Daar heb je goede docenten voor nodig en die zijn minder talrijk dan je denkt. Hans van der Moolen, directeur van het Instituut voor Gezondheidszorg, verbaasde zich in een column op de site van Profielen over het vreemde carrièrepad dat een docent op een hogeschool krijgt aangeboden. Hoe hoger je zou willen komen in je carrière als docent, hoe minder je moet gaan lesgeven. Daarom pleitte hij voor een ‘groeipad gericht op het lesgeven zelf’. Het college van bestuur had hier wel oren naar. Zo zou de hogeschool de eerste in Nederland kunnen zijn die een carrièrepad uitstippelt waarin lesgevende kwaliteiten vooropstaan. Het collegebestuur is het ook de docenten zelf gaan vragen, ‘want het is wel belangrijk dat we het in controleerbare criteria kunnen vangen’. Ik weet niet of dat nu wel zo verstandig is. Zet drie economen bij elkaar en je hebt vier theorieën, luidt een bekend grapje, maar ik vrees dat zulks bij docenten nog veel erger is. Toch meldde ik mij onmiddellijk toen de eerste sessie, waarin docenten als een soort denktank mochten meepraten, werd aangekondigd.
Het was een leuke bijeenkomst. We werden in groepjes bij elkaar gezet met de intrigerende vraag: Hoe zie jij de ideale docent? Beetje overbodige vraag, want er is ieder jaar een verkiezing van de docent van het jaar en daar vind je de criteria netjes en overzichtelijk opgesomd, zoals ‘in welke mate de betreffende docent passie voor zijn vak heeft, lessen van hoge kwaliteit geeft, iets extra’s biedt naast de gewone stof en problemen van studenten herkent’.

‘Hij beschreef wat de ideale docent allemaal presteerde. Ik zag in dat ik niet tot die hoge regionen zou doordringen.’

Maar terug naar de bijeenkomst. Docent A kreeg het woord. Gelardeerd met talloze vrij persoonlijke anekdotes ging hij beschrijven wat de ideale docent in de klas allemaal presteerde. Leerzaam. Ik zag onmiddellijk in dat ik niet tot die hoge regionen zou doordringen. Docent B nam het woord en zij voegde er nog enkele eigenschappen aan toe die zij ook héél belangrijk vond. Dat vonden haar studenten ook zo goed in haar. Bij docent C ging het niet anders. Er was zelfs nog een collega die alsnog onderzoekstaken wilde opvoeren. Zeker, dat was ook belangrijk. Zelf heb ik er nog aan toegevoegd dat de ideale docent toch ook wel blauwe ogen en blond haar moest hebben, maar dat haalde het helaas niet in de eindpresentatie. We waren benieuwd naar wat het college met onze input zou gaan doen.

Kortgeleden was de tweede bijeenkomst. Ook leerzaam. Wij kregen een hand-out waaruit meteen bleek dat we ons over de verkeerde vraag hadden gebogen: niet de kwaliteiten van de topdocent waren de criteria waar Bormans naar zocht, maar de taken die je de docent in elke schaal van zo’n carrièrepad zou willen toevertrouwen, de ‘controleerbare criteria’. Toen iemand opmerkte dat in de hoogste schaal 12 alle briljante, maar helaas echt lesgevende bezigheden toch waren verdwenen, werd er vrij snibbig gereageerd ‘dat dát nu eenmaal niet anders kon’.

Gij zult niet lesgeven!