Ingezonden: Hoe kan ik een geloofwaardige docent zijn als ik mezelf het zwijgen opleg?
Gepubliceerd: 6 November 2020 • Leestijd: 4 minuten en 50 seconden • Overig Dit artikel is meer dan een jaar oud.Hogeschool Rotterdam-docent Renske huivert als ze de reacties ziet op de moord op Samuel Paty. Natuurlijk zijn er de reacties van afschuw en strijdvaardigheid, maar ze is ontzet over de reacties van begrip en verklaring en vooral over de stilte. Geven we onze vrijheden zo makkelijk op?
Naar aanleiding van haar reactie op een eerder artikel over het onderwerp, schreef ze op uitnodiging van Profielen dit ingezonden stuk.
Op 6 oktober gaf Samuel Paty een les maatschappelijke vorming over vrijheid van meningsuiting. Een deel van de les bestond – zoals het nationale leerplan in Frankrijk bepaalt – uit uitleg over censuur. De leerlingen moesten onder andere een tekening maken over het thema vrijheid. Paty liet in dat kader twee cartoons zien die eerder door het tijdschrift Charlie Hebdo waren geplaatst, en aanleiding waren voor de vreselijke aanslag in 2015. Vooraf waarschuwde hij de leerlingen: Wie het niet wil zien, mag de klas verlaten.
Een paar dagen later plaatste de islamitische vader van een van de leerlingen (die zelf overigens niet in de les aanwezig was) een post op Facebook, waarin hij stelt dat Paty een foto van een naakte man had gepresenteerd, waarbij de docent gezegd zou hebben dat het de profeet Mohammed was. De vader spoorde zijn broeders en zusters aan een klacht wegens racisme in te dienen bij de Franse overheid. Ondertussen gingen onder veelal gematigde moslims op social media en Whatsapp twee filmpjes viraal. In een filmpje noemt de vader de leraar een misdadiger. Ook een Franse moskee plaatste het filmpje of Facebook.
Op 16 oktober begeeft Abouallakh Anzorov, een in Tsjetsjenië geboren, 18-jarige man uit het Franse plaatse Evreux, zich naar aanleiding van de filmpjes naar de school van Paty. Hij biedt een schooljongen 350 euro om de leraar aan te wijzen. Hij vertelt de islamitische tiener dat hij Paty wil filmen, dwingen om hem vergeving te vragen, hem te vernederen en hem te slaan. Twee jongens wijzen de docent aan. Even later wordt de leraar gevonden en door Anzorov onthoofd. De dader plaatst het volgende bericht – met een foto van het afgehakte hoofd – op Twitter: ‘In naam van Allah, de meest barmhartige, de meest genadige, aan Macron, de leider van de ongelovigen, ik heb een van je hellehonden geëxecuteerd die Mohammed durfde te kleineren.’
West-Europa, ‘Het Vrije Westen’, heeft een lange traditie als vrijplaats voor nieuwe ideeën, een gemenebest van filosofische, wetenschappelijke en kunstzinnige uitvindingen. Die vrijplaats ontstond niet zomaar. Daarvoor hebben moedige lieden hun leven gegeven. Er is gevochten om te kunnen leven met de normen en waarden die in onze grondwet als onbetwistbare vrijheden zijn vastgelegd. Op dat stevige fundament ontstond in ons land niet alleen een democratie waarbij de meerderheid wint, maar waarin zelfs rekening wordt gehouden met minderheden. Onze scholen worden de kraamkamers van de democratie genoemd, onze studenten laten we groeien tot mensen en verantwoordelijke burgers door vrije discussies te voeren op het scherpst van de snede, en we leren ze dat te doen met inhoud en argumenten. Goede docenten sluiten niemand uit van onderwijs, juist omdat het onderwijs een weg omhoog is.
In die traditie huiver ik als ik de reacties zie op de moord op Samuel Paty. Natuurlijk zijn er de reacties van afschuw en strijdvaardigheid. Maar het zijn de reacties van begrip en verklaring en zelfs stilte die mij teleurgesteld doen walgen.
Als raddraaiers in Barcelona de ruiten ingooien en plunderen na een vredelievende demonstratie tegen het regime in Madrid, gaan de volgende dag honderdduizenden demonstranten de straat op om ze een halt toe te roepen, en velen posteren zich tussen de relschoppers en de winkels.
