De genoemde klas die gezamenlijk aan de slag ging via de klassenapp, viel overigens door de mand, vertelt Ismael Abu Ayyash. ‘Dat tentamen was bij de lerarenopleiding, en het ging om statistiek. De studenten moesten het downloaden en ze hadden een uur om het te maken. Dat hebben ze dus samen gedaan, via de klassenapp.’ Abu Ayyash is communicatiestudent en voorzitter van de studentengeleding in de centrale medezeggenschapsraad (cmr). Namens de cmr zoekt hij naar ervaringen van studenten met online toetsen.

De klas die gezamenlijk aan de slag ging, viel door de mand.

Bij geconstateerde fraude zoals die met de klassenapp, bepaalt overigens de examencommissie of de toets al dan niet ongeldig wordt verklaard. Of het om een online toets gaat of eentje die op school is gemaakt, maakt daarbij niet uit.

Eigenlijk moet je de toets zo ontwerpen dat het weinig zin heeft om te overleggen, denkt Ismael. ‘Dat had de docent blijkbaar niet goed gedaan. Maar bij statistiek is dat nogal lastig want een berekening is goed óf fout. Misschien kun je met zulke toetsen beter wachten tot we die weer op school kunnen maken. Net als de praktijkexamens bij bijvoorbeeld gezondheidszorgopleidingen.’

Bijna onmogelijk

Het collegebestuur is het met die redenering niet helemaal eens. ‘Als we dat volgen wordt het bijna onmogelijk om alle online toetsing op afstand af te nemen; elke toets kent immers enige mate van fraudegevoeligheid’, stelt collegevoorzitter Ron Bormans. Dit wordt versterkt door de keuze van de HR om geen (privacygevoelige) online proctoring in te zetten waarbij filmopnamen worden gemaakt van de toetsmakende studenten.

Online toetsen: HR kiest voor pragmatische aanpak

Bormans: ‘Door deze keuze zijn we beperkt in de mogelijkheden van online surveilleren. Vandaar het besluit dat we bij sommige toetsen een gecontroleerd risico nemen. Dat doen we niet zomaar bij iedere toets omdat we de kwaliteit en het niveau  van het leren en het uiteindelijke diploma blijven waarborgen. En we doen het in overleg met en na akkoord van de examencommissie.’

Ondertussen is bekend geworden dat we vanaf 15 juni meer ruimte krijgen voor onderwijs en toetsing op locatie. Locatie Museumpark wordt hiervoor ingericht.

Camera en microfoon toch aan

Dat de HR geen proctoring wil, iets dat cmr-lid Abu Ayyash een goede zaak vindt, betekent niet dat er nergens gebruik is gemaakt van de camera en de microfoon. Student Danny Leentvaar (chemische technologie): ‘Ik moest m’n camera en mic aandoen, maar verder vroegen ze nergens om. De camera stond grotendeels op het plafond gericht en daarnaast was mijn gezicht zichtbaar. Ik hoefde dus niet alles te laten zien en vond dat er redelijk rekening is gehouden met de privacy.’

‘De camera stond grotendeels op het plafond gericht.’

Danny zette het geluid zelf wel zacht. ‘Anders hoor je van iedereen elk tikje op tafel, tikjes die online iets harder aankomen dan op een schooltafeltje. Het gekraak van blaadjes wordt wel gehoord maar of dat van een spiekbriefje is of van de toets, dat horen ze denk ik niet.’

‘Intentie om zo goed en betrouwbaar mogelijk te toetsen’

Het collegebestuur is er van op de hoogte dat er zich op meerdere plekken op de HR ‘situaties rond proctoring’ hebben voorgedaan. ‘Wellicht meer dan bij ons bekend. We begrijpen dat docenten op deze manier hebben gewerkt en dat hebben gedaan vanuit de oprechte intentie om kwalitatief zo goed en betrouwbaar mogelijk te toetsen.’

In de beginfase van ‘de online status’ bestond er immers nog veel onduidelijkheid over wat wel en niet mocht en waar de grenzen van privacy lagen, luidt de motivatie. Bormans: ‘Nu hanteren we een duidelijke lijn: online proctoring is niet toegestaan.’

‘Nu hanteren we een duidelijke lijn: online proctoring is niet toegestaan.’

Of dat laatste voor de eeuwigheid is, is niet zeker en dat heeft ook te maken met de onduidelijkheid over de duur van de coronacrisis en de bijbehorende maatregelen. De deur is inmiddels weer een beetje open en op Museumpark wordt straks weer op locatie getoetst. De HR onderzoekt wat er eventueel wél mogelijk is qua proctoring. Bormans: ‘Rondom online proctoring zetten we bij een aantal opleidingen gecontroleerde experimenten op waarmee we meer inzicht willen krijgen in de onderwijskundige, juridische, technische en ook financiële aspecten ervan. Daarnaast kijken we naar de mogelijkheid om erover in discussie te gaan met docenten en studenten.’

‘De mogelijkheid voor fraude is groot’

Het online toetsen is sowieso fraudegevoeliger, ervaart student chemische technologie Leentvaar. ‘Als ik had gewild, had ik uitwerkingen van oefenopdrachten op m’n bureau neergelegd. Naast m’n laptop heb ik ook mijn desktop nog staan met daarop twee schermen waarop ik van alles kan projecteren. De mogelijkheid tot fraude is erg groot en het verbaast me niet als veel studenten gebruik zullen maken van de kansen die er liggen.’

