Het afschaffen van de basisbeurs in 2015 moest honderden miljoenen euro’s opleveren voor de verbetering van het hoger onderwijs. Instellingen maakten in zogeheten ‘kwaliteitsplannen’ duidelijk waar ze hun deel van dat geld aan zouden uitgeven.

Wat er precies in die plannen stond? NOS op 3 spitte ze door en maakte een uitgebreid online overzicht. Daarin staan de plannen per universiteit en hogeschool en soms ook op lager niveau: zo kunnen de plannen voor de Hogeschool Rotterdam ook per instituut worden bekeken; de HR heeft de NOS daarvoor inzage gegeven in de instituutsplannen.

Hoeveel geld er precies wordt uitgegeven, staat er meestal niet bij. Voor de HR als geheel gaat het om bijna 100 miljoen euro, over een periode van vijf jaar, is te zien in het openbare HR-brede plan.

Onderwijs kleinschaliger en intensiever

Het belangrijkste thema waar hogescholen en universiteiten mee aan de slag willen is ‘intensiever en kleinschaliger onderwijs’. In de praktijk komt dit vaak neer op het aannemen van meer docenten en een betere begeleiding van studenten.

Voor de HR zien we bijvoorbeeld als instellingsbreed doel ‘Het aantal studenten per docent moet gaan dalen, daarvoor worden meer docenten aangenomen. De bedoeling is dat er zo’n 21 studenten per docent zijn.’ Voor het Instuut voor gezondheidszorg is dat uitgewerkt in ‘kleinere studentgroepen’ en in het opnieuw ontwikkelen van het curriculum van medische hulpverlening, logopedie en ergotherapie ‘met meer activerend en intensiever onderwijs’. Bij het Engineering & Applied Sciences komen er kleinere klassen en ‘meer persoonlijke begeleiding, bijvoorbeeld in projectgroepen’.

Studentenwelzijn en begeleiding

Er zijn daarnaast allerlei ideeën op het gebied van studentenwelzijn, flexibel onderwijs en diversiteit. De NOS zette ook wat opmerkelijke voorbeelden op een rij, zoals masterclasses in Israëlische dans of peperdure didactische cursussen voor docenten aan de Amerikaanse topuniversiteit Harvard.

HR-breed zijn er geen exotische plannen: meer decanen aanstellen is het meest concreet. Op instituutsniveau wordt naast intensiever onderwijs vooral ingezet op profesisonalisering van docenten.

Meer digitaal en online

Veel instellingen investeren in hun plannen – die overigens lang voor de coronacrisis zijn ingeleverd – ook in ‘online onderwijs’. Dat omvat meer dan het streamen van colleges: er moeten bijvoorbeeld ook allerlei handige onderwijs-apps komen.

De plannen van de HR vermelden onder meer extra stiltewerkplekken, meet av-middelen, digitale leermiddelen en een ‘digitaal toetssysteem, waarmee je makkelijker opdrachten kan inleveren en toetsen kan maken.’

Geen vooruitgang

De grote vraag is of er met deze plannen veel van de intensivering van het onderwijs terechtkomt. Een op de vijf onderwijsinstellingen geeft aan dat extra docenten juist hard nodig zijn om de groeiende studentaantallen bij te benen. Maar daar zijn de leenstelselmiljoenen niet voor bedoeld.

Voorzitter van de Landelijke Studentenvakbond Lyle Muns wordt er niet heel vrolijk van. ‘Studenten hebben hun basisbeurs moeten inleveren’, zegt hij. ‘Dan mag je op z’n minst verwachten dat de student-docent ratio omhooggaat. Maar als deze ‘extra’ investeringen net genoeg zijn om stijgende studentenaantallen te compenseren, is er dus ook geen sprake van vooruitgang.’

Minister Van Engelshoven ziet het anders. ‘Elke docent erbij verbetert de student-docent ratio en is dus een investering in de kwaliteit van het onderwijs’, zegt ze in gesprek met de NOS. ‘Als je die investering niet had gedaan, was de ratio verslechterd. Dus het draagt altijd bij.’

Nieuwe basisbeurs

Over het leenstelsel zullen we ongetwijfeld nog veel horen in aanloop naar de Tweede Kamer-verkiezingen van volgend jaar. Tijdens de algemene politieke beschouwingen pleitten meerdere partijen al voor een nieuwe basisbeurs.

Tekst: HOP, Evelien Flink/Profielen, Edith van Gameren

Wil je op donderdag (rond lunchtijd) het heetste nieuws van afgelopen week in je mailbox ontvangen? Meld je aan voor onze nieuwsbrief.

Profielen, het onafhankelijke nieuwsmedium van de Hogeschool Rotterdam, deelt wekelijks artikelen op Linkedin. Ben jij onze nieuwe connectie?