Als hooligans na een wedstrijd de stad kort en klein slaan, of in het stadion racistische leuzen roepen, nemen de weldenkende supporters van die club afstand: Niet in onze stad, en al helemaal niet in ons stadion. Niet zelden wordt een actie opgestart om de gedupeerden te helpen.
Als Antifa de Black Lives Matter-demonstraties in Amerika gebruiken om te plunderen en anarchie te prediken, zeggen andere activisten: niet namens onze kleur, en ze vormen een cordon tussen de plunderaars en de winkels.
Als een moskee in Christchurch wordt aangevallen door een extreemrechtse terrorist, veroordeelt de hele westerse wereld het geweld, en biedt hulp waar dat kan.
Als een terrorist een aanslag pleegt in de naam van Allah, blijft de overgrote meerderheid van moslims echter veelal stil. Meestal volgen demonstraties om aan te geven dat de Profeet toch echt niet beledigd mag worden. Na de aanslag op Paty verscheen een petitie, waarin gevraagd wordt het beledigen van de Profeet strafbaar te stellen. De petitie is inmiddels 100.000 keer ondertekend. Waarom veroordelen deze moslims als aanhangers van de religie niet massaal het terrorisme dat in hun naam gedaan wordt?
En als een collega wordt vermoord, blijkt niet elke docent bereid daarvoor in de bres te springen, en zijn of haar mond open te trekken. ‘Dat is niet handig om te doen, en ligt nogal gevoelig’, hoor ik. ‘Een taboe moet men immers niet doorbreken’, zegt men. ‘Er zijn altijd twee kanten van het verhaal, en een moslim denkt daar nu eenmaal anders over. Het is een botsing van systemen. Dit moest gebeuren, uit het perspectief van een vrome moslim. Het is vreselijk, maar het hoort bij deze tijd.’
Ik ben ontzet: Waarom veroordelen docenten niet massaal deze aanvallen op onze vrijheden? Moet ik ook maar zwijgen? Mag ik niet meer zeggen wat ik denk?
Hoe kan ik een geloofwaardige docent zijn als ik mezelf het zwijgen opleg? En niet argumenten of inhoud de basis van de discussie laten zijn, maar angst en gevoel?
Het leven in onze vrije samenleving kan heel makkelijk zijn: ik respecteer jouw mening, in al haar leuke, minder leuke en zelfs abjecte vormen, en ik blijf je als mens respecteren. Jij respecteert mijn mening, in al haar leuke, minder leuke en zelfs abjecte vormen, en jij blijft mij als mens respecteren.
Gisteren werd bekend dat een Rotterdamse docent moet onderduiken, een docent die, net als alle Nederlandse scholen afgelopen maandag aandacht gaf aan de dood van Samuel Paty. Deze docent had vijf jaar geleden een cartoon op een prikbord geplaatst. En nu moet hij onderduiken nadat vijf schoolmeisjes en hun ouders een hetze via social media voerden. Waarom vormen docenten niet een cordon om deze docent? Tot hier en niet verder?
Het zal toch niet zo zijn dat we tegen elkaar uitgespeeld worden? Dat we steeds opnieuw moeten buigen voor de dreiging van terrorisme en daarmee onze vrijheden de speelbal laten zijn? Laten we niet toestaan dat onze vrije samenleving opgeheven wordt door nieuwe verboden te benoemen, of de belediging van een hoofdpersoon uit een eeuwenoud boek uit te sluiten van den vrijheid van meningsuiting. Het is een eerste stap om onze samenleving te vergooien die we vanaf de verlichting hebben gebouwd. En zij die zwijgen, werken mee.
Wil je op donderdag (rond lunchtijd) het heetste nieuws van afgelopen week in je mailbox ontvangen? Meld je aan voor onze nieuwsbrief.
Mee eens Renske. Nooit moeten wij buigen voor terroristen.
Als je het verzwijgt of er zelfs begrip voor hebt dan ben je onderdeel van het probleem.
“Dit moest gebeuren”?? Wat?? Een persoon die door eigenrichting van een extremist is geëxecuteerd?? Hoe en waarom MOEST dat gebeuren? Kunnen we even duidelijk stellen dat dat juist NIET moet of mag gebeuren?
