Zzp’ers komen in alle soorten en maten. Het zijn creatievelingen die met hun laptops koffietentjes bevolken, IT-specialisten die vanuit huis programmeren, docenten die specifieke vakkennis overbrengen op studenten, architecten die zich per klus verhuren en verpleegkundigen. Hun werkzaamheden lopen enorm uiteen, maar ze hebben een ding gemeen: het zijn ondernemers.

Zodra je diensten of goederen levert en daar een – meer dan symbolische – financiële vergoeding voor ontvangt, ben je volgens de Kamer van Koophandel (KvK) een bedrijf. Een ondernemer is een zakenman of -vrouw die zijn/haar bedrijf draaiende houdt. Als je voor meerdere opdrachtgevers werkt, geen grote financiële risico’s loopt en geen personeel in dienst hebt, kan je je als eenmanszaak inschrijven bij de Kamer van Koophandel. Je bent dan de oprichter en baas van je eigen onderneming en mag jezelf zzp’er, zelfstandig ondernemer of freelancer noemen. Net wat je leuk vindt.

Niet iedere zzp’er kiest bewust voor het ondernemersbestaan. In sommige vakgebieden zijn er maar weinig banen of is het normaler om helemaal niet in dienst te zijn. Muzikanten, kunstenaars, vormgevers en communicatiedeskundigen hebben soms geen andere keuze dan ondernemer te worden.

Businessplan
Als je – al dan niet gedwongen – een eigen bedrijf begint, is je businessplan je beste vriend. In dit document beschrijf je:

• Wat je van plan bent te gaan doen en onder welke bedrijfsnaam
• Wat jou uniek maakt
• Hoe jouw bedrijf zich verhoudt tot je directe concurrenten en de rest van de markt
• Wie je klanten zijn en waar je die kan vinden
• Wat je allemaal nodig hebt aan documenten, diploma’s, spullen en geld
• Hoeveel startkapitaal je nodig hebt en hoe je daaraan gaat komen
• Een kostenoverzicht waarin je duidelijk opschrijft hoeveel geld je nodig hebt om je vaste lasten en de boodschappen te betalen
• En een berekening waaruit duidelijk wordt hoeveel je moet omzetten/factureren om jezelf te kunnen onderhouden

Als je na het opstellen van dit plan nog steeds denkt dat je bedrijf kans van slagen heeft, maak je een planning om te kunnen starten. Schrijf je in bij de Kamer van Koophandel (dat moet en kost 50 euro), vraag een zakelijke rekening aan en wacht tot je je btw-nummer krijgt toegestuurd. Nu kan je los.

De Belastingdienst
Maar niet voordat je de volgende stappen over de Belastingdienst, financiën en boekhouding nog even hebt doorgenomen, want ondernemen betekent boekhouden. Zeker een dag per maand. Of – als je het niet bijhoudt – twee weken aaneengesloten, vloekend, terwijl je op zoek bent naar die ene factuur/dat ene bonnetje dat je nergens meer kan vinden, maar wel extreem essentieel is voor de Belastingdienst. Want de Belastingdienst is je grootste vriend en je ergste vijand tegelijk.
Om goed te kunnen inschatten hoeveel je gaat verdienen, is het belangrijk om te weten hoeveel geld je overhoudt nadat de Belastingdienst zijn deel heeft opgeëist. Over iedere euro winst moet je inkomstenbelasting betalen.

Btw
Er zijn drie verschillende btw-tarieven: 21 procent, 6 procent en 0 procent/vrijgesteld. Zoek dus op belastingdienst.nl uit welk tarief jij voor jouw dienst of product moet rekenen. Deze tarieven moet jij als ondernemer via bonnen en facturen doorberekenen aan je klanten. En de btw die je heft, gaat – minus je eigen aftrekposten – rechtstreeks naar de Belastingdienst. Je weet dat je deze centen moet afdragen, dus het is handig om ze apart te zetten op een zakelijke (spaar)rekening.

