Dat beleid is niet nieuw maar het CDJA, de Rotterdamse jongerenclub van het CDA, wil ervan af. ‘Rotterdam wil een aantrekkelijke studentenstad zijn, maar met dit soort bizarre regelgeving stoten we studenten juist af.’

’Eten jullie samen? Komen jullie bij elkaar over de vloer?’ Studente Johanna (in het verleden sph aan de HR, nu studerend in Eindhoven) kreeg een half jaar geleden deze vragen van een inspecteur van de gemeente. De inspecteur belt aan en vraagt of hij binnen mag komen. Johanna laat hem het huis in Schiebroek zien waar zij met drie anderen woont. Johanna: ‘Ik kende zijn intenties niet dus ik vertelde gewoon eerlijk hoe het er bij ons aan toegaat. Dat we goed met elkaar omgaan maar dat we wel allemaal ons eigen deel van het huis hebben.’

Korte tijd later ontvangt de huisbaas van Johanna een brief van de gemeente. De kamerverhuur voldoet niet aan de regels. De huisbaas zal maatregelen moeten nemen, bijvoorbeeld door voor een van de vier studenten een kamer elders te vinden…

Duurzaam gemeenschappelijk huishouden
Wantoestanden in overbevolkte huizen van huisjesmelkers zijn voor het Rotterdamse gemeentebestuur reden om aan kamerverhuur strenge voorwaarden te verbinden. De gemeente richt zich daarbij op particuliere huiseigenaren (de studentenhuisvesting bij woningcorporaties is in het bestemmingsplan benoemd als ‘onzelfstandige bewoning) die in één huis vier of meer huurders huisvesten. Vorm je een gezin of op een andere manier een ‘duurzaam gemeenschappelijk huishouden’ dan is er geen probleem, maar zo’n huishouden moet je dan wel kunnen aantonen.

Dat moet bijvoorbeeld in een aantal ‘kwetsbare’ wijken (onder andere het Oude Westen, Spangen en de Afrikaanderwijk) waar de gemeente kamerverhuur van vier of meer individuele personen in één woning niet toestaat. Voor andere wijken stelde de gemeente een aantal jaar geleden quota (van het aantal huizen met vier of meer huurders) vast, maar die quota zijn in veel wijken inmiddels bereikt. Recent ook in Schiebroek, een wijk die in het toekomstige beleid waarschijnlijk buiten schot blijft (zie kader).

Kamerdeuren zonder slot
De komst van een nieuwe bewoner in het huis waar Johanna woont, was voor de inspectie aanleiding voor de controle, die dus uitwees dat de bewoners er geen duurzaam gemeenschappelijk huishouden op nahouden. In zo’n huishouden is er een gemeenschappelijke woonkamer, horen er bijvoorbeeld geen sloten op de kamerdeuren te zitten en mag binnen een jaar op z’n hoogst een op de vier bewoners verhuizen. ‘In de praktijk is dit onmogelijk’, stelt Jan Pieter Honkoop van het CDJA, de club die het gemeentebeleid aan de kaak stelt. ‘In veel studentenhuizen trekken ieder jaar weer nieuwe eerstejaarsstudenten in.’

Johanna vindt dat er in haar huis wel sprake is van een duurzaam gemeenschappelijk huishouden: ‘Wij gaan heel goed met elkaar om, maar voldoen dus niet aan de criteria. Dat is heel frustrerend.’ Na het schrijven van de gemeente, tekende de huisbaas bezwaar aan tegen het gemeentebesluit waarna er onlangs een tweede bezoek van de inspecteur volgde. Johanna: ‘Toen waren we met z’n drieën thuis. We kregen onder andere de vraag of we gezamenlijk boodschappen doen en de inspecteur is in onze keukenkastjes gaan kijken of we eigen spulletjes hebben. Ja die hebben we, en dus voeren we geen duurzaam gemeenschappelijk huishouden.’ Ook dat het huis twee keukentjes telt, betekent voor de gemeente dat er geen sprake is van een gemeenschappelijk huishouden. Het definitieve besluit is er nog niet maar van de inspecteur kregen de studenten al te horen dat de verhuur niet mag.

‘De student is de klos’
Dit is tegen het zere been van het CDJA. ‘We begrijpen dat de regelgeving is opgesteld om huisjesmelkers aan te pakken, maar met deze aanpak van omslachtige regelgeving, huiszoekingen en kruisverhoren is de student de klos’, aldus Honkoop. Het CDJA vreest dat in Rotterdam honderden studenten uit hun huis worden gezet en pleit daarom voor een uitzondering voor studenten die ingeschreven staan bij DUO.

De gemeente vindt dat ze geen onderscheid mag maken tussen studenten en niet-studenten, stelt een woordvoerder van de gemeente Rotterdam. De woordvoerder vertelt verder dat de gemeente controles uitvoert om na te gaan of de bewoning overeenkomt met dat wat daarover in de gemeentelijke basisadministratie (GBA) staat. Of er sprake is van een duurzaam gemeenschappelijk huishouden moeten de bewoners tijdens een controle zelf kunnen aantonen. Huurders kunnen door de mand vallen als blijkt dat de bewoners elkaar niet kennen.

Klagende buurman
Dat laatste is bijvoorbeeld van belang bij onveilige situaties. ‘Als er brand is en er moet worden ontruimd, is het goed als bewoners weten of een medebewoner thuis is of niet’, aldus de gemeentewoordvoerder. ‘En bij een gemeenschappelijk huishouden zijn mensen ook aanspreekbaar op elkaars gedrag. Als er een buurman komt klagen over geluidsoverlast, moet een van de huurders niet reageren met: “Maar dat is die jongen aan het eind van de gang”.’

Als is vastgesteld dat er van een gemeenschappelijk huishouden geen sprake is, zal de huisbaas maatregelen moeten nemen, bijvoorbeeld door een van de vier bewoners elders een kamer aan te bieden. ‘Gedwongen huisuitzetting door de gemeente gebeurt slechts zelden; alleen als er sprake is van een gevaarlijke situatie’, vertelt de woordvoerder. ‘Jaarlijks worden tussen de 150 en 200 situaties van kamerverhuur zonder vergunning opgespoord. Daarvan gaat het, weten we, in tweederde van de gevallen om arbeidsmigranten. Het is zeker niet zo dat de gemeente het voor studenten onmogelijk wil maken om in Rotterdam te wonen. Wel wil de gemeente overlastgevende en onveilige situaties tegengaan.’

Jos van Nierop

Nieuw beleid
Het gemeentebestuur is een nieuw kamerverhuurbeleid aan het voorbereiden. In de nieuwe regels wil de gemeente de quota per wijk afschaffen en in meer wijken dan nu het geval is de kamerverhuur vrijgeven. Schiebroek is een van die wijken. Wel gaat er een nieuwe eis gelden dat er per persoon 18 vierkante meter beschikbaar is (een woning moet dus minimaal 72 vierkante meter groot zijn bij vier personen).
Daarnaast is er in de nieuwe regels ruimte voor uitzonderingen: kamerbewoning door studenten kan door burgemeester en wethouders worden toegestaan als dat ‘een positieve invloed op de leefbaarheid ter plaatse zal hebben’.
Het is nog onduidelijk wanneer de gemeenteraad een besluit neemt over het nieuwe beleid.