‘Vluchtelingen komen uit landen waar rechten van vrouwen niet altijd worden gerespecteerd, waar homorechten niet vanzelfsprekend zijn’, stelt minister Bussemaker vandaag in dagblad Trouw. Ze wil asielzoekers uitleggen dat discriminatie hier niet wordt geduld.

Dat vinden vluchtelingstudenten geen slecht plan. Ruim tachtig procent meent dat asielzoekers inderdaad iets moeten leren over vrijheid en omgangsvormen als ze hier komen, blijkt uit een peiling van stichting vluchtelingstudenten UAF onder 320 studerende vluchtelingen. Drie van hen willen dat graag toelichten.

‘Deze vluchtelingen weten in de meeste gevallen weinig over democratie en vrijheid, over rechten en plichten. Volgens mij moeten wij hen scholen’, zegt Johannes Jibraeel, student civiele techniek aan de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen.

Respect
Jibraeel is jaren geleden uit Syrië gevlucht omdat hij van zijn geloof viel; dat was daar heel gevaarlijk. ‘Ik begreep zelf wel dat ik hier meer vrijheid zou hebben om geen moslim te zijn, maar toen ik kwam had ik toch moeite met homo’s en zwarten. Maar in een paar jaar tijd ben ik veranderd. Ik heb respect voor iedereen. Ook voor moslims, terwijl ik ze vroeger haatte. Nu besef ik dat ik geen probleem heb met moslims, maar met de Islam zelf.’

‘Sommige vluchtelingen weten nog niet goed wat vrijheid, openheid en democratie zijn’, meent Serkon Heno, ooit advocaat in Syrië en nu student rechten aan de Radboud Universiteit Nijmegen. ‘Als dat bijvoorbeeld twintig procent van alle vluchtelingen is, dan is het best een grote groep. Dus dat probleem moet je aanpakken.’

Maar scheer vluchtelingen vooral niet allemaal over één kam, zegt Congolees Fumba Sawary, student van Saxion Hogescholen. ‘Ons imago is de afgelopen maanden helemaal veranderd. Een vluchteling is meteen een crimineel of IS-aanhanger.’

Hij is niet de enige die dat merkt. Tweederde van alle vluchtelingstudenten heeft last van de negatieve stemming rond asielzoekers, blijkt uit de enquête van het UAF. Als het over de aanrandingen in Keulen gaat, wijst Sawary erop dat de daders niet alleen vluchtelingen waren. ‘Het waren ook jongeren die hier zijn geboren. Soms probeer ik uit te leggen dat het overal kan gebeuren.’

Vrijheid kent grenzen
Toch kan het geen kwaad om vluchtelingen iets te leren over het Westen, meent Jibraeel. ‘Veel van hen komen uit een gesloten cultuur. Daardoor hebben ze soms een vreemd beeld van anderen. Dan krijgen ze het idee dat vrijheid betekent dat je alles kan doen.
Maar vrijheid gaat tot aan de grenzen van anderen.’ Niet alle vrouwen willen met hem naar bed, lacht hij. ‘Dat is nu eenmaal zo.’

Maar Heno, die het ook verstandig vindt om vluchtelingen bij aankomst iets te leren, wil ook op de andere kant wijzen: dat de vluchtelingen gebruikt worden voor politiek gewin. Ze zijn intussen de kop van Jut geworden. ‘Alles wordt eraan opgehangen. Neem het eigen risico in de zorg: dat bestond al voordat er zoveel vluchtelingen kwamen. Nu wordt het eigen risico iets hoger en dan hoor je mensen zeggen: dat komt doordat de vluchtelingen zoveel kosten.’

Geen gelukszoekers
Alle drie leggen ze uit dat ze geen gelukszoekers zijn. Sawary’s familie liep gevaar in een Congolese stammenoorlog omdat zijn vader uit een ander land kwam en een ander geloof had dan zijn moeder. Heno moest het Syrische leger in, maar wilde niet op zijn eigen volk schieten en sloeg op de vlucht. Jibraeel vluchtte zoals gezegd om zijn geloof.

Of ze in hun opleiding iets merken van de politieke onrust? ‘Mij persoonlijk spreken ze er niet op aan’, zegt Heno. ‘Studenten begrijpen wel dat vluchtelingen niet allemaal hetzelfde zijn. Maar als je ziet wat mensen in de media en op Facebook zeggen, of wat ze onder berichten van de Telegraaf schrijven…’

Dat zeggen de andere twee ook. Jibraeel loopt stage en dat gaat prima. ‘Ik ken iedereen in het bouwbedrijf al een paar maanden. Wij hebben geen problemen, we kunnen gewoon samenwerken.’ Sawary heeft het er nooit over met docenten en studenten. ‘Maar andere mensen beginnen tegenwoordig meteen over vluchtelingen’, voegt hij eraan toe. ‘Ik praat liever ergens anders over.’

HOP, Bas Belleman