Inkomstenbelasting
Als de Belastingdienst jou een ondernemer vindt, heb je recht op belastingvoordeel. Dat is omdat ondernemers niet dezelfde voordeeltjes hebben als werknemers. Afgezien van het feit dat je als ondernemer verantwoordelijk bent voor je inkomen – en dus niet iedere maand salaris krijgt gestort – krijg je ook geen vakantiegeld en heb je geen recht op uitbetaling bij ziekte, een WW- of WIA-uitkering. Ook bouwt je baas geen pensioen voor je op, dat moet je zelf doen, uit je winst.
Je bent voor de Belastingdienst ondernemer als:

• Je meer dan 1.225 uur per kalenderjaar aan je onderneming besteedt
• Je winst maakt/naar winst streeft
• Je meerdere opdrachtgevers hebt of daar in ieder geval naar streeft
• Je zelf bepaalt hoe je je werk uitvoert
• Je kapitaal hebt om te investeren, onder andere in marketing
• Je ‘ondernemersrisico’ loopt als er dingen misgaan (schade, niet betalende opdrachtgevers etc.)

Als je aan al deze voorwaarden voldoet – en dit kan bewijzen – krijg je van de Belastingdienst een paar fijne voordeeltjes:

Zakelijke kosten aftrekken
Als ondernemer mag je bedrijfskosten van je inkomsten aftrekken. Denk aan: een kantoor, een laptop, printpapier, koffie & lunch in dat tentje waar je op de wifi werkt, vakliteratuur, zakelijke telefoongesprekken, aansprakelijkheidsverzekeringen, hostingkosten website etc.

Zelfstandigenaftrek
Alle ondernemers die aan de voorwaarden van de Belastingdienst voldoen, mogen gebruikmaken van de zelfstandigenaftrek. Dit is een bedrag van 7.280 euro dat je van je belastbare inkomen mag aftrekken.

Startersaftrek
De zelfstandigenaftrek kan voor startende ondernemers worden verhoogd met de startersaftrek. Vanaf het moment dat je je bedrijf bij de KvK hebt ingeschreven, mag je in vijf jaar twee keer 2.123 euro van je belastbare inkomen aftrekken.

Mkb-aftrek
Wanneer alle andere aftrekposten zijn doorgevoerd, mag je van de winst 14 procent mkb-winstvrijstelling aftrekken.

Acquireren/Pitchen
Nu is het tijd om klussen en opdrachten te gaan regelen. We noemen dit acquireren. Kijk eens binnen je eigen netwerk: wie kan je daar aanspreken/bellen/mailen voor werk? Zou je wat kunnen doen voor je oude stagebedrijf? Bel of mail dan je oud-begeleider. Werkt een familielid, vriend of kennis bij een bedrijf dat jou aanspreekt? Vraag of je kan worden voorgesteld aan iemand die daar het werk verdeelt. Of is er een bedrijf dat je leuk lijkt, maar waar je geen ingang kent – dit noemen we koude acquisitie – check dan de bedrijfspagina of zoek eens op LinkedIn om te ontdekken wie je moet hebben voor een kop koffie. Want een kop koffie, een kwartier tot een half uur, zo veel tijd ga je ongeveer krijgen om kennis te maken en een onuitwisbare indruk te maken.

Je zorgt dus dat je op tijd, frisgewassen, in een schoon outfitje en belachelijk goed voorbereid op je afspraak aankomt. Zorg dat je weet met wie je praat, wat hij voor werk doet, wat het bedrijf doet waar hij voor werkt, en bedenk ook van tevoren wat jij voor het bedrijf zou kunnen doen. Check zo mogelijk of dat nog niet gedaan wordt. Als er plek is voor jouw plan, kan je voorstellen het te gaan doen. Als je daar een positieve reactie op krijgt, zet je het plan na het gesprek op de mail. Aangevuld met extra informatie over je beschikbaarheid en wat het gaat kosten. Dan kunnen daar ook geen onduidelijkheden over ontstaan. Met een beetje geluk heb je nu een klus te pakken.

VAR/modelovereenkomsten
Als je werk hebt binnengehengeld, willen de meeste opdrachtgevers een verklaring zien waaruit blijkt dat je zelfstandig ondernemer bent. Door deze verklaring worden zij ontheven van allerhande werkgeverslasten. Voorheen vroeg je bij de Belastingdienst een ‘verklaring arbeidsrelatie’ (VAR) aan. Aan het begin van het kalenderjaar vertelde je de Belastingdienst wat je van plan was te gaan doen en die besloot dan of je ondernemer was of niet.

