Ome Theo is de stiekeme droom van menig student. Destijds was hij een gevierd docent, herstel: rendementscoach, bij Hogeschool Inholland. Samen met enkele collega’s ging ome Theo aan de slag om studenten die (te) lang over hun studie deden, versneld naar hun diploma te krijgen. Dat ging aanvankelijk heel aardig en zo kreeg menig student met weinig inspanning toch een diploma. Uiteindelijk liep het spaak… nee, niet door accreditaties, niet door de inspectie, niet door het controlerend vermogen van management en bestuur, maar door medestudenten die wel een forse inspanning verrichtten voor hun diploma. Pas toen zij gingen klagen over deze oneerlijke behandeling, kwam deze diplomaroute aan het licht.

Arme ome Theo, hij kreeg de volle laag. Het was allemaal zijn schuld. Management en bestuur kon niets verweten worden. Zij deden – zoals we dat wel vaker zien – alsof ze hier niet van op de hoogte waren. Het zijn vaak de besturen zelf die, als alles achter de rug is, klagen dat het financieringssysteem zo corrumperend werkt.

Dit beloningssysteem, dat vooral profijtelijk is als er snel diploma’s worden gehaald, kan in de hand werken dat bepaalde drempels omlaaggaan. Als dat zo opzichtig gaat als destijds bij Inholland heb je stront aan de knikker, maar gelukkig was daar ome Theo: de zondebok die geofferd kon worden.

Het hele geval van ome Theo kwam mij weer in gedachten toen wij begin dit jaar op de lerarenopleiding werden opgeschrikt door een enorm gat in de begroting. Echt zo’n gat waarvan je denkt: Tjongejonge, hoe krijgen we dát ooit dicht? Een vreemd gat ook: er waren niet minder studenten, er was ook geen enorme toewas van docenten, geen grote braspartijen, mijn eigen jubileumgratificatie was ook allang weer gecompenseerd. Hoe kwam dat toch?

Wat blijkt het geval? Voor elke student die hier studeert, doet het bestuur een bedrag in het potje van de opleiding, plus het collegegeld dat de student betaalt. Vervolgens haalt het bestuur er ook meteen weer een bedrag uit voor ‘voorzieningen’. Wat per saldo overblijft, gaat naar het onderwijs (docenten). Er komt alleen maar geld ín het potje voor studenten in hun eerste vier door de overheid bekostigde jaren, plus nogmaals een bedrag als het diploma is behaald. Klinkt logisch. Als een student langer dan die vier jaar studeert, komt er alleen nog collegegeld in het potje, terwijl de opleidingen nog wel aan de HR moeten blijven betalen voor die student. En niet zo’n beetje ook. Waarom weet ik niet. Misschien om de dringend noodzakelijke aanwezigheid van de hogeschool in Brazilië te bekostigen? Wie zal het zeggen.

De kosten die de opleidingen aan de HR moeten betalen, gelden voor langstudeerders, maar ook voor de overstappers die al een jaar of meer elders hebben ‘verbruikt’. Voor al die studenten, waar een opleiding natuurlijk in moet blijven investeren, krijgt ze dus alleen het collegegeld wat ongeveer evenveel is als de afdracht voor voorzieningen. Die studenten kosten dus geld. Dat betekent bezuinigen: minder docenten, minder lessen en minder onderwijs. Het beste zou natuurlijk zijn als iedereen zo snel mogelijk zijn diploma haalt.

Waar is ome Theo als je hem nodig hebt?