HR-Plan tegen racisme: ‘Hoe gaan we hier een geloofwaardig proces van maken?’
Gepubliceerd: 28 April 2021 • Leestijd: 6 minuten en 30 seconden • Nieuws Dit artikel is meer dan een jaar oud.Vorige maand presenteerde de werkgroep ‘Dialoog over racisme’ zes adviezen om discriminatie en racisme binnen de Hogeschool Rotterdam aan te pakken. De ‘coalitie tegen racisme’ die het college van bestuur is gestart, wordt kritisch gevolgd.
Een kleine maand na de presentatie van de aanbevelingen spreekt Profielen Jonnick Kirwan (student lerarenopleiding maatschappijleer, Profielen-blogger en werkgroeplid), Jean Marie Molina Schmidt (hoofddocent studiesucces, Profielen-blogger en werkgroeplid) en collegevoorzitter Ron Bormans in Teams over de vraag: Hoe gaat de hogeschool nu aan de slag met de ‘coalitie tegen racisme?’
De aanbevelingen zijn gedaan en de bestuurlijke reactie daarop is geschreven. Daarin schreef het college van bestuur (cvb) deze zin: ‘Wij zijn geschrokken van de verschillende voorbeelden die naar voren zijn gekomen en willen benadrukken dat die onder geen beding thuishoren op de hogeschool.’ Aan de gesprekstafels waren geen journalisten of bestuurders aanwezig. Kan iemand een voorbeeld noemen?
“Wat doe je hier, je bent geen student van de HR”, werd haar gezegd.
Molina Schmidt: ‘Ik heb met een collega een gesprekstafel geleid. De gesprekken die we daar voerden waren zwaar en deden soms ook pijn, maar ze waren ook helend omdat mensen vertelden over hun ervaringen en ze werden gezien en gehoord.
Een student deelde een verhaal dat me nog steeds haarscherp bijstaat. Bij de sluiting van het hoofdgebouw werd ze door een toezichthouder aangepakt en aan haar jas naar buiten getrokken. “Wat doe je hier, je bent geen student van de HR”, werd haar gezegd. De vierdejaars student van de lerarenopleiding voelde zich crimineel bejegend. Wat me hier vooral van bijgebleven is, is dat een collega er zo stellig van overtuigd was dat deze student niet op de hogeschool thuis hoorde. Ze voelde zich vernederd.’
Geschrokken
Waarom was het college geschrokken, we weten dat dit soort dingen binnen de hogeschool gebeurt, toch?
Bormans: ‘We zijn er niet van geschrokken dat er racisme en discriminatie binnen de hogeschool is, dat zou naïef zijn. We weten dat het er helaas is. Maar de cijfers over racisme en discriminatie binnen de HR die we ieder jaar via allerhande onderzoeken zien, krijgen op deze manier een schrijnend gezicht. In aantallen worden zaken als dit weinig gemeld, maar ook een laag percentage maakt enorme indruk als je weet dat er achter iedere racisme-melding van een collega of student een verhaal als dit zit. En dat er voor iedere melding waarschijnlijk nog een aantal gevallen zijn die nooit gemeld worden. En dat is problematisch, want dit zou geen probleem moeten zijn van de mensen die het overkomt, maar een gezamenlijke verantwoordelijkheid van de hogeschoolgemeenschap. Wij moeten het ons allemaal aantrekken dat er binnen de de hogeschool racisme plaatsvindt.’
Waar te beginnen?
In de memo staat dat de HR een ‘coalitie tegen racisme’ is begonnen en dat de zes adviezen die de werkgroep heeft gegeven worden uitgevoerd. Met welk advies zou de hogeschool moeten beginnen?
Kirwan: ‘Alle adviezen moeten uitgevoerd worden, maar een van de belangrijkste vind ik zelf het aanpassen van de curricula. Ik zou het heel goed vinden als alle opleidingen snel beginnen met het kritisch bekijken van hun lesmateriaal op diversiteit en racistisch werk. Op de lerarenopleiding maatschappijleer is dat een onderwerp waar we ons sowieso druk over maken, maar dat is misschien niet overal zo. Ik hoorde een goed voorbeeld van de lerarenopleiding Frans. Daar leren studenten dat er in verschillende Afrikaanse landen ook Frans wordt gesproken, maar studenten leren niet waarom dat is. Terwijl we allemaal precies weten dat dat niet per ongeluk is gebeurd. Wat als we in dat curriculum ook ruimte maken voor Frans-Afrikaanse auteurs? Op die manier verrijk je de opleiding op professioneel en persoonlijk vlak.’
‘Het begint natuurlijk allemaal met het erkennen van de verhalen van de mensen die racisme en discriminatie hebben meegemaakt op de hogeschool.’
Molina-Schmidt: ‘Ik zie in de aanbevelingen een goede poging tot een begin van een stap. Maar het begint natuurlijk allemaal met het erkennen van de verhalen van de mensen die racisme en discriminatie hebben meegemaakt op de hogeschool. En dat we leren dat we dan niet de dooddoeners “jij hebt dit zo ervaren” of “jij hebt dit zo geïnterpreteerd” gebruiken, maar dat we echt naar elkaar luisteren. En dat we de tools aangereikt krijgen om dit soort gesprekken echt met elkaar te voeren. In het plan staat dat de directeuren een voortrekkersrol op zich moeten nemen om de verandering in gang te zetten. Ik hoop dat ook zij de juiste tools krijgen om dit gesprek te voeren.’
Leiderschap tonen
Een jaar geleden publiceerden wij een afscheidsinterview met adviseur diversiteits- en inclusiviteitsvraagstukken Peggy Wijntuin. Zij wenste toen dat de hogeschool eindelijk leiderschap zou gaan tonen op deze onderwerpen omdat er in haar ogen vooral veel over deze onderwerpen werd gesproken, maar dat er weinig concreets werd gedaan. Hoe krijgt deze ‘coalitie tegen racisme’ de komende tijd handen en voeten?
Bormans: ‘Met de notitie reageert het cvb op de aanbevelingen die de werkgroep heeft gedaan en we hebben aangegeven vrijwel alle aanbevelingen over te nemen. Sommigen een beetje aangepast, maar we geven hiermee een serieus signaal af en gaan ermee aan de slag. Het is nu mijn taak om – als voorzitter van het cvb en als voorman van de coalitie – naar voren te stappen om leiding te geven aan dit vraagstuk en aan de verandering die we teweeg gaan brengen. Het is de verantwoordelijkheid van ons allemaal, maar ik wil graag de verantwoordelijkheid nemen om tot geloofwaardige concrete veranderingen te komen. