Niet alleen de studenten zijn onder de indruk van Silicon Valley. Ook de twee lectoren die er deze zomer verbleven, tonen zich gefascineerd en geïnspireerd door de ‘unieke hightech startup cultuur’ in en onder San Francisco (Californië).

Samen met de studenten die een reis naar de Valley wonnen, presenteerden lectoren Arne Maas en Peter Ester recent hun ervaringen – en een boekje daarover. Ze lopen over van de tips. Veel daarvan is ‘self-evident’, zoals Peter Ester regelmatig zegt, maar hij hamert desalniettemin op het belang ervan.

Denk je een goed idee te hebben voor een eigen bedrijf? Sta je op het punt de nieuwe Apple, Google of LinkedIn op te richten? Als je niet overloopt van de passie, als je niet bereid bent je hele leven achter dit idee scharen, als je niet extreem hard en veel werkt, als je niet groot denkt en als je geen ontwrichtend-innovatief idee in huis hebt… dan kun je beter niet naar Silicon Valley gaan. ‘Blijf dan in Nederland, binnen je comfort zone’, zegt Ester meermaals. ‘Do not go.’

Radicaal de koers verleggen
In een collegezaal van de Rotterdam Business School, overigens voornamelijk gevuld met docenten, managers, medewerkers van de lectoraten en dan ook nog een handvol studenten, leggen Peter Ester en Arne Maas uit hoe je een bedrijf opricht op dit relatief kleine, ‘unieke’ stukje aarde. Een plek waar volgens Maas maar liefst zestien procent van ’s werelds durfkapitaal wordt geïnvesteerd, op een stukje land ‘zo groot als de Randstad’.

Ester en Maas zijn inmiddels een paar keer in Silicon Valley geweest, om te kijken hoe vooral Nederlandse startups het daar doen. Over hun bevindingen schreven ze een klein boekje, ‘Start me up in Silicon Valley’. Ze bereidden ook de reis voor die vier studenten deze herfstvakantie naar de Valley maakten.

Ook lector Arne Maas heeft tips. Hij legt uit dat durfinvesteerders vaak niet alleen hun geld in een idee steken, maar ook hun netwerk en ervaring inzetten. ‘Ze zijn gedreven om de investering een succes te laten zijn, dus ze zullen ook echt helpen als dat kan. Bijvoorbeeld door je voor te stellen aan interessante mensen in hun netwerk.’

Of, een iets technischer suggestie: pas constant je businessmodel aan de omstandigheden aan. Pivoting, noemen ze dat. Een term van Eric Ries, auteur van The Lean Startup, legt Maas uit. Het betekent dat je veel experimenteert met je product en steeds opnieuw probeert uit te vinden wat de klant nou eigenlijk wil. Het kan betekenen dat je af en toe de koers van je bedrijf radicaal moet omgooien.

Prijsreis
In april won een groepje van vier studenten de Business Case Competitie. Studenten van verschillende economische opleidingen moesten bedrijven van advies dienen; de beste adviseurs mochten op reis.

Drie van hen, Johanan, Wilbert en Quirijn vertellen de zaal naderhand over hun ervaringen. (De vierde, Tieme, zit in Canada voor zijn studie.)

De clichés zijn waar, zegt Wilbert Koenen (commerciële economie) over de Valley. Dat wil zeggen: hard werken. Sommigen hebben maar liefst vier banen naast elkaar. Er heerst een enorme ondernemersmentaliteit. Er wordt niet in beperkingen maar in kansen gedacht, vertelt Wilbert. Maar hem viel ook de grote ongelijkheid op in de regio. De rijen voor de voedselbank bijvoorbeeld.

Quirijn Kleppe (international business and management studies) had Zuid-Frankrijk altijd als favoriet, ‘maar het klimaat in Silicon Valley is ook fantastisch’. Als enige van de drie studenten droomt hij van een eigen bedrijf in de omgeving van San Francisco. ‘Als ik een jaar of vijftig ben zou ik daar graag een eigen restaurant beginnen, met een wijngaard erbij.’

