Nu gaat dat grotendeels vanzelf. Denk maar eens aan al die pictogrammen op Schiphol waardoor elke reiziger, ongeacht leeftijd, taal, geslacht of opleidingsniveau, meteen snapt waar de toiletten zijn, waar de bagagecarrousels, vertrek- en aankomsthal etc. Ook intuïtief ingestelde apps spreken vooral beeldtaal. Evenals de, opvallend vaak oranje gekleurde, bestelbuttons op koopsites.

Tot zover geen hinder van visueel analfabetisme, de boodschap is immers zo functioneel en basaal dat het zonder woorden kan. Maar wat als de betekenis van het beeldverhaal dieper gaat? Volg je het dan nog?

Ik zou zeggen, test het bij jezelf eens uit aan de hand van drie titelsequenties. Je weet wel, die vage beelden bij de openingstune van een film of serie die je mogelijk meteen naar de chips doen grijpen. Die beelden dus, die vertellen heel vaak de essentie op een symbolisch niveau. Zeer de moeite van het bekijken en interpreteren waard!

 ‘Iedereen vroeg of laat visueel moeten bijspijkeren.’

Eerste voorbeeld: Homeland. Heb je terroristenjaagster Carrie Mathison als klein meisje met een leeuwenmasker in dat donkere doolhof zien staan? Wat zou dat steeds terugkerende beeld toch betekenen? ‘Volgens mij niet zo veel’, verklaarde actrice Claire Danes (Carrie) op YouTube in een vermakelijk interview met The Late Show-host Stephen Colbert.

Maar de knipoog die ze erbij gaf, zette me aan het denken. Ik vermoed dat het masker in die scène verwijst naar de leeuw als ultieme predator die Carrie als kind al was en dat het doolhof de complexiteit van de terroristenjacht symboliseert.

Op naar de volgende: Suits. Op het ritme van de openingssong worden oranje en blauwe filmfragmenten van de twee hoofdpersonen door rasterlijnen tot kleine vierkantjes versneden. Dat ademt de sfeer van het geometrische Manhattan waar het zich afspeelt. Het sterkst vind ik echter het kleurgebruik. Oranje voor de jonge, tomeloze Mike met zijn fiets en stemmig blauw voor topadvocaat Harvey met zijn dure auto.

Blauw en oranje staan bekend als complementair duo. Ze liggen tegenover elkaar op de kleurencirkel waardoor ze elkaar maximaal zowel tegenspreken als versterken. Het introfilmpje eindigt dan ook met de twee samen als (ijzersterk) team.

Als laatste, een klassieker: The Big Lebowski (uit 1998 alweer). Weet je het allereerste beeld nog? Een op drift geraakte bos tumbleweed rolt ‘s nachts over de prairie en houdt halt bij een afgrond met uitzicht over metropool Los Angeles. Een sterkere metafoor voor de vergane glorie van het richtingloze Amerika aan het einde van de vorige eeuw had ik niet kunnen verzinnen.

En als ik vervolgens die morsige Dude in de nachtwinkel al een pak melk zie aanbreken voordat hij er een cheque van maar liefst 90 dollarcent voor uitschrijft, is die toon wat mij betreft op niet mis te verstane wijze gezet.

Afijn, waarom vertel ik dit allemaal? Omdat het (ook op internet) zeldzame informatie is en omdat ik je een eyeopener wil bieden voor beeldtaal in films. Als verdieping en als voorbereiding op de visuele toekomst. Wees geen analfabeet!