‘We hebben een mediatheek op de locatie en we zijn zelf een kennisinstituut. Zouden we eigenlijk niet nauwer moeten samenwerken?’ Dat vroeg lector Arie de Wild van Kenniscentrum Innovatief Ondernemerschap (KcIO) zich af. De vraag stellen is ‘m beantwoorden en dus stapte hij op de Kralingse Zoom met zijn vraag de mediatheek in. Dat is nu zo’n twee jaar geleden.

Kenniscentrum ín mediatheek
Inmiddels zijn de twee partners gestart met LabRATZ, een onderzoekslab waarbij RATZ staat voor Researchers At The Zoom. De Wilds kenniscentrum KcIO is inmiddels ook gehuisvest in de mediatheek. KcIO en mediatheek verzorgen nu samen de organisatie van diverse cursussen die vooral handig zijn voor afstudeerders. En niet zonder resultaat.

‘Wij gaven al workshops, zoals ‘zoeken in informatiebronnen’ over hoe je informatie op Google zoekt en filtert, maar dat liep niet echt storm terwijl de cursussen wel goed gewaardeerd werden’, vertelt Rosalie Mes van de mediatheek. ‘Arie heeft het kenniscentrum er toen bij betrokken en daarna is de belangstelling voor de cursussen flink toegenomen.’
Meldden zich eerst per workshop zo’n 10 tot 15 studenten per maand aan, na de samenwerking waren dat er tussen de 20 en 25.

De Wild informeerde afstudeerders die bij KcIO betrokken waren en andere vierdejaars, en bracht samen met docent Vincent Versluis cursussen in over statistiek en slimmer schrijven. Versluis: ‘Studenten wordt wel verteld uit welke elementen een scriptie moet bestaan maar over hoe je iets op papier krijgt, wordt volgens studenten niets gezegd.’

Waarom niet in het curriculum?
Het roept meteen de vraag op of de bewuste cursussen vrijwillig gevolgd kunnen worden of in het curriculum moeten worden opgenomen. Mes: ‘Het gaat vaak niet zo zeer om kennis, maar om vaardigheden waar in het eerste jaar al aandacht aan is besteed. Dan is het handig om dat even op te halen voordat je aan je scriptie begint. Het zijn ook vaardigheden waar je langer aan moet werken om ze te leren, je hebt herhaling nodig.’

Saillant detail is overigens dat de cursussen over statistiek en over slim & snel schrijven momenteel niet worden aangeboden vanwege ‘de drukke schema’s en de focus op docenten’; docenten aan wie de kennis wordt overgedragen in de verwachting dat zij dat dan weer in hun colleges gebruiken.

Informatievaardigheden, waar de mediatheek wel workshops over aanbiedt, zouden deel moeten uitmaken van het curriculum, vindt ook manager kennis en informatie Marie-José Lampe. ‘Precies, zie het niet als apart vak maar als een vaardigheid die vanaf het eerste studiejaar door docenten getraind wordt bij iedere opdracht. Voor ons is het eenvoudiger te organiseren als de informatiespecialisten een docent trainen.’

Iedere docent moet het weten
Nu worden informatiespecialisten van de mediatheken vaak gevraagd om deze vaardigheden zelf rechtstreeks aan de studenten over te brengen. Lampe: ‘Maar iedere docent zou moeten weten hoe hij kan beoordelen of een student zich informatievaardig heeft gedragen. Dus onder andere of hij een expert heeft gesproken en waarom hij bepaalde artikelen heeft geraadpleegd en andere niet. Je moet kennis en informatie leren gebruiken op een manier die past bij goed onderzoek, dat is een belangrijke hbo-eis.’

Voor Lampe was dat onlangs reden om een nieuwe functie te creëren, die van adviseur informatievaardigheid. De nieuwe medewerker, Mathieu Sikkema, gaat binnenkort samen met de adviseurs bij de opleidingen langs om de behoefte aan ondersteuning in kaart te brengen.’

