Hand in hand kameraden, klinkt het door de zaal, maar het clublied van Feyenoord wordt deze maandagavond met een fraaie, hoge, klassieke stem de zaal in geslingerd. Francis van Broekhuizen, operazangeres en solist, heeft zich zojuist voor de eerste keer in een speciaal gemaakte Feyenoord-jurk gehesen en brengt haar zangkunsten ten gehore. Aan het gejoel te horen kan iedereen haar outfit en versie van het lied waarderen.

Het was een bont en bijzonder gezelschap afgelopen dinsdagavond in Theater Islamunde in IJsselmonde. Feyenoord-supporters in truien en shirts van hun favoriete voetbalclub, operazangers, theatermakers. Gezamenlijk werken ze aan Feyenoord De Opera, een voorstelling waarin het koor voetbalteksten in operasferen brengt. In mei starten de voorstellingen. Tot die tijd wordt er druk gerepeteerd en observeert Tjalling Heijkoop, deeltijdstudent culturele en maatschappelijke vormen (cmv), voor zijn afstudeeronderzoek hoe de samenwerking verloopt tussen de operazangers en de supporters.

In zwart Feyenoordshirt: deeltijdstudent Tjalling Heijkoop

Deze avond is voor hem razend interessant. Vorige week donderdag misdroeg een aantal Feyenoord-aanhangers zich ernstig in Rome, voor aanvang van het duel tussen AS Roma en Feyenoord. Vanavond om 21:05 uur wordt de return in De Kuip gespeeld. De ravage die de relschoppers achterlieten, werd breed uitgemeten in de media. Hoe zullen de fans en operazangers de gebeurtenissen bepraten, vraagt Tjalling zich op de heenreis naar het theater af.

Een aantal van de fans dat hier nu is, was namelijk ook naar Rome afgereisd. Meteen bij de begroeting aan de koffietafel willen de leden van het koor alles weten van de Feyenoord-aanhangers, ziet Tjalling. ‘Ze vroegen zich af hoe het nu werkelijk zat en waren benieuwd hoe de fans die erbij waren het hadden ervaren. Normaal gesproken hadden ze zich waarschijnlijk laten leiden door de beelden van de televisie en de krant. Nu pasten ze hoor- en wederhoor toe. Het beeld dat ze van deze fans hebben, strookte niet met wat zij zagen en lazen de afgelopen dagen.’

Operazangers en Feyenoord-supporters. Twee groepen die elkaar normaliter niet vaak treffen, weet Tjalling. ‘Ik hoop met mijn onderzoek aan te tonen dat dit soort culturele projecten vaker ingezet moet worden, omdat ze grote maatschappelijke waarde hebben. Kunst helpt om mensen bij elkaar te brengen. Tot nu toe zie ik ook een heel leuke en interessante toenadering tussen de betrokkenen, maar wie weet loopt het later in het proces helemaal stuk. We zijn pas net begonnen.’

Voor de minor ‘art in social action’, die vooraf ging aan zijn afstudeeronderzoek, reisde Tjalling af naar Sicilië. Daar onderzochten de studenten hoe mensen met verschillende achtergronden over elkaar denken en samenwerken. Tjalling borduurt tijdens zijn afstudeeronderzoek in Nederland voort op zijn bevindingen uit Italië. Een participerend onderzoek, want zelf heeft hij als acteur ook een rol in de opera. ‘Ik moet goed opletten dat ik objectief blijf, want ik heb als groot theaterliefhebber best een gevormde mening.’

Bij de eerste bijeenkomst liet Tjalling samen met vier anderen alle deelnemers een vragenlijst invullen. Daarbij kwamen uiteraard de welbekende vooroordelen over elkaar naar boven. ‘Veel mensen zien Feyenoord-supporters als rauwdouwers of relschoppers en veel voetbalaanhangers zijn zeer matig geïnteresseerd in kunst of cultuur’, zegt Tjalling, zelf ook een trots aanhanger van de grootste voetbalclub van Rotterdam.

Hij ervaart dat cultuur die barrières kan beslechten. Soms schuurt of botst het, zoals artistiek leider Stefan van Hees eerder op de avond zei, maar dat maakt het juist ook spannend. En, vertelt Tjalling, inmiddels stellen de beide groepen, na een aantal repetities, ook raakvlakken te hebben ontdekt. ‘Ze herkennen de passie, emotie en beleving van “de ander”. Ergens gedreven en vol overgave aan werken. Dat maakt dit proces heel interessant om te volgen.’ Wanneer Tjalling zijn jas aantrekt en weg wil gaan, krijgt hij een tik tegen zijn schouder en zegt een vrouw in plat Rotterdams: ‘Die Romeinen moeten wel van onze fonteinen afblijven.’

Tekst: Pim Bijl
Fotografie: Frank Hanswijk