Vrijheid van religie is geen vrijbrief tot crimineel gedrag in naam van die religie. Je kunt niet tegelijkertijd een beroep doen op een recht gegeven door een rechtsstaat terwijl je met andere ideeën of handelingen die rechtsstaat ondermijnt. Je mag geloven wat je wilt, je mag niet doen wat je wilt, en als dat tot een conflict komt tussen je religieuze regels en de meest rationele wetten van een samenleving zoals een verbod op moord, staat het je vrij om te kiezen je geloof ergens anders te gaan belijden.
Voor degenen die petities ondertekenen om het beledigen van hun profeet strafbaar te stellen, zou ik je even op de contradictie te willen wijzen dat het recht om een dergelijke petitie op te stellen teneinde je politieke positie te delen uit een gelijkwaardigheid van behandeling komt. De petitie zelf vraagt echter om speciale behandeling, en als je speciale behandeling van je religie verzoekt verlies je je gelijkwaardigheid.
Je geeft je daarmee over aan de willekeur van de op een bepaald moment machtshebbende en kan geen legitiem beroep meer doen op je rechten. Je hebt ze immers zelf te grabbel gegooid toen je aan de rechten van anderen wilde tornen. Denk dus goed na over wat je tekent.
Renske ik zocht de laatste weken naar de woorden die jij nu zo helder en feitelijk neerzet. Dankjewel! In mijn hoofd en hart een wirwar van gedachten en gevoelens en jij zet ze allemaal op een rij voor mij. Ik was stil inderdaad maar op zoek naar wat ik zou kunnen doen om onze docenten te laten weten dat het niet alleen hún taak is dit gesprek aan te gaan. Vrijheid van meningsuiting is het grootste geschenk dat we elkaar kunnen geven en moet ook als een schat bewaakt worden door ons allemaal.
Zachte heelmeesters maken…… Precies, dat. Als de regering niet in gaat grijpen, is een burgeroorlog, een reliburgeroorlog binnen 10 jaar een feit. De wereld is mooier zonder religiën. Of mogen afbeeldingen van andere sprookjes straks ook niet meer?
Wat een mooie, ontroerende tekst. Mee eens, maar hoe onderneem ik actie zonder te polariseren? Hoe gaan we in gesprek met elkaar? Social media is daar niet het geschikte medium voor namelijk…
Beste Joeri,
Social media is ook niet een medium om op discussie te gaan. Het schelden begint op het punt dat je kritiek levert, en al helemaal op de islam. Dan ben je al snel een racist, een islamofoob en een fascist. In het echte leven is praten heel makkelijk: ga het gesprek aan, hang cartoons op en voel je vrij. Wie niet wil praten, is af. De bal ligt bij de moslims: zij hakken hoofden af, en de rest veroordeelt het niet massaal. Niet bang zijn dat je hoofd eraf gaat, dan komt het vanzelf goed. Ik ben geen fan van Rutte, maar afgelopen persconferentie had hij gelijk: om te overleven, zullen we onze waarden moeten erkennen en huldigen.
Beste Renske, ook ik wil mijn vrijheden niet kwijt en ik gun ze ieder ander. Laten we dat vooropstellen. Wat mij zorgen baart, als ik jouw stuk les en in de reacties eronder, is dat ALLE moslims verantwoordelijk worden gehouden voor de daden van extremisten. Zij moeten zich volgens jou immers uitspreken tegen dit terroristische geweld. Misschien was het je niet opgevallen, maar dit al meerdere malen gebeurd. Islamitische organisaties, imams en regeringsleiders hebben hun afschuw uitgesproken; dit geweld is niet uit hun naam gepleegd.
Maar dat is blijkbaar niet genoeg want alle moslims (religieuze mensen die geen affiniteit of banden hebben met islamisme) worden voor dingen die zij zelf ook verafschuwen verantwoordelijk gehouden, zie bijvoorbeeld hierboven: “De bal ligt bij de moslims: zij hakken hoofden af, en de rest veroordeelt het niet massaal.” aldus Bahman.
Dit willen we toch ook niet? Je kunt toch niet al die miljoenen moslims aanwrijven dat zij geweldplegers zijn, of op zijn minst hun familie of vrienden? Als we een wij/zij situatie willen creëren die polariseert, moeten we het vooral zó doen.
Weet ook dat ik hoorde dat enkele van mijn (dus onze) Islamitische collega’s zich erg ongemakkelijk voelen nu ze door medewerkers en studenten van HR op één hoop gegooid zijn met de meest afschuwelijke terroristen.
