactie hierboven is vanuit mijn perspectief als student. Wat is uw mening daarover?
Hoi Remy,
Je zegt: ‘dat geldt ook voor decanen’, wat bedoel je?