Silicon Valley consultants
Johanan de Bruin (bedrijfsecononomie) gooit het over een heel andere boeg. ‘I want to look different’, zegt hij (de presentaties zijn in het Engels) over zijn ambitie. Dat hadden de toeschouwers al gezien. Johanan draagt namelijk een jasje-dasje combinatie met een korte broek en kleurrijke sokken. De bovenste helft vertegenwoordigt de formele dresscode, de onderste helft de meest-voorkomende in Sillicon Valley.

Johanan: ‘Ik wil iets neerzetten waar ik trots op kan zijn. Iets dat eeuwig blijft hangen, ook al is dat misschien iets te veel gezegd. Ik wil uitblinken.’

Dat hebben de Valleygangers alle drie duidelijk meegekregen: denk groot en denk vooral niet Nederlands-bescheiden. Maar vooralsnog blijven ze wel in Nederland. ‘Als je de juiste mentaliteit hebt, is er ook in Nederland veel mogelijk’, zegt Wilbert. ‘Daarom beginnen we samen een consultancybedrijf om de lessen van Silicon Valley aan Nederlandse bedrijven over te brengen. In Nederland heb je steeds meer ondernemers, vooral heel veel zzp-ers. Maar hun business is niet altijd goed doordacht. Het grote idee ontbreekt.’

De studenten volgen allemaal een honoursprogramma. Voordat ze samen aan de Business Case competitie meededen, kenden ze elkaar nauwelijks. Maar de samenwerking verliep goed. Ook in de VS. Want ook daar moesten ze aan de bak.

Natuurlijk hebben ze zich rond laten leiden bij Google en LinkedIn, vertelt Johanan, maar ‘we hebben ook twee dagen bij twee bedrijven aan verschillende problemen gewerkt en daarover geadviseerd’.

En alhoewel ze niets inhoudelijks over hun opdracht mogen vertellen – ze hebben geheimhouding getekend – leverden deze opdrachten ze wel een belangrijk inzicht op. Johanan schreef het op in zijn ‘dagboek’ over de ervaringen van het team in de Valley. ‘Toen we aan de case begonnen dacht ik erover als gewoon weer een opdracht. Maar gaandeweg realiseerden we ons dat we dit ook als werk kunnen doen. Dat suggereerde het bedrijf dat wij adviseerden ook.’

Het is uiteindelijk toch niet zo belangrijk om een mooi kantoor te hebben, denkt Johanan, ‘het is veel belangrijker om goed samen te kunnen werken met je team.’

LinkedIn en Google
Bij Google en LinkedIn viel de studenten vooral het verschil in openheid op. De strakke rondleiding bij Google (en geen foto’s maken!) stond haaks op die van LinkedIn. ‘In de lunchpauze spraken we mensen die al langer bij Google werken en die zeggen dat de creatieve sfeer minder wordt.’

Bij LinkedIn was de sfeer juist heel vrij. In de lunchpauze schoof de baas van het bedrijf steeds bij andere mensen aan. Zo hoort hij uit alle lagen van het bedrijf wat er speelt en houdt hij de lijntjes kort.

De cultuur in Silicon Valley is sowieso erg vrij, benadrukken de studenten regelmatig. Zelf je werktijden bepalen – als je werk maar af komt. ‘Het lijkt soms wel een soort Disneyland als je er rondloopt’, zegt Johanan.

Totdat je met de mensen gaat praten. Dan blijkt achter die vrijheid veel stress en onzekerheid schuil te gaan. En zelf weten wanneer je werkt, betekent niet zelden altijd werken. ‘De geruchten over grootschalig gebruik van coke zijn hardnekkig’, vertelt de docent die meereisde.

In die zin is de geboden vrijheid vaak een illusie, constateren de studenten. ‘Het is eigenlijk volkomen logisch’, zegt Johanan. ‘heel veel mensen hebben richtlijnen nodig. Het kan natuurlijk ook weer niet zó fantastisch zijn.’

Olmo Linthorst
Foto: Quirijn Kleppe