Het is eind juli als opleidingscoördinator Barbara Spoel verontrustende berichten hoort: Studenten die aan de master begeleidingskunde zouden beginnen, hebben van DUO te horen gekregen dat ze niet in aanmerking komen voor de beurs. Het gaat om een lerarenbeurs van 7000 euro per jaar, waarmee ze het grootste deel van hun master kunnen betalen.

De lerarenbeurs wordt gefinancierd door het ministerie van OCW en is bedoeld voor leerkrachten die een (extra) bachelor- of masteropleiding gaan volgen om zich te specialiseren of verder te professionaliseren. Je kunt de beurs eenmalig voor maximaal drie jaar ontvangen.

Aankomende studenten teleurgesteld

Geen beurs betekent dat de meeste aankomende studenten hun studieplannen moeten uit- of afstellen. Een grote teleurstelling.

Bij Spoel en haar collega’s is er vooral verontwaardiging. In het bijzonder over DUO dat volgens hen veel eerder met het nieuws had kunnen komen. ‘Had het in januari verteld!’, stelt Barbara Spoel. Collega Marijke de Kok: ‘Ik voelde mij als opleiding niet serieus genomen, in het vele werk wat ter voorbereiding is gedaan.’

Contracten van docenten ontbinden

Afgelopen studiejaar hebben ze immers al aardig wat tijd geïnvesteerd in gesprekken met aankomende studenten, die nu dus niet gaan komen. Ongeveer een kwart moet afhaken en dat heeft ook gevolgen voor de organisatie van het onderwijs. Begeleidingskunde moet de contracten van twee of drie docenten ontbinden en andere docenten worden voor minder uren ingezet.

Bij met name Spoel leeft er nog een extra ergernis. Zelf was ze in de vakantieperiode standby ‘in verband met de aanmeldingen van nieuwe studenten’. Haar directe collega’s kan ze bereiken, maar voor de rest ligt het onderwijs, op het moment dat er iets geregeld moet worden, in de zomer ‘op z’n gat’. Pas eind augustus komen onderwijswerkgevers terug van vakantie, waardoor de gedupeerde leraren vaak niets meer konden regelen met hun leidinggevende of schoolbestuur.

‘DUO had het fatsoen niet om studenten eerder te informeren’

‘Het zou geholpen hebben als het onderwijs in de zomer niet helemaal stil zou liggen’, reageert Petra Kanters, onderwijsmanager van begeleidingskunde ‘maar het zou de situatie niet hebben veranderd. DUO had gewoon het fatsoen niet om de aankomende studenten en ons eerder te informeren.’

Al eerder werd wel duidelijk dat er minder geld beschikbaar zou zijn, omdat het werd ingezet voor de aanpak van het lerarentekort (bijvoorbeeld door extra onderwijsassistenten in te zetten). Maar dat dat zoveelimpact zou hebben, komt in de zomer voor iedereen als een verrassing.

De betrokkenen besluiten tegen het besluit in actie te komen. Barbara Spoel en Marijke De Kok (locatiecoördinator van de leslocatie in Nijmegen van master begeleidingskunde) klimmen in de pen; hun ingezonden brief wordt als brief van de dag gepubliceerd in de Volkskrant. Tot dat moment was er nog niets gepubliceerd rond de DUO maatregelen.

Motie wordt aangenomen, maar er is geen geld

Kanters (ook voorzitter van het LPPM, het Landelijk Platform Professionele Masteropleidingen) benadert onder andere Tweede Kamerleden, die een motie indienen om alsnog de lerarenbeurzen toe te kennen. De motie wordt ook aangenomen. Onderwijsminister Slob geeft toe dat het kabinet eerder ten onrechte de indruk wekte dat er nog geld voor de lerarenbeurs was. Maar hij stelt ook de motie niet te kunnen uitvoeren: Er is geen geld.

De leraren die dit jaar zijn afgewezen voor de lerarenbeurs hebben van het ministerie te horen gekregen dat zij volgend jaar voorrang krijgen. Kanters: ‘Dat gaat dan mogelijk weer ten koste van nieuwe aanvragen. Het verhaal is daarom ook nog niet klaar. De komende maanden voeren zowel onderwijskoepels als Tweede Kamerleden het gesprek met het ministerie over het budget voor de lerarenbeurs de komende jaren. De inzet van de kamerleden is duidelijk: het behouden van deze unieke beurs, die individuele leraren in staat stelt om zich te blijven ontwikkelen.’

De master begeleidingskunde is onder andere bedoeld voor leraren en docenten die, vaak aangemoedigd door de werkgever, een master willen volgen. Zo waren er bij het instituut ISO van de HR vier docenten die wilden starten. Waar een enkele werkgever financieel bijsprong, deed de HR dat niet. ‘Ik begrijp dat het ingewikkeld is om als werkgever dit financiële gat zo maar te vullen’, zegt Kanters.

Begeleidingskunde, waar nu met twee in plaats van drie lesgroepen wordt gestart, is niet de enige gedupeerde opleiding. Op de HR hebben enkele bacheloropleidingen maar vooral ook masteropleidingen zoals pedagogiek en leren & innoveren, ermee te maken.

Bij de 49 aanvragers die tijdig een beurs voor het eerste jaar van begeleidingskunde hadden aangevraagd zaten 23 leraren. Van hen ontvingen er 19 een afwijzing. Zeven van hen hebben zelf financiering weten te regelen. Daarbij gaat het niet ‘slechts’ om het collegegeld maar ook om de studie-uren die je niet kunt werken. Kanters: ‘Sommigen nemen onbetaald verlof. Dat zegt wel iets over de motivatie.’ Overigens kregen ook twee tweedejaars een afwijzing waardoor ze hun opleiding niet konden vervolgen.

‘Kunnen beginnen met studie te maken met willekeur’

Of iemand aan de opleiding kan beginnen heeft nu nog meer met willekeur te maken dan het al was, geeft Kanters aan. ‘Kun je je het zelf veroorloven? Of betaalt je werkgever de opleiding? En vergoedt jouw werkgever je studietijd zodat je in deeltijd kunt werken? Als je een master gaat volgen heb je ook echt een tegemoetkoming in uren nodig en vervanging, anders ontstaat er een gat in het onderwijs.’

Het niet toekennen van de beursaanvragen lijkt ten koste te gaan van de carrièreperspectieven en motivatie van docenten, schetsen de medewerkers van begeleidingskunde. Marijke De Kok: ‘Mensen die verder willen studeren om het onderwijs op een hoger plan te tillen, krijgen de kans niet meer. Ik maak mij echt zorgen om het behoud van kwaliteit voor alle vormen van onderwijs.’

Tekst: Jos van Nierop
Foto homepage: Donald Townsend / Flickr

Wil je op donderdag (rond lunchtijd) het heetste nieuws van afgelopen week in je mailbox ontvangen? Meld je aan voor onze nieuwsbrief.

Profielen, het onafhankelijke nieuwsmedium van de Hogeschool Rotterdam, deelt wekelijks artikelen op Linkedin. Ben jij onze nieuwe connectie?