Renske, je vraagt je af: “Het zal toch niet zo zijn dat we tegen elkaar uitgespeeld worden?”
Ik hoop dat ook niet en ik werk dus niet mee aan je oproep: “Waarom veroordelen deze moslims als aanhangers van de religie niet massaal het terrorisme dat in hun naam gedaan wordt?”
Je stelt dat christenen zich wel hebben uitgesproken na de aanslag in Christchurch. Waarom zag je dat wel en de afschuw van de moslims niet? Laat je alsjeblieft niet meeslepen door je emoties en blijf bij de feiten. Zorg voor verbinding en niet tot afstoting en uitsluiting.
https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/moslims-denken-we-kunnen-niets-goed-doen-dan-kunnen-we-net-zo-goed-van-ons-laten-horen~be8ce6d0/?referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.com%2F
Beste Afke,
Laat ik vooraf stellen dat ik het onjuist vindt om mensen met een andere mening in een bepaalde hoek te zetten. Zo is men al snel islamofoob, een racist of een racist als men het niet eens is met de ander. Joeri maakt daar terecht een opmerking over. Ik betrap jou ook op de neiging een ander in de hoek te zetten: zo zou Renske zich mee laten slepen door haar emoties en niet bij de feiten blijven. Terwijl haar relaas er toch echt eentje is van feiten, die ze onderbouwt en anders na te zoeken zijn.
Want ja: er waren demonstraties om toch vooral de profeet niet te beledigen. En ja: er is een petitie online die pleit voor het strafbaar stellen van de profeet (inmiddels 120.000 petities). Renske doelde overigens met “deze moslims” op die moslims die de petitie ondertekenden. Er waren inderdaad wat moslims die de boel veroordeelden. Wat. Maar de overgrote meerderheid zweeg.
Je kijkt bovendien alleen naar het voor jouw mooie plaatje. Er was een imam op televisie die het louter over het beledigen van de profeet had. Erdogan haalde keihard uit naar Macron, en in zijn kielzog ging tout Turks Europa over de rooie. Nog een president riep op tot geweld. En zo kan ik nog even doorgaan. De bal ligt inderdaad bij de moslims, zij hakken hoofden af, en de rest veroordeelt het niet massaal. Feiten. Geen emotie.
Het is natuurlijk vervelend dat jouw collega’s zich vervelend voelen, nu ze door medewerkers en studenten op een hoop gegooid worden met de meest afschuwelijke terroristen. Maar gebeurt dat ook? Of voelen ze zich aangekeken, terwijl niemand ze erop aankijkt, maar slechts vraagt om een reactie? Ik denk het laatste.
De enige manier om daar achter te komen, is met die mensen in gesprek gaan. En zij met ons. Echter, dat lukt je alleen als iedereen zich open en eerlijk mag uitspreken. Geen termen als emotie, en gebruik je verstand. Dat leidt tot niets. Laat de discussie maar fel zijn, laat de discussie maar polariseren. Pas dan komt het goed. En het komt echt niet goed met mensen zoals jij, die weigeren een discussie aan te gaan, de boodschapper veroordelen, en ondertussen zwijgen. Dan ben je inderdaad onderdeel van het probleem.
Groet,
Bahman
Beste Afke,
Ik snap niet zo goed wat je met die link moet. Dat stuk is een en al veroordeling voor de mensen die de aanslag verzwijgen. Maar ik wil er toch een stukje uithalen:
‘Onze religie is onlosmakelijk aan de profeet verbonden. Hoe wij bidden, eten, vasten, slapen, zelfs toiletteren, hoe we onze kleding aan- en uittrekken: dat is allemaal verbonden met de profeet. Dus op het moment dat je de profeet beledigt, raakt dat ons in hart en ziel. Veel moslims zeggen: ik heb liever dat je mijn vader of moeder uitscheldt dan de profeet beledigt. Dat doet veel meer pijn.’
Zoals ik het zie:
“Onze normen en waarden zijn onlosmakelijk aan de vrijheid van meningsuiting verboden. Hoe wij discussiëren, met elkaar omgaan, onze meerderen bejegenen, religie benaderen, macht bespotten, hoe we ons gedragen, dat is allemaal verbonden met de vrijheid van meningsuiting. Op het moment dat je aan die vrijheid van meningsuiting komt, dat raakt dat onze hart en ziel. Veel westerse mensen zeggen: ik heb liever dat je mijn vader of moeder uitscheldt, dan dat je de vrijheid van meningsuiting beperkt. Dat doet veel meer pijn.”
