Elke opleiding telt een opleidingscommissie met daarin ten minste drie studenten en evenveel medewerkers/docenten. Ze adviseren de onderwijsmanagers en instituutsdirecteuren over de inhoud van het studieprogramma, de studielast en de tentamens.

Plannen kunnen alleen doorgaan als OC ermee instemt

Dat adviseren blijven de OC’s doen, maar vanaf dit studiejaar hebben de commissies over een aantal onderwerpen instemmingsrecht. Met andere woorden: plannen van de directie kunnen alleen worden doorgevoerd als de opleidingscommissie daarmee instemt.

Onderwerpen met instemmingsrecht zijn onder andere: de studielast van de opleiding en van afzonderlijke vakken, de inhoud van afstudeerrichtingen en de kwaliteiten (kennis, inzicht en vaardigheden) die een student aan het eind van zijn studie moet bezitten.

‘Als tentamens niet goed aansluiten op de lesstof bespreken we dat’

Dat soort zaken worden al langer besproken in de OC’s, maakt Merve Ulu duidelijk. Zij is derdejaars commerciële economie (community global) en maakt deel uit van de OC. ‘We praten over onderwerpen als studielast, de docenten en de toetsing, eigenlijk alle zaken die in de Nationale Studenten Enquête voorbijkomen. Ook als tentamens niet goed aansluiten op de lesstof of de lessen niet goed zijn, is dat een onderwerp dat we met de directie bespreken.’

Formeel kon de OC de plannen van de directie niet dwarsbomen. Maar Merve heeft ervaren dat er goed naar de OC wordt geluisterd, bijvoorbeeld toen het ging over de opzet van het derde studiejaar. Dat is een nieuw jaar voor de opleiding commerciële economie die twee jaar geleden een nieuwe fase inging met de start van communities.

‘Er wordt nu al naar de mening van de studenten gevraagd’

Merve: ‘Er is echt naar de mening van de studenten gevraagd. Ook over het eerste en tweede jaar hebben we meegedacht. Zo was in mijn eerste jaar de studielast niet al te groot en had je veel vrije dagen, ’t voelde als een deeltijdopleiding. Maar erna was de overstap naar het veel intensievere jaar 2 erg groot. Daar is – onder ander door onze reacties – iets aan gedaan. Door de OC zit een deel van de studielast van jaar 2 nu in jaar 1.’

De eerdergenoemde instemmingsrecht-onderwerpen lagen altijd bij de imr’en (instituutsmedezeggenschapsraden) die nog steeds op een groot aantal onderwerpen instemmingsrecht hebben. Om ‘instemmingsonderwerpen’ op de agenda te zetten, kunnen imr’en en OC’es elkaar uiteraard informeren en adviseren.

Opleidingscommissie zitten het dichtst op het onderwijs

De zeggenschap is door de Tweede Kamer meer bij de opleidingscommissies gelegd na de Maagdenhuisbezetting in Amsterdam in 2015. Het onderwerp ‘democratisering in het hoger onderwijs’ kwam toen nadrukkelijker op de politieke agenda. De OC’s krijgen nu meer te zeggen omdat zij dichter op het onderwijs zitten dan de imr’en.

Tot nu toe worden leden van opleidingscommissies benoemd, maar vanaf volgend studiejaar zijn er verkiezingen voor de commissies. Waarschijnlijk zullen die plaatsvinden in de maand oktober. HR-jurist Digna Trimpe: ‘Dit jaar is een overgangsjaar, maar daarna gaan we verkiezingen organiseren. Het wordt tenslotte een soort medezeggenschapsraad. Dan zou het raar zijn als je blijft vasthouden aan benoemde leden.’

‘De commissies van alle 80 opleidingen zijn volledig gevuld’

Wie denkt dat de opleidingscommissies tot nu toe de zaken niet serieus oppakten, heeft het mis. Trimpe: ‘De commissies van alle 80 opleidingen zijn volledig gevuld. Dat is best opvallend. Vroeger werden ze vooral gevuld op het moment dat de accreditatie eraan kwam, maar de commissies worden nu bijvoorbeeld ook betrokken bij de midterm reviews.’

Als je lid bent van een OC krijg je daarvoor een onkostenvergoeding of studiepunten. De financiële vergoeding die een student ontvangt, bedraagt 40 euro per maand met een maximum van 400 euro per jaar. Wie in plaats van een financiële vergoeding kiest voor studiepunten, verdient 2 studiepunten per jaar met een maximum van 4 over de gehele studieloopbaan. De keuze tussen een vergoeding of studiepunten wordt gemaakt in overleg tussen het onderwijsinstituut en de student.

Lid zijn van een OC kost natuurlijk ook de nodige tijd. Merve: ‘Voor een vergadering moet je je inlezen in de stukken. Er wordt niet heel vaak vergaderd, ongeveer één keer per maand. Als ik anderen over de OC vertel, willen ze er ook in.’

Meer samenwerken met klassenvertegenwoordigers

Toch weten veel studenten niet wat een OC is. ‘We willen de OC daarom meer onder de aandacht van de studenten brengen’, vertelt Merve. ‘Ik heb contact met veel docenten en ook van studiegenoten vang ik signalen op; omdat ze me kennen, niet omdat ik in de OC zit. Graag zouden we meer samenwerken met klassenvertegenwoordigers. Ook omdat onze stem nu zwaarder gaat wegen, willen we veel meer horen van de studenten.’

Tekst: Jos van Nierop
Illustratie: Demian Janssen