Een tweedejaars communicatie die niet met zijn naam in het artikel wil denkt juist dat het – bij zijn opleiding – meevalt. Voor het tentamen ‘professioneel schrijven’ moest hij bijvoorbeeld een persbericht maken. ‘Vooraf werd onder andere aangegeven dat de antwoorden van de toets door Ephorus (digitale plagiaatcontrole) zouden worden gehaald. En je had ook echt niet genoeg tijd om met klasgenoten te overleggen. Voor zover ik weet is er niet gefraudeerd. Zelf had ik een mooie voldoende, maar ik weet dat er ook onvoldoendes zijn gehaald.’

‘Je had echt niet genoeg tijd om met klasgenoten te overleggen.’

Net als zijn klasgenoten hoefde de student niet zijn camera en microfoon aan te zetten. ‘We konden het tentamen thuis offline maken’, vertelt hij. Dat zou je dus ook door een ervaren communicatiespecialist kunnen laten doen? ‘Ja, maar op basis van de eerdere opdrachten die we wekelijks maakten, herkent de docent onze schrijfstijl denk ik wel.’

Kennistoets veranderd in opdracht

Het tentamen ‘content & creatie’ werd van een kennistoets (duur: anderhalf uur) veranderd in een opdracht. De communicatiestudent: ‘Iedereen moest een week van tevoren een organisatie uitkiezen en in de tentamentijd moest je in vier uur die organisatie analyseren en een contentadvies geven. Het was vooral het toepassen van kennis in een case, meer praktisch dan het tentamen eigenlijk zou zijn.’

‘Ik vond het wel wat hebben, en je had ook echt wel drieënhalf à vier uur nodig. De modellen moet je natuurlijk wel kennen, maar nu kon je ze opzoeken en werk je er meer mee. Fraude is bijna niet mogelijk omdat iedereen een andere organisatie had gekozen. Oké, natuurlijk had ik het door een vierdejaars kunnen laten maken. Maar dat doe ik niet, daar heb je alleen jezelf maar mee.’

Niet genoeg tijd

Bij een van de opleidingen van de HRBS merkten studenten dat de ‘feitentoets’ die was omgezet in eentje waarbij je de kennis moest toepassen, veel tijd kostte. Er kwamen klachten. Cmr-lid Abu Ayyash: ‘De studenten hadden twee uur de tijd maar dat was voor veel studenten niet genoeg.’

‘De afgelopen weken waren voor de hogeschool een leerervaring.’

Het collegebestuur zegt zich te kunnen voorstellen ‘dat het voor docenten in die beginfase soms moeilijk in te schatten was welke tijdsinvestering de verandering van toets naar opdracht van studenten vraagt’.

Dat niet alles direct vlekkeloos verloopt vindt het bestuur begrijpelijk. Bormans: ‘Wat dat betreft waren de afgelopen weken, waarin we van fysiek naar online onderwijs en toetsing zijn overgegaan, voor de hogeschool een leerervaring. Er is zeker ruimte voor verbetering. Ik vertrouw erop dat de nieuwe inzichten en ervaringen zijn meegenomen naar de laatste onderwijsperiode die van start is gegaan.’

Een ‘gekke ervaring’

Het online toetsen ging overal een beetje anders en werd uiteraard ook niet door iedereen hetzelfde ervaren. Sanne Groen, student Ad crossmediale communicatie, heeft in elk geval geen klachten. Ze vond haar eerste online toets wel een ‘gekke ervaring’. ‘Je zit middenin een officieel tentamen maar de appjes in de klassenapp stromen binnen. Lezen wilde ik ze niet, want dat zou alleen maar stress opleveren en zou stiekem toch een beetje voelen als afkijken.’

‘Ik werd niet afgeleid door anderen.’

De start van de toets vond ze ook wel ietwat spannend. ‘Staat de opdracht al online? Kan ik ‘m überhaupt wel vinden? Adrenaline schiet door je lijf, want er kan op dat moment nog van alles misgaan. Maar het ging goed!’ Nog een voordeel: ‘Ik werd niet afgeleid door anderen in de klas; ik kon gewoon een rustig plekje thuis zoeken.’

Was het makkelijker, of juist lastiger dan een ‘gewone’ toets? Prettig was dat Groen het tentamen niet met pen of potlood hoefde te maken. ‘Acht pagina’s typen is een stuk makkelijker dan met de hand schrijven. Daarnaast kon ik dingen nazoeken die ik tijdens de toets op school nooit had kunnen vinden. Als je niet goed hebt geleerd kun je toch nog ver komen in plaats van dat je niks kunt invullen.’ Ze vraagt zich daarom wel af of er om die reden strenger zal worden nagekeken.

De kat kwam ‘helpen’

Mees Porschen (lerarenopleiding maatschappijleer) kon zich tijdens zijn thuistoets juist veel minder goed concentreren. ‘Er waren vrienden die mij appten met de vraag of ik even kwam gamen. De verleiding om Youtube-filmpjes te gaan kijken was ook heel groot. En toen ik in de woonkamer ging zitten besloot ook de kat dat het een goed idee was om mij te komen ‘helpen’ met de toets. Gevolg: ik zat om de zoveel seconden niet naar een beeldscherm maar naar een harige grijze massa te kijken ….’

Lees ook:

Ipo-toetsen blijken coronaproof: ‘Alleen de gesprekken zijn nu in Teams’

Tekst: Jos van Nierop
Illustratie: Demian Janssen

Wil je op donderdag (rond lunchtijd) het heetste nieuws van afgelopen week in je mailbox ontvangen? Meld je aan voor onze nieuwsbrief.

Volg ons op Instagram