Waarom zouden wij dan met de moslim rekening moeten houden, en zij niet met ons? Als onderdeel van een vrije samenleving is het nu eenmaal af en toe slikken.
Beste Renske,
Je stuk is uit het hart gegrepen en ik sta er bijna helemaal achter.
Zoals Afke al eerder aangaf ga je in je betoog helaas voorbij aan een ander belangrijk principe in onze samenleving. Een ieder is verantwoordelijk voor dies eigen handelen en op grond daarvan wordt een ieder gelijk behandeld. Moslims hebben geen plicht of verantwoordelijkheid om telkenmale expliciet alle geweld af te keuren dat wordt begaan door diegenen die toevallig beweren dezelfde religie te hebben. Dit suggereren doet geen recht aan het principe dat je niet een hele groep verantwoordelijk kan houden voor het handelen van individuen waar zij toevallig een paar kenmerken mee gemeen hebben.
Zoals iemand onlangs pakkend illustreerde: je kan moeilijk van alle mannen vragen dat die zich telkenmale expliciet tegen verkrachting uitspreken omdat nou eenmaal de meerderheid van verkrachters man is.
Overigens is de Islam niet gewelddadiger in de leer dan het Christendom. Het feit dat veel terrorisme in het westen door extremistische aanhangers van de Islam wordt gepleegd heeft vooral geopolitieke verklaringen. Nog niet zolang geleden werden in Europa de meest dodelijke aanslagen door Basken (Spanje) en Ieren gepleegd. Niemand zal echter beweren dat het katholicisme daar iets mee te maken heeft.
Beste Shango,
Er is niemand die zegt dat men een plicht heeft expliciet afstand te nemen. Er is iemand die zegt dat het veelal stil blijft vanuit Islamitische beweging, en dat docenten niet massaal afstand nemen van de aanslagen die wel degelijk uit naam van de islam gepleegd worden.
Ik sluit mij aan bij Renske: “En als een collega wordt vermoord, blijkt niet elke docent bereid daarvoor in de bres te springen, en zijn of haar mond open te trekken.”
Daar wil ik het graag bij laten, en ik leg je uit waarom:
Je stelt serieus dat moslims geen aanslagen moeten veroordelen, zoals mannen verkrachtingen niet moeten veroordelen omdat ze man zijn. Dat gaat voorbij aan het feit dat islamitische aanslagen in de regel geen individuele handelingen zijn, en altijd vanuit naam van alle moslims worden gepleegd, en zoals blijkt uit het voorbeeld van Renske: ze worden vaak vanuit de gematigde hoek geïnstigeerd. Dat gebeurde bij Paty, maar ook bij de ondergedoken docent. Je stelt ook nog eens dat dodelijke aanslagen in Ierland niks met katholicisme te maken hebben, en dat de aanslagen van geopolitieke aard zijn. De bewijzen zeggen toch echt iets anders. Zeggen dat die aanslagen in Ierland niks met het geloof te maken hebben, is zelfs een gotspe.
Dan poneer je stellingen, maar je onderbouwt ze niet. Feiten, geen fictie. Daarom heeft een discussie wat mij betreft weinig zin.
Groet,
Bahman
Beste Bahman,
Er is toch wel een behoorlijk nuance verschil tussen hetgeen ik zeg en jij er van maakt in je reactie.
Ik ben wel benieuwd naar het verband tussen de katholieke leer en het terrorisme van de IRA en de ETA waar ik op doelde. Bronnen?
Beste Shango,
De IRA bestond uit katholieken, die optrokken tegen protestanten. Daar zit altijd religie achter. Die bronnen mag je zelf zoeken. Zoals het ook moslims zijn die aanslagen plegen tegen westerse christenen. If it looks like a duck, sounds like a duck, it probably is a duck.
Groet,
Bahman
@Bahman,
Ik begrijp je punt en je hebt helemaal gelijk wanneer je zegt dat de aanslagen waar je naar verwijst, of dit nu b.v. Ierse of Islamitische zijn, een religieuze reden hebben. Om echter daaruit te concluderen dat dit de schuld is van een voltallige religie omdat dit “uit naam van alle” is gepleegd is even accuraat als in dit voorbeeld te concluderen dat iedereen wiens denominatie ook met de letter “I” begint mede schuldig is en zich uit moet spreken tegen al deze I-terroristen.
Ongeacht het vermogen van religie om mensen te verbinden en verdelen, is religie net zoals ieder referentiekader een persoonlijke interpretatie. Het is immers het individu welke overgaat tot handelen en te stellen dat een extremist een weergave is van de moraliteit van ieder individu die een label met de extremist deelt, is ook een gotspe. Laten wij ook niet vergeten dat in een rechtstaat mensen niet schuldig zijn aan handelingen die ze niet hebben uitgevoerd.
Zowel binnen het Christendom als binnen de Islam zijn interpretaties mogelijk van hoe de religie beleden behoort te worden. Het Katholicisme is hier een interessante groep binnen vanwege de kerkelijke macht maar er zijn ook afwijkende Katholieke sectes met andere interpretaties. Het Protestantisme en de Islam hebben deze machtsstructuur niet, slechts de mogelijkheid om een bepaalde grotere stroming/interpretatie/geestelijk leider te volgen. Die interpretatie is dus individuele keuze.
Deze handelingen zijn dus bij uitstek wel individuele handelingen en er is een heel eenvoudige manier waarop we weten waarom: ze worden door het overgrote deel van degenen die dit specifieke label delen niet uitgevoerd. Deze religieuze mensen, ongeacht welke denominatie voor hen belangrijk is, zijn onze medelanders en leiden grotendeels soortgelijke levens als andere mensen binnen deze maatschappij.
Zij delen een AANTAL ideeën met extremisten, dat klopt, maar ze ontberen een aantal heel belangrijke: de ideeën die nodig zijn om extremistische handelingen uit te voeren en dus daadwerkelijk extremist te zijn. Het is niet hun taak verantwoording af te leggen voor dingen die ze niet geloven en wanneer iemand beweert in naam van hen te handelen hebben ze allicht een impliciete plicht om duidelijk te stellen dat die persoon NIET in naam van hen handelt.
Dit hebben ze al meerdere malen gedaan, misschien zouden degenen die hen aanhoren eens zo netjes moeten zijn om dat dan ook te geloven en niet bij iedere extremistische daad te vragen, “Weet je ZEKER dat je dit niet goedkeurt, ik heb je de eerste tien keer misschien niet goed gehoord?”
Ik als moslim sluit mij helemaal aan bij @Afke en AShango. Wij moslims hoeven ons niet verantwoordelijk te voelen voor hetgeen iemand anders doet in de naam van Allah. Of in ieder geval dat zegt te doen. Door iets in de naam van Allah te doen maakt je namelijk niet direct een gelovige moslim, maar ik neem aan dat jullie dat wel wisten.
Beoordeel het individu en niet de religie die daar achter aan schuilt gaat. Bij een aanslag tegen moslims (Christchurch) uitgevoerd door een andere religie (Christendom) wordt er toch ook geen verontschuldiging verwacht van die religie (meerderheid van de Christenen)? Ik zou dat ook niet vragen, want ik zie de individu en niet de religie. Één persoon kan ook niet een religie vertegenwoordigen. Net zoals één leerling (moslim) in een klas niet de leraar (Islam) kan vertegenwoordigen.
Ik heb persoonlijk de petitie om het beschuldigen van de profeet Mohammed expres niet ondertekend. Ik weet namelijk de waarde van vrijheid van meningsuiting voor de mensen in Nederland en vind die zelf ook belangrijk.
@Bahman, je geeft het volgende aan: ‘Er is niemand die zegt dat men een plicht heeft expliciet afstand te nemen. Er is iemand die zegt dat het veelal stil blijft vanuit Islamitische beweging’ en ‘ De bal ligt bij de moslims: zij hakken hoofden af, en de rest veroordeelt het niet massaal.’ Wat zou je graag willen horen vanuit de Islamitische beweging, wie zouden dit dan moeten zijn volgens jou en wat zou dit dan veranderen voor de situatie die zich heeft voortgedaan? Het is toch logisch dat niemand het afhakken van een andermans hoofd goedkeurt? Het feit dat de bal bij moslims ligt omdat zij degenen zijn die ‘hoofden afhakken’ is een onnodige opmerking. Lekker iedereen over één kam scheren is volgens mij iets waar je erg goed in bent…