Een inaugurele rede of juist een afscheidsrede wordt wel een rite de passage genoemd, een verandering van de sociale status. Gisteren viel de term enkele malen, toen de lectoren Guy Bauwen en Maaike Lycklama à Nijeholt hun openbare les hielden. ‘Nu maken jullie echt deel uit van de hogeschoolgemeenschap’, memoreerde collegelid Gerard van Drielen na beide lessen. ‘Jullie geven je kennis door aan de hogeschoolgemeenschap en ik geef jullie daarom uit diezelfde gemeenschap iets terug.’ Beiden kregen een kunstwerk van een afgestudeerde kunstenaar van de Willem de Kooning Academie. Maar voor het zover was, kregen de aanwezigen eerst twee interessante colleges voorgeschoteld.

Verkopen is het probleem
84 procent van de directieleden van ondernemingen vindt innovatie belangrijk, maar slechts 10 procent is tevreden over het ‘vermarkten’ van die innovaties (bron: McKinsey & Company). Innovatie is een begrip waar al behoorlijk wat sleet op zit, daarom licht Bauwen nog even toe wat innovatie in het bedrijfsleven betekent: vernieuwen en veranderen. En om de crisis te overleven en voor economische groei te zorgen, moet dat gebeuren.

Maar ook al staat innovatie hoog op de agenda van menig ondernemer, toch leiden die vernieuwingen maar al te vaak niet tot succes. Hoe kan dat? ‘Doordat ondernemers er onvoldoende in slagen om hun vernieuwingen te gelde te maken. Te verdienen aan vernieuwing dus.’ Dit wordt ook wel valorisatie genoemd. Bauwen onderscheidt technische en commerciële valorisatie. ‘Nederlandse bedrijven scoren vrij goed als het gaat om technische valorisatie (het doen van technische uitvindingen die leiden tot octrooien bijvoorbeeld), maar heel wat minder als het gaat om commerciële valorisatie. Verkopen is het probleem, terwijl veel Nederlanders juist denken dat ze daar goed in zijn.’ Een succesvolle ondernemer beheerst beide disciplines: ‘exploreren’ en ‘exploiteren’ noemt Bauwen die. ‘Bij veel ondernemers ontbreekt het aan dat laatste.’

‘Je ziet het ook in het onderwijs. We hebben heel veel masteropleidingen in ondernemen, maar een master of sales zit daar niet tussen.’

Teamsport
‘Ondanks gigantisch veel onderzoek, ontwikkelingsinspanningen en miljarden aan subsidies ligt het aantal innovaties dat de eindstreep haalt niet hoog. Meer geld of meer creatieve ideeën zijn geen oplossing. Gedetailleerde businessplannen en gedrag en activiteiten afstemmen op die van de concurrent ook niet’, legt Bauwen uit. Zou het helpen als we een Nederlandse Steve Jobs zouden hebben? ‘Nee’, zegt Bauwen. ‘We moeten niet op zoek gaan naar helden, want behalve leiders heeft een bedrijf ook volgers nodig. Een succesvolle onderneming moet het hebben van teamsport.’

Daarnaast is het belangrijk dat ondernemers hun markt kennen en daarmee in contact zijn. ‘Veel marketingmanagers zijn veel te intern gericht. Zij zijn vaak maar 5 procent van hun tijd aanwezig in hun markt. Dit is veel te weinig en daarom een gigantisch probleem.’ Het advies van Bauwen is duidelijk: ‘Waardeer en gebruik de kennis en contacten van uw verkopers zo vroeg mogelijk in het innovatieproces.’ Nog een advies van Bauwen: ‘Breng je onzekerheden in kaart. Stel vragenlijsten op en bespreek die met uw teams.’ Wie zijn potentiële klanten? Is de technologie betrouwbaar? Welke bestaande en nieuwe bedrijven opereren in uw markt? Kan de organisatie innovaties commercialiseren? ‘Hoe beter de onzekerheden in kaart worden gebracht, hoe beter onderbouwd een ondernemer beslissingen kan nemen en risico’s kan inschatten. Dit stelt een ondernemer in staat om richting te geven.’

Praat met elkaar en werk samen
Daarnaast schetst Bauwen nog enkele eigenschappen die een goede ondernemer moet hebben. Grootmeesters noemt hij hen. Zij moeten vooruit kunnen zien, kunnen focussen, overtuigen en samenwerken, kunnen doorzetten en zich aanpassen. Tenslotte moeten ze overtuigd zijn van de noodzaak om internationaal te denken en te handelen en last but not least: het vermogen hebben om te verdienen. Muren tussen afdelingen in een bedrijf moeten verdwijnen. De organisatie moet stimuleren dat de medewerkers met elkaar praten en samenwerken in plaats van elkaars zondebok te zijn. Gezamenlijke targets en beloningssystemen kunnen daarbij helpen.’

Wil je de openbare les van Guy Bauwen nalezen? Of lezen wat het Kenniscentrum Innovatief Ondernemerschap te bieden heeft? Kijk dan op:
http://www.hogeschoolrotterdam.nl/onderzoek/publicaties of
http://innovatiefondernemerschap.hr.nl/

Dorine van Namen

Guy Bauwen is lector ondernemerschap en innovatie en directeur van het kenniscentrum innovatief ondernemerschap.

Binnenkort op deze site: de openbare les van lector Maaike Lycklama à Nijeholt, lector Finance & Business Innovation van hetzelfde kenniscentrum.