‘Op het moment dat je aan medestudenten en docenten vertelt dat je thuis de zorg hebt voor een ziek familielid, komen er oplossingen voor problemen die je ervaart. Bijvoorbeeld dat je je telefoon aan mag houden tijdens het college, of dat je een keer een college mag overslaan en de aantekeningen van iemand kan overnemen’, vertelt Klinkenberg die inmiddels met heel veel mantelzorgende studenten heeft gesproken.

Oplaadpunten
‘Als je vertelt over je thuissituatie ontstaat er ook begrip en bewondering, en bij de bewuste studenten wordt dat dan hun kracht’, is de ervaring van Klinkenberg die bij het Instituut voor Gezondheidszorg (IvG) op de HR onder andere docent, slc-coach en projectinitiator is. Haar eigen mantelzorgervaring bracht haar vier jaar geleden op het idee om daar ook op de hogeschool iets mee te doen. Ze liet studentengroepen nadenken over ‘oplaadpunten voor de partners van kankerpatiënten’ en later focuste ze zich op de jonge, studerende mantelzorger. Uit onderzoek kwam naar voren dat 30 procent van de studenten ook mantelzorger is.

Klinkenberg plaatst daarbij overigens meteen een kanttekening. Want wat is mantelzorg precies? Hoe ‘zorgafhankelijk’ moet het familielid dan zijn? Klinkenberg: ‘Soms heb je niet een directe zorg of verzorgtaak maar zit de zorg in je hoofd en je hart.’

Toen de centrale medezeggenschapsraad onlangs over het lage studierendement van met name allochtone studenten praatte, noemde docent Maartje Fokkema de zorgtaken die juist die studenten thuis hebben als een van de redenen. Klinkenberg herkent en erkent dat. ‘Het zorgen voor je ouders is in de Turkse en Marokkaanse cultuur ook veel gewoner dan bij autochtonen. En soms moeten kinderen mee naar de dokter om te tolken. Vaak is de zorg ook niet in uren uit te drukken. Maar ja, als het je raakt in je concentratie voor je studie… Ik weet in elk geval dat er studenten uitvallen omdat ze in een mantelzorgsituatie zitten.’

Laten zien en horen
Het bespreekbaar maken van de mantelzorg is het belangrijkste, benadrukt Klinkenberg nogmaals. ‘Zelf ben ik er voor dat ze vooral hun studie blijven volgen. Ik spreek de studenten ook aan op hun kracht als mantelzorger en student. Maar het is belangrijk dat de studenten zich ook laten zien en horen. Om die reden heet het deelpunt een Deelpunt en geen Steunpunt. Klinkenberg: ‘Het onderwerp moet onderdeel worden van de cultuur van de hogeschool. Studenten herkennen zich niet in de term mantelzorg. Zij associëren mantelzorg met ouderen. Dus moet je het zichtbaar maken, dat proberen we bijvoorbeeld met het filmpje (zie hierboven, red.) dat we hebben gemaakt met Demi, een student en mantelzorger die iets vertelt over de zorg voor haar vader. Door zo’n filmpje en door Demi tijdens workshops te laten vertellen over haar situatie, kunnen studenten gaan beseffen dat mantelzorg ook een deel van hun omgeving kan zijn.’

Er is nu een kringetje van ruim tien studenten die mantelzorger zijn en op de HR hun ervaringen met elkaar delen, en via workshops en symposia met anderen. Het kringetje moet uiteraard groeien, benadrukt Klinkenberg. ‘Verder zijn we ook nog van plan te starten met een keuzevak mantelzorg’, een keuzevak dat vergelijkbaar is met ‘maatschappelijk relevant vrijwilligerswerk’, waarbij je vrijwilligerswerk doet en daarover een essay schrijft.

Jos van Nierop