Soms halen bestuurders het nieuws omdat ze een paar hoge declaraties hebben ingediend. Soms gaat het zelfs om hele onderwijsinstellingen: hogescholen hebben rond de eeuwwisseling extra overheidsbekostiging gekregen met spookstudenten. En we kennen natuurlijk ook wetenschappers zoals Diederik Stapel, die hun onderzoek uit hun duim zuigen.

Maar jarenlange financiële fraude is toch uitzonderlijk. In Groningen is het gebeurd. Hans G. was verantwoordelijk voor het onderhoud van de universiteitsgebouwen en zou steekpenningen hebben geëist van bedrijven die hij inhuurde. Hij wordt volgens universiteitsblad UK aangeklaagd wegens corruptie, valsheid in geschrifte en meer.

Een andere grote zaak speelde bij de Hogeschool Windesheim. Directeur Jelle B. fraudeerde in acht jaar tijd acht ton bij elkaar, onder meer om paarden te kunnen kopen. Zijn bedrog kwam in 2009 aan het licht via zijn ex-vrouw. Hij moest uiteindelijk anderhalf jaar de gevangenis in.

Bij de Erasmus Universiteit liep vorig jaar nog een oplichter tegen de lamp. Dwight B. werkte op de crediteurenafdeling en zou 22 duizend euro hebben gestolen door rekeningnummers op facturen te vervalsen. Een zzp’er had geklaagd dat zijn factuur maar niet werd betaald.

Soms heeft gesjoemel niet eens zoveel gevolgen. ‘Een familielid heeft op basis van fictieve contracten en daartoe opgestelde facturen in totaal 20.000 euro ontvangen’, schreef de Onderwijsinspectie in een vernietigend rapport over toenmalig bestuursvoorzitter Jikki van der Giessen van kunsthogeschool Codarts. ‘Ook zijn kosten vergoed van 5370 euro aan een familielid voor een persoonlijke opleiding.’ Van der Giessen heeft al het geld teruggestort op de rekening van de hogeschool en de zaak liep met een sisser af.

Voor sterke verhalen over oplichting in het hoger onderwijs kunnen we ook even over de grens kijken. Een vrouw in het Amerikaanse Montana drukte de huur voor studentenwoningen achterover als studenten cash betaalden. Hoe dat uitkwam? Een student vroeg zich af waarom ze nog huur moest betalen terwijl ze dat allang gedaan had.

Een oplichter bij de Chicago State University creëerde een parttimebaan aan haar instelling en kreeg daar meer dan drieduizend sollicitaties voor binnen. Ze nam haar eigen moeder aan, die helemaal niets hoefde te doen voor haar salaris.

Ook lopen er in de Verenigde Staten nog rechtszaken tegen presidentskandidaat Donald Trump, die van 2005 tot 2010 de Trump University runde. Hij beloofde zijn tienduizend studenten succes in de vastgoedwereld, maar ze klagen dat ze geen waar voor hun geld hebben gekregen.

HOP, Bas Belleman