In 2015 besteden ze al 130 miljoen euro extra, schrijven de hogescholen in een brief aan minister Bussemaker. Daarmee lopen ze vooruit op de onderwijsinvesteringen die het kabinet heeft aangekondigd.

Profiteren
De basisbeurs is immers afgeschaft en dat levert het hoger onderwijs op termijn honderden miljoenen euro’s op. Om ook de huidige studenten daarvan te laten profiteren, zouden hogescholen en universiteiten nu al extra uitgaven doen, in afwachting van de rooskleurige toekomst.

Maar de hogescholen waarschuwen de minister. Ze willen best extra docenten aannemen, maar dat heeft nog jarenlang gevolgen. Ze weten niet precies hoe de overheid de middelen van het nieuwe leenstelsel ( ‘studievoorschot’) gaat verdelen. Bovendien komen er in de toekomst misschien minder studenten, zodat de hogescholen minder inkomsten krijgen.

Voorzichtig
‘Als gevolg van dergelijke onzekerheden blijven hogescholen voorzichtig’, aldus de brief van de Verenging Hogescholen. Het is volgens de vereniging van groot belang om ‘zoveel als mogelijk zekerheid te geven over de toekomstige financiële middelen’.

Ook in 2016 en 2017 gaan de hogescholen meer geld uitgeven, voorspellen ze desalniettemin. Precies zoals ze beloofd hadden bij de komst van het studievoorschot. Een overzicht per hogeschool geven ze echter niet.

Kritiek
Medezeggenschapsraden hebben kritiek op de zogenoemde voorinvesteringen. Ze vallen voor hen nauwelijks te controleren. Het vermoeden bestaat dat allerlei allang geplande uitgaven nu onder het kopje ‘voorinvesteringen’ worden geschaard.

Sinds dit jaar hebben medezeggenschapsraden instemmingsrecht op de hoofdlijnen van de begroting; ook dat is afgesproken door de vier partijen (VVD, PvdA, D66 en GroenLinks) die de basisbeurs hebben afgeschaft. Ze kunnen dus meebeslissen over de begroting voor komend jaar en zodoende een vinger aan de pols houden.

De hogescholen stellen dat de helft van de investeringen naar ‘directe onderwijskwaliteit’ is gegaan: extra docenten en bijscholing van huidige docenten. Twintig procent gaat naar onderwijsgebonden onderzoek: lectoren en centres of expertise. Nog eens dertig procent wordt besteed aan ict, faciliteiten en logistiek.

De universiteiten stuurden de minister eveneens een brief. Zij hadden in juli al een overzicht van plannen op de website van koepelvereniging VSNU gezet. Tachtig miljoen hebben de universiteiten in 2015 naar eigen zeggen uitgetrokken.

Bijna driekwart van de middelen gaat naar kwaliteit: meer docenten, excellentietrajecten en internationalisering bijvoorbeeld. Nog een kwart is bestemd voor de infrastructuur (studiewerkplekken, ict, audiovisuele middelen) en een klein deel gaat naar ‘onderwijsgebonden onderzoek’, dat is gericht op de verbetering van onderwijskwaliteit.

HOP, Bas Belleman