Standaard 3
Bij opleidingen die moeite hadden om aan de accreditatie-eisen voor het eindniveau te voldoen (standaard 3), zijn onderzoeksvaardigheden juist wel in het curriculum opgenomen. Dat geldt bijvoorbeeld voor verpleegkunde waar deze externe motivatie zorgde voor meer ingeplande aandacht voor onderzoeksvaardigheden. Los van de accreditatie-eisen zijn de onderwijsinstituten behoorlijk autonoom in de manier waarop ze onderzoek vormgeven. Lampe: ‘Maar vanwege die accreditatie-eisen kloppen ze wel allemaal bij ons op de deur. Of we kunnen helpen. Dat is ook een reden om als mediatheek én kenniscentra een fysiek duidelijke plek te creëren.’

Populair
Terug naar de cursussen op de Kralingse Zoom die inmiddels zo populair zijn dat mediatheek en KcIO het eigenlijk niet meer kunnen behappen. De Wild: ‘Ons idee was dat de studenten die bij ons kenniscentrum afstuderen en de cursussen volgen een soort vraagbaak zouden worden voor andere studenten. Maar dat lukt niet echt.’

De hoop is nu gevestigd op docenten. Mes: ‘De docenten die bij onze sessies over de samenwerking tussen mediatheek en KcIO waren, pakken het wel op. Zo hebben we aan studenten sportmarketing een rondleiding gegeven en een docent heeft ze vervolgens een opdracht gegeven die ze in de klas maken. Studenten wordt bijvoorbeeld gevraagd om in de mediatheek naar wetenschappelijke artikelen te zoeken.’

Kennishub
Niet alleen op de KZ hebben de mediatheek en het kenniscentrum elkaar gevonden in een nauwe samenwerking. Ook het op RDM Campus gevestigde kenniscentrum, dat onderzoek doet in samenspraak met de technische instituten RMU, EAS en IGO, heeft een ruimte betrokken in de mediatheek van Academieplein. ‘We noemen het de Kennishub’, vertelt Liek Voorbij, directeur van het kenniscentrum RDM.

‘Samen met de opleidingen hebben we bij de mediatheek aangeklopt met de vraag hoe we docenten nog beter kunnen uitrusten bij het doen van onderzoek.’ Dat gaat verder dan cursussen over bijvoorbeeld slimmer zoeken op internet. Kennishub, een fysieke ruimte in de mediatheek, moet de plek worden waar docenten die onderzoek willen doen van lectoren en medewerkers van de mediatheek te horen krijgen welke kennis er al is.

Onderzoeksvraag
Voorbij: ‘Bij de Kennishub wordt de kennisvraag verscherpt. Het kan gaan om een docent die op zijn vakgebied wil bijblijven, en dus actuele kennis wil verwerven. Soms zullen we zeggen dat we al met het onderwerp bezig zijn en dat onderzoek niet meer nodig is of dat de docent bij dat onderzoek aansluit. Het kan ook gebeuren dat we een docent met een kennisvraag detacheren naar een andere hogeschool waar men expertise heeft die wij niet hebben. Er is bijvoorbeeld een docent zorglogistiek die twee dagen per week onderzoek doet aan de HAN, Hogeschool Arnhem en Nijmegen. Hij geeft op de HR keuzevakken over het onderwerp en wil de meest recente kennis verwerven en bij zijn vak gebruiken.’

Anders dan voorheen moet het niet meer (alleen) zo zijn dat lectoren onderzoek doen en daar docenten en studenten bij zoeken. De vraag moet worden afgestemd op de kennisagenda van de onderwijsinstituten. Voorbij: ‘Als kenniscentrum bewaken we nog steeds wat ons onderzoeksgebied is, maar de lector zal onderzoeksonderwerpen moeten verschuiven naar aanleiding van de vraag bij de opleiding; meestal worden lectoren er ook speciaal op aangenomen. Het gaat er tenslotte om dat we een bijdrage leveren aan het verbeteren van de inhoud van het onderwijs.’ En dat de mediatheken daar op hun beurt weer aan kunnen bijdragen, blijkt uit de cases op KZ en Academieplein. Overigens is onlangs ook de mediatheek op KZ gestart met een Kennishub.

Jos van Nierop