‘Nog nooit hebben we een symposium gehad dat zo snel vol zat.’ Zo opent Hanneke Torij, associate lector verloskunde en geboortezorg van de HR, afgelopen maandagavond het symposium dat is georganiseerd door verloskundestudenten die naar eigen zeggen ‘omkomen in belletjes van bezorgde patiënten’. Mensen uit uit alle hoeken van de verloskunde zijn uit het hele land naar Rotterdam gekomen in de hoop duidelijkheid te krijgen over dit virus dat mogelijk ernstige gevolgen heeft voor pasgeborenen en zwangere vrouwen.

Torij: ‘Ik werd om één uur ’s nachts gebeld door een zwangere vrouw op Schiphol die op het punt stond om het vliegtuig naar Curaçao te nemen. Moet ik gaan of niet? Haar verloskundige had geen idee.’

Maar het blijft zoeken. Na de eerste nieuwsgolf ontstaan lokaal talloze richtlijnen, werkwijzen en werkafspraken tussen gynaecologen, verloskundigen en laboratoria waarin verschillende dingen worden vastgelegd. Zoals een van de sprekers zegt, lijkt niemand meer te weten wat precies fabels en feiten zijn.

Geen wetenschappelijk bewijs
Zelfs het hele verband tussen het zika-virus en de aandoeningen bij pasgeboren baby’s is niet zeker. Annemiek van der Eijk, arts-microbioloog en viroloog aan Erasmus MC: ‘Ik wil blijven benadrukken dat hier nog geen wetenschappelijk bewijs voor is. Het is enkel gebaseerd op associaties.’ De tijdens het symposium gebruikte powerpointpresentaties worden dan ook niet verspreid: de informatie kan over een aantal weken alweer achterhaald zijn.

Het Erasmus MC hoopt snel meer antwoorden te kunnen geven. De afdeling virologie is nauw betrokken bij het opstellen van de nationale richtlijn omtrent het virus en werkt mee aan verschillende internationale onderzoeken. Tot nu toe is er nog geen vaccin of behandeling gevonden. Op dit moment is de enige optie het voorkomen van infecties, of de jeuk en pijn bestrijden. Erik van Gorp, hoogleraar klinische virologie aan Erasmus MC, zegt dat het niet meteen duidelijk hoeft te zijn dat iemand het virus heeft. Slechts één op de vijf krijgt daadwerkelijk symptomen, zoals koorts, hoofdpijn of een ontstoken oog. ‘We hebben daarom hard serologie nodig (bloedonderzoek waarbij naar antistoffen tegen bacteriën en virussen wordt gekeken, red.). Heel hard’, benadrukt Sander Galjaard, gynaecoloog aan Erasmus MC.

Serologische test
Toch mogen verloskundigen geen halve maatregelen nemen, vindt Annemiek van der Eijk. ‘Als er klinische symptomen zijn, moeten jullie niet tegen de patiënt zeggen: kom over een week maar terug. Laat de patiënt gelijk komen. Neem een plasmabuis af, neem een serumbuis af en verzamel urine. Stuur het materiaal naar het Erasmus MC via het lab waarmee je gewend bent samen te werken. Ook als er geen klinische symptomen zijn, is het nodig om materiaal op te sturen. Dat slaan wij op en wanneer onze serologische test beschikbaar is kunnen wij deze uitvoeren.’

En dan is er nog één ding ontzettend belangrijk volgens Van der Eijk. Verloskundigen moeten op het formulier zetten dat de patiënt zwanger is. ‘Wij krijgen tientallen aanvragen per dag die wij niet allemaal kunnen honoreren. Maar die van zwangeren nemen we wel in behandeling.’

De initiatiefnemers van het symposium hopen dat studenten verloskunde door deze avond beter beslagen ten ijs komen. Michelle Schieveen, zelf student en bedenker van het symposium, merkt dat er ook onder studenten veel onduidelijkheid heerst. ‘We vinden het belangrijk om medestudenten hierover goed te informeren.’

Op dit moment lijken feiten daarom meer dan welkom. Zo vroeg een zwangere vrouw uit Nieuwerkerk aan haar verloskundige of ze haar huis wel uit kon. Gelukkig wordt daar vandaag snel uitsluitsel over gegeven door Annemiek van der Eijk: ‘De zika-mug komt niet in Nederland voor, dus dat is goed nieuws.’

Saskia Stavenuiter