Blog Anniek: Kan al dat reflecteren niet wat minder?
Gepubliceerd: 1 July 2016 • Leestijd: 1 minuten en 11 seconden • Anniek Dit artikel is meer dan een jaar oud.Aan het einde van elk project of portfolio wordt ons gevraagd naar een reflectie. Wat ging er goed? Wat kon er beter? En vooral: Wat heb je geleerd? Bij mij en m’n klasgenoten zorgen deze verslagen altijd voor redelijk wat irritatie. Er gaat een hoop tijd zitten in iets wat toch al gebeurd is.
Begrijp me goed: ik ben niet tegen reflecteren. Fouten die je in een project hebt gemaakt, zal je niet snel een tweede keer maken. En door te reflecteren kom je misschien ook tot inzichten die je anders niet had gekregen. Zoals met welk type mens je het beste samenwerkt. Van die kleine verbeterpunten die je uiteindelijk moeten helpen bij het slagen van je studie. Tenminste, dat is het uiteindelijke doel. Maar werkt het zo echt? Zorgt reflecteren er daadwerkelijk voor dat we inzichten krijgen in onze manier van werken en studeren? Ik vind van niet.
Als ik voor een leeg Word-reflectiebestand zit, moet ik diep nadenken over hoe alles ook alweer verlopen is. Na acht weken weet ik echt niet meer hoe de samenwerking er in de eerste week uitzag. Alleen als er echte problemen waren, dan weet ik het nog. Maar als alles zonder al te veel gedoe verliep, vind ik het moeilijk om daar een boeiend verslag van te maken. Kan ik nu echt beter samenwerken? Of beter plannen? De meeste studenten zeggen ‘ja’, want dan sleep je er een voldoende uit. Dan hebben docenten het idee dat ze ons iets hebben geleerd. Ik doe dat ook.
Het eerlijke antwoord is dat je niet altijd progressie maakt, of dat je het gewoon niet weet. En sommige vakken liggen je nou eenmaal minder, waardoor je bijna geen vooruitgang bij jezelf ziet.
Misschien moet al dat reflecteren gewoon wat minder. Vier keer per jaar zou ik een stuk beter vinden. Geen reflectie meer per vak, maar één keer per periode voor alle vakken tegelijk. Dat scheelt ons studenten een hoop nutteloos geploeter.
Of je reflecteert juist vaker: een keer per week of zelfs per dag jezelf de volgende vragen stellen:
Wat heb ik gedaan?
Wat ga ik doen?
Waar loop ik tegenaan?
Kost weinig tijd, maar geeft je misschien wel beter inzicht in waar je het met je medestudenten, je docent of je SLC over wil hebben. Dan heb je er zelf misschien juist veel meer aan. Reflecteren is immers onderdeel van je leerproces.
@Pieter: Vind ik ook, als je het na acht weken niet meer weet, hoe moet je het dan na drie maanden nog weten?
Constateren dat je geen progressie hebt gemaakt is toch een hele sterke reflectie? Reflectie gaat toch vooral over jezelf, en niet zozeer over een vak. En ik ben het eens met Pieter: wat vaker aantekeningen maken die je kunt gebruiken als je het lege word-document opent. Nu lijkt het alsof je je er elke keer weer door laat overvallen.
Reflectie verslagen is tegenwoordig hip om te doen. Het is meer iets wat er naast ligt en maar gedaan moet worden.
Als je zelf wilt groeien moet je toch zelf gaan reflecteren over wat je doet en wat je gedaan hebt. Ik doe het zelf iedere keer als ik in de douche sta of wanneer ik in bed lig. Het is iets wat automatisch gedaan wordt.
Ik begrijp dat er leerlingen zijn die dat niet doen, maar die zullen ook niet hun reflectie verslag serieus nemen. Ik neem reflectie verslagen zelf ook niet al te serieus. Terwijl ik zelf reflectie wel heel erg belangrijk vindt.
Ik zie liever meer feedback momenten waar studenten geconfronteerd worden met hun zwakke en sterke kanten. Er zijn zwakke en sterke kanten die je zelf niet kan zien.
Voorbeeld: Ik heb met een project groep ooit op zelf initiatief een feedback ronde gedaan. En wat ik daar leerde is dat mijn perfectionisme, wat ik zelf één van mijn sterke punten vindt, gezien wordt door andere als een zwakte. Dat is iets wat ik nooit zelf gereflecteerd zou hebben.
Studenten leren hoe je kunt zelf reflecteren is top. Maar studenten reflectie verslagen laten schrijven omdat het tegenwoordig hip is bleh.
Interessant standpunt van de auteur. Voor zo goed als ik het persoonlijk kan peilen zijn reflectieverslagen in veel gevallen een formaliteit. Je maakt het en krijgt vrijwel altijd een voldoende, er wordt niets meer gedaan met de uitkomsten van de reflecties. Zoals een aantal anderen hier al suggereert zou vaker reflecteren, maar dan niet per sé via een verslag, een goed alternatief zijn.
Daaraan wil ik nog toevoegen dat reflectie op vakken met schriftelijke tentamens zelden plaatsvindt. Het gaat nu vrijwel altijd om vaardigheidsvakken. Dit terwijl je ook van je fouten op een tentamen veel kunt leren, ook als je een voldoende hebt gehaald(!). Door te kijken naar de stof die hoort bij de vragen die je onjuist hebt beantwoord, weet je waar je nog vooruitgang kunt boeken.
Paul,
Studentlid CMR