Op 2 februari heeft de Eerste Kamer ingestemd met een wet die de VAR overbodig maakt. Ondernemers moeten in de toekomst per klus een modelovereenkomst afsluiten. Wat er in dit contract moet staan en hoe zo’n contract eruit moet zien, is nog onduidelijk. Tot 1 mei 2017 is er een overgangsperiode om dit op orde te krijgen. Hoe je tot die tijd je arbeidsverhouding vastlegt, moet je met je opdrachtgevers overleggen. Sommigen vinden het oké dit ouderwets met een VAR te doen, anderen willen al een modelovereenkomst zien en sommigen stellen korte contractjes op met uitzendbureaus of verlonings-/payroll-bedrijven om van het gedoe af te zijn.

Wat is een eerlijk uurloon?
Er zijn online allerhande rekenmodellen (bijvoorbeeld op zzptarief.nl) te vinden waarmee je kan uitrekenen hoeveel jij per uur moet vragen om je maandelijkse lasten te kunnen dekken. Hou bij het berekenen van je uurloon rekening met de kosten die je iedere maand maakt om je beroep te kunnen uitoefenen (kantoorhuur, verzekeringen, pensioenopbouw etc), je vaste lasten en het feit dat je waarschijnlijk slechts vijftig tot zeventig procent van je werkzame uren kan factureren. De rest van de tijd ben je kwijt aan administratie, bedrijfsontwikkeling en het vinden van nieuwe klussen.

In die vijftig tot zeventig procent van de uren die je werkt, moet je dus genoeg winst maken om al je kosten te dekken en wat te sparen voor maanden waarin het niet zo lekker gaat. Neem nooit genoegen met het salaris dat mensen in loondienst verdienen. Daar heb jij niet genoeg aan. Voor minder dan 30 euro per uur/ 240 euro per dag (exclusief btw) zou je eigenlijk niet moeten werken. Dat kan je namelijk niet betalen.

Factureren
Als je hebt gewerkt, is het verstandig om zo snel mogelijk een factuur te sturen. Dit is een documentje (mag een Word-bestand of pdf zijn) waarop staat wie jij bent (naam, adres, burgerservicenummer, belastingnummer, contactgegevens) wie je opdrachtgever is, hoeveel geld je van hem verwacht, hoe dat bedrag is opgebouwd en binnen welke termijn je betaald wil krijgen op welk rekeningnummer. Hou er rekening mee dat het vaak een maand duurt voordat je betaald wordt. Dat is de wettelijke betalingstermijn voor alle facturen die binnen de Europese Unie worden verstuurd.

Als je na dertig dagen niet bent betaald, mag je een herinnering sturen – al dan niet met een boete.
Als je eenmalig of wekelijks voor iemand of een bedrijf werkt, kan je aan het einde van je werkweek een factuur sturen. Als je over een langere periode voor eenzelfde opdrachtgever werkt, is het fijn om een keer per maand te factureren. Dat scheelt beide partijen werk.

Tips

1. De Kamer van Koophandel heeft een aantal handige, gratis cursussen voor starters.
2. Check bij de Kamer van Koophandel of jouw beoogde bedrijfsnaam/ handelsnaam/ merknaam nog beschikbaar is.
3. Check of de URL van je beoogde bedrijfsnaam nog beschikbaar is.
4. Heb je een briljant idee voor een onderneming, probeer hier dan tijdens je studie al mee aan de slag te gaan. De HR biedt (vooral bij de economische instituten) vakken aan die je kan gebruiken om een betere ondernemer te worden. Pluis ook het aanbod van keuzevakonderwijs uit en selecteer je minor erop.
5. Het lijkt aantrekkelijk om zelfstandig ondernemer te worden, maar dat is het niet altijd. Bedenk goed of je voordeel hebt bij ondernemen of dat je misschien beter in loondienst kan gaan.
6. Het is mogelijk om een paar dagen per week in dienst te zijn en daarnaast een eenmanszaak te hebben. Als je de urennorm van 1.225 uur haalt, hou je je belastingvoordeel. Als je minder uren aan je onderneming besteedt, raak je je voordelen kwijt.
7. List item

Birgit heeft een oppasservice
Birgit van der Heide (21) zit in het derde jaar van international business and management studies en runt Babs Oppasservice. Birgit: ‘Toen ik zestien was, heb ik het bedrijf overgenomen van een vriendinnetje. We koppelden een paar meiden – vooral vriendinnen – aan oppasgezinnen. Ondertussen heb ik dertig meiden en een oma die bij zeventig gezinnen over de vloer komen. Aangezien er altijd wel iemand ergens oppast, ben ik ook altijd met het bedrijf bezig.

Tussen de lessen door behandel ik aanvragen en pas ik de planning aan. Het afgelopen half jaar heb ik stage gelopen bij uitzendbureau YoungCapital. Daar heb ik geleerd hoe ik betere sollicitatiegesprekken kan voeren. Vroeger nam ik altijd iedereen wel aan. Hoe meer meiden ik kan uitzenden, hoe meer geld voor Babs, dacht ik dan. Maar door de jaren heen, ben ik strenger gaan selecteren. Echt alleen meiden aannemen die geschikt zijn voor oppaswerk, maar ik had nog geen idee hoe. Nu weet ik veel beter wat ik moet vragen en wat ik wil horen.

‘Mijn grootste ondernemersuitdaging voor het komende jaar is groeien. Ik wil voor het einde van het jaar graag twee keer zo groot zijn en daarvoor moet ik zowel meiden als gezinnen werven. Ik hoop dat ik dat het komende jaar iets over marketing kan leren in een minor om zo mijn doel te behalen.’
www.babs-oppasservice.nl

Max zzp’t in de bouw
Max Leerdam (22) zit in het derde jaar van technische bedrijfskunde. Als hij niet op school zit of actief is als fractielid voor LPF Westland, werkt hij als zzp’er in de bouw. Max: ‘Een vriend van mij heeft een groot bouwbedrijf en vroeg mij jaren geleden of ik voor hem wilde werken. Daarna volgden er meer opdrachtgevers en bleek het handiger en fiscaal aantrekkelijker om zelfstandig ondernemer te worden. Ik doe sloopwerk, montage en diamantboren wanneer het mij uitkomt. Als ik tijd heb, neem ik klussen aan. Als ik stage moet lopen minder. Omdat ik nog student ben en niet veel belasting betaal, kan ik een schappelijker tarief rekenen dan mensen die fulltime werken.

Voor een ondernemer die zijn geld verdient met zijn vak of handen is de regeldruk in Nederland niet te doen. Fiscaal gezien is het een oerwoud. En als je je aan de regels houdt met betrekking tot veiligheid en milieu kan je geen geld meer verdienen. Voor een poging tot inbraak staat een boete van 500 euro, voor het niet-aangelijnd werken op het dak een boete van 5.000 euro. Er zijn mogelijkheden om door te groeien in de bouw, maar in die posities zie ik mezelf niet. Ik heb de ambitie om een master strategisch management te gaan doen aan de universiteit en daarna consultant te worden. Ondernemen zal ik wel altijd willen blijven doen, misschien parttime naast m’n reguliere baan.’

Andy heeft een modemerk
Andy Au (20) zit in het tweede jaar van technische bedrijfskunde en is sinds 2015 samen met Sérgio Macanji eigenaar van het modemerk Salt & Lemon. Andy’s vriendin Olimpia Reszka is mede-ontwerper in het bedrijf. Andy: ‘Op de havo ontwierp ik met twee klasgenoten voor het eerst een trui. Mensen vonden hem cool en voor ik het wist hadden we het kledingmerk Giff opgericht. Door gebrek aan goede samenwerking besloten we ermee te stoppen.

Vorig jaar was het weer raak: met Sérgio startte ik Salt & Lemon. We maken ieder seizoen een collectie met invloeden uit een land, continent of cultuur om mensen van verschillende culturen samen te brengen. Afgelopen seizoen was het Afrika, komend seizoen wordt het weer een ander thema. We doen research en als we een beeld hebben, gaan we aan de slag. Onze seizoencollecties zijn exclusief, we maken er beperkte aantallen van. Daarnaast hebben we de meer basic Essential collecties die we blijven produceren.

‘Het bedrijf kost me iedere dag een paar uur tijd, maar het gaat ongemerkt omdat ik het zo leuk vind. Ik heb ontdekt dat ondernemen echt m’n passie is. Het is best lastig om het te combineren met studeren. Daarnaast sport ik ook veel, waardoor ik constant prioriteiten moet stellen en dat gaat meestal ten koste van m’n studie.’
http://www.saltandlemonclothing.com

Tekst: Tosca Sel
Illustratie: Jarek van Dalsen