Nick Tjerks had voor zijn eindexamen aan de Willem de Kooning Academie een installatie gemaakt, formaat grote kast. Helaas zakte hij en dat betekende dat hij zijn werk direct moest verwijderen van de eindexpositie. En zo kwam het dat Nick na de slechte boodschap met zijn werk op een steekkarretje de ‘walk of shame’ liep. Door de expo, door de gangen van de academie en toen door de stad. ‘Een zwaar moment’, aldus Nick.
Hij was niet de enige die het niet haalde. Van de 443 WdKA-bachelorstudenten in het vierde jaar slaagden er 242. De overige 200 vierdejaars zakten of besloten niet mee te doen aan het examen. Een van de studenten die zakten, is Annemieke Kreuger. ‘Vier jaar lang heb ik al mijn projecten gehaald. Dit was de eerste keer dat ik het niet haalde nota bene op een werk over prestatiedruk en burn-outs. Vijf maanden lang had ik hard gewerkt. Zelf kwam ik ook in de problemen en kreeg ik burn-outklachten.’

Het kan natuurlijk dat je werk niet goed genoeg wordt bevonden, maar Annemieke en mede-initiatiefnemer van de expo Anouk Inden voelden zich gestraft als ‘failures’. Annemieke: ‘Niet alleen moet je je werk van de expo halen, ook gaat de academie dicht in verband met de zomervakantie waardoor je voor je herkansing geen toegang meer hebt tot de werkplaatsen. De begeleiding stopt, je bent echt on your own.’

‘Eindexpo betekent alles’

Voor Annemieke en haar collega-student Raisa Roxana pakte dat laatste op zich goed uit. Raisa: ‘Ik voelde me veel vrijer. Dat had een positief effect op mijn werk. Maar wat ik echt erg vond, was dat ik niet meer kon meedoen met exposeren. Voor ons betekent de eindexpo alles. Al vanaf je eerste jaar bezoek je de jaarlijkse expo, en al die tijd denk je aan het moment dat jij daar zal staan. Voor ons is dat dé gelegenheid om ons te presenteren aan de buitenwereld en de pers. Die exposure heb je als beginnend kunstenaar echt nodig.’

‘Er komt nog iets anders bij’, vult Annemieke aan. ‘Falen hoort bij leren. Dat wordt ook door onze docenten op de academie vaak gezegd. Maar kennelijk mag het falen niet getoond worden. Daar denken wij anders over. Wij vinden niet dat je het moet verstoppen of weghouden van het publiek. Daarom hebben we deze expo georganiseerd. Het was heel hard werken, maar we hebben daarmee voor mijn gevoel nog sterker laten zien dat we het wél kunnen.’ Een bewering die ook feitelijk lijkt te kloppen, want van de 14 deelnemers aan de expo zijn er 13 in deze tweede ronde wel geslaagd.

Het zegt iets over de kwaliteiten van deze studenten dat ze dit voor elkaar hebben gekregen.

Zelfbewustzijn

WdKA-directeur Jeroen Chabot prijst het zelfbewustzijn van de studenten. ‘Het zegt iets over hun kwaliteiten dat ze dit voor elkaar hebben gekregen.’ Tegelijkertijd werpt hij het verwijt over het niet mogen deelnemen aan de expo verre van zich. ‘Studenten weten van tevoren dat het op deze manier werkt. De expositie toont geslaagd werk. Ik vraag me ook af of je je wel wil presenteren met werk dat niet goed genoeg is bevonden.’

Chabot ziet niet in hoe de academie dit anders zou kunnen organiseren. De optie om de expo pas te openen na de herkansingen, ziet hij praktisch niet voor zich. ‘Dan kun je pas exposeren in september als het nieuwe jaar alweer is begonnen. En twee expo’s organiseren is echt te veel gevraagd van de academie.’

Is de expo nog van deze tijd?

Sowieso zet Chabot vraagtekens bij het nut van een grote eindexamenexpositie in deze tijd, alhoewel de expo dit jaar toch 6.000 bezoekers trok. ‘We doen het, omdat het door de buitenwereld en studenten van ons verwacht wordt. Maar veel werk van onze studenten heeft behoorlijk wat context nodig. Het is gebonden aan opdrachten en stakeholders. Dat leent zich daarom niet per se voor een presentatie op een expositie. Je ziet ook vaak dat bezoekers daar snel langs wandelen. Ik vind het met name voor de studenten die afstuderen in de richting autonomous practices zinvol. Die hebben het podium van een eindexpositie echt nodig.’

Of Chabot de knuppel in het hoenderhok gaat gooien en de eindexpositie werkelijk wil herzien, laat hij nu open. ‘Ik ga morgen met docenten en de studenten van Final_Def_2 in debat en dan praten we daar verder over. Bovendien is dat niet aan mij, maar in eerste instantie aan de docenten van de academie. ’

Tekst: Esmé van der Molen
Foto: Beeld van het examenwerk van Annemieke Kreuger, titel My performance pressure (foto en film)

De expositie Final_Def_2 is nog tot woensdag 30 augustus te zien in S/ASH GA\\ERY (naast WORM), Boomgaardstraat 69. Open: 14.00-20.00 (di) en 14.00-23.00 (wo).
Woensdag 30 augustus is er een debat over falen op de WdKA en hoe de academie daarmee omgaat, met o.a. directeur Jeroen Chabot, lector Florian Kramer, docent Jeroen Bouweriks en alumnus Ruben van Dijk.