Eén belangrijk mailtje van de Dienst Uitvoering Onderwijs zag de 24-jarige rechtenstudent Ezra deze zomer over het hoofd. Als hij zijn ‘studentenreisproduct’ niet per 1 september stopzette, zou hij per halve maand 97 euro boete krijgen. Er zat een link bij naar een filmpje met nadere uitleg.

Hij geeft het ruiterlijk toe: “Dat mailtje is glashelder. Ik heb het simpelweg over het hoofd gezien, ik was druk bezig met mijn herinschrijving. Het was mijn eigen schuld.”

Geen acceptgiro

Minder te spreken is hij over de waarschuwingen die daarna volgen. “Bij een verkeersboete van veertig euro krijg je na een aantal dagen een brief thuis met een acceptgiro die je moet betalen. Maar van DUO krijg je die niet, terwijl de boete 97 euro per twee weken bedraagt.”

Het enige dat hij van DUO ontvangt zijn standaardmailtjes die hij niet opende omdat hij niets bijzonders verwachtte. “Beste student, we hebben een of meer berichten over je studiefinanciering voor je klaargezet. Omdat er persoonlijke informatie in staat, vind je de berichten in Mijn DUO.”

Tot hij eind oktober aan zijn bankrekening ziet dat zijn stufi-bedrag 150 euro lager is dan normaal. Een telefoontje met DUO leert dat hij in totaal vier maal 97 euro boete moet betalen, omdat hij twee maanden lang ten onrechte heeft kunnen reizen. “En dat terwijl ik hier in Amsterdam alles op de fiets doe.”

Hij vindt het vreemd dat hij niet duidelijker op de boete is gewezen. “Het geeft een beetje het gevoel dat ze het bij DUO wel fijn vinden dat ze die boete kunnen innen.” De oplossing ligt volgens hem voor de hand: “Een mail met als onderwerp ‘U heeft een boete!’ zal ervoor zorgen dat onschuldige studenten hun studentenreisproduct binnen een halve maand stopzetten.”

Melkkoe

Donderdag komen de ov-boetes opnieuw aan de orde in de Tweede Kamer, tijdens een overleg met minister Bussemaker. Een politieke meerderheid voorkwam dit voorjaar dat het kabinet de ov-boete zou verdubbelen naar 150 euro per halve maand. De boete leverde de ov-bedrijven in 2014 én in 2015 nu al zo’n 56 miljoen euro op. Het moest geen melkkoe worden, vonden onder andere de regeringspartijen PvdA en VVD. Maar mogelijk gaat de boete straks toch omhoog (zie kader).

Onder die druk besloot minister Bussemaker de boete voorlopig te handhaven. “De overgrote meerderheid van de net afgestudeerden handelt te goeder trouw, en is hooguit wat laks.” DUO moest samen met de studentenorganisaties, de ov-bedrijven  en het ministerie kijken hoe de communicatie over de boete beter kan.

Nieuw

Ondanks verbeterde voorlichting, schort er nog steeds iets aan, blijkt uit het verhaal van Ezra. “Dit is voor mij nieuw”, zegt voorzitter Jan Sinnige van het Interstedelijk Studenten Overleg. “Eerlijk gezegd wist ik niet dat de mailtjes van DUO zo weinig urgent overkomen. Het lijkt me een heel goed idee om beboete studenten snel een brief te sturen, of ten minste een persoonlijke e-mail waaruit in de onderwerpregel blijkt dat ze een boete moeten betalen. Ik kaart dat graag bij DUO aan en hoop dat het snel geregeld wordt.”

D66-Kamerlid Paul van Meenen vindt het verhaal van student Ezra volkomen begrijpelijk. “Ik heb op mijn computer nog een waslijst oude berichten van mijn bank staan die ik nooit geopend heb. Dat doe je, net als bij die standaardmails van DUO, alleen als je iets relevants verwacht. Bij een boete moet DUO inderdaad veel duidelijker communiceren.”

Niet handig

PvdA-collega Mohammed Mohandis ziet het liefst – net als alle andere Kamerleden – dat de ov-kaart automatisch afloopt of in elk geval online kan worden stopgezet. “Ik ken een student die naar het buitenland was verhuisd en daar te horen kreeg dat hij naar een ov-paal moest of anders een boete zou krijgen. Dat is natuurlijk niet handig.” Tot daar verbetering in komt moeten beboete studenten ook wat hem betreft beter geïnformeerd worden. “Er moet meteen een brief op de mat liggen of een mail worden verstuurd.”

Een woordvoerder van DUO laat weten dat het nog niet zo simpel is om beboete studenten directer te informeren. “Studenten geven bij ons aan of ze berichten per post willen ontvangen of per mail. Kiezen ze voor dat laatste, dan krijgen ze geen directe mail, maar inderdaad een bericht dat er een mailtje voor hen klaarstaat in de beveiligde ‘mijn DUO’- omgeving. De privacywet eist dat we dit zo doen.”

Beboete afgestudeerden krijgen nu wel een mailtje met een duidelijk onderwerp: “Er staat een betaalverzoek voor je klaar.” DUO kijkt naar mogelijkheden om ook beboete studenten gerichter aan te spreken.

Tekst: HOP, Hein Cuppen
Illustratie: Job Bos