‘Jammer dat de promotie niet in de aula van de VU kan plaatsvinden, maar we gaan ons best doen er een unieke en mooie gebeurtenis van te maken.’ Zo opent professor Maurits van Tulder, decaan van de faculteit gedrags- en bewegingswetenschappen van de Vrije Universiteit (VU) stipt om 13.45 uur op woensdag 3 juni de ceremonie waarbij Netta van ’t Leven, onderzoeker en docent bij de Hogeschool Rotterdam, in de graad van doctor verheven zal worden. Als alles goed gaat. Want eerst moet ze haar onderzoek nog verdedigen tegenover een zware afvaardiging uit het wetenschappelijke veld.

Eerst moet ze haar onderzoek nog verdedigen tegenover een zware afvaardiging uit het wetenschappelijke veld.

Vanwege corona gebeurt dat niet in een grote, plechtige bijeenkomst (voor uitleg daarvan: zie kader onderaan) op de universiteit, maar vanaf ieders persoonlijke locatie, via Zoom. ‘Het gaat nu bij alle universiteiten zo’, vertelde Van ’t Leven vorige week, met enige spijt in haar stem. Want na tien jaar werken aan haar promotieonderzoek, is er nu dus helaas geen ceremonieel vertoon, geen zaal vol genodigden en geen feestelijke receptie na afloop. ‘Maar ik vind het fijn als die punt gezet wordt’, zegt ze, ‘ik ben best lang bezig geweest.’

‘Thuis heb ik soms een slechte verbinding’

Klein voordeel is dat ook de druk van de volle aula en de indrukwekkende stoet hoogleraren in hun toga’s nu ook wegvalt. In plaats daarvan zit Van ’t Leven in een vertrouwd zaaltje op locatie Rochussenstraat. ‘Thuis op zolder heb ik soms een slechte verbinding’, zei Van ’t Leven, ‘vandaar dat het op de HR is. En in het lokaal kunnen de paranimfen erbij zijn, helaas niet mijn hele familie, maar het is toch leuker dan alleen.’

Promoveren doe je aan een universiteit, en de plechtigheden vonden altijd daar plaats.

Het maakt haar ceremonie ook – voorlopig – uniek. Er zijn al vele promoties geweest van HR-medewerkers, de hogeschool stimuleert dat, onder meer door promotievouchers toe te kennen: tijd en geld voor promotieonderzoek. Maar promoveren doe je aan een universiteit, en de plechtigheden vonden altijd daar plaats.

Onderzoek naar actief zijn met dementie

Van ’t Leven, docent bij de opleiding ergotherapie, deed de afgelopen jaren wetenschappelijk onderzoek naar activerende interventies voor mensen met dementie en dan vooral naar hoe deze interventies passen bij persoonlijke behoeften en voorkeuren van mensen met dementie en hun mantelzorgers.

Daarbij ontwikkelde ze criteria om behoeften en voorkeuren gericht op betekenisvolle activiteiten te inventariseren. Op basis van de studies heeft ze een praktische gesprekshulp voor verwijzers ontwikkeld. ‘Voorlopig zal het aantal mensen met dementie stijgen’, zegt Van ‘t Leven. ‘Het is belangrijk om hen en hun mantelzorgers te ondersteunen in wat zij nog wel kunnen, om activiteiten en gewoonten vast te houden. Dit zal bijdragen aan langer zelfstandig kunnen blijven wonen, en aan hun kwaliteit van leven.’

Ontspannen, maar plechtig

De ceremonie in Zoom is anders dan een normale ceremonie, maar veel spelregels blijven overeind. Een voor een krijgen de leden van de promotiecommissie van de commissievoorzitter het woord om hun vragen af te vuren op de promovendus . Dat doen ze na uitvoerige complimenten voor het werk van de promovendus en (co)promotoren, waardoor de sfeer online ontspannen en vrolijk is, maar tegelijkertijd plechtig.

‘Normaal kan ik even rondkijken en zien hoe trots uw naasten zijn, dat kan nu niet.’

Elke vraag wordt door Van ’t Leven weloverwogen beantwoord, beginnend met ‘Hooggeleerde opponent …‘ ‘Normaal kan ik even rondkijken en zien hoe trots uw naasten zijn’, zegt commissielid professor Achterberg als inleiding op zijn vraag. ‘Dat kan nu niet en dat vind ik jammer, want dat is een van de leukste dingen. Ik hoop dat die trots toch gevoeld wordt’. Dat is zeker het geval: In de comments naast de livestream verschijnt een stroom complimenten en aanmoedigingen van familieleden, vrienden en collega’s die meekijken op Youtube.

‘Hora est!’

Dan, om 14:45, onderbreekt de promotor, prof. dr. Anne Margriet Pot van de VU, de ceremonie met ‘In naam van de pedel: hora est!’. Bij gebrek aan universitaire ceremoniemeester (de pedel), heeft zij een wekkertje gezet om de tijd in de gaten te houden. Een glimlach van opluchting verschijnt op het gezicht van de promovendus: de verdediging verliep uitstekend, maar het was een spannend en intensief uurtje.

Voorzitter Maurits van Tulder vraagt het publiek online te blijven: de commissie gaat de ‘Zoom-ruimte’ even uit maar zal spoedig terugkeren met een oordeel. Hij heeft niets teveel gezegd, want nog geen tien minuten later zijn alle hooggeleerde opponenten weer online en verbreekt Van Tulder meteen de spanning: de commissie heeft Van ‘t Leven de titel doctor toegekend, ze is geslaagd.

Nog geen tien minuten later zijn alle hooggeleerde opponenten weer online.

In plaats van een handtekening onder een bul te zetten, wordt ze verzocht een pdf met haar handtekening te e-mailen. Co-promotor (oud-)lector Dr. Jacomine de Lange (van het HR Kenniscentrum Zorginnovatie) heeft de eer de laudatio uit te spreken en prijst Van ’t Leven uitvoerig voor haar werk en manier van werken. De titel is binnen, doctor Van ’t Leven kan op zoek naar een nieuwe uitdaging, besluit De Lange.

Tekst en foto: Edith van Gameren

Profielen, het onafhankelijke nieuwsmedium van de Hogeschool Rotterdam, deelt wekelijks artikelen op Linkedin. Ben jij onze nieuwe connectie?

Wil je op donderdag (rond lunchtijd) het heetste nieuws van afgelopen week in je mailbox ontvangen? Meld je aan voor onze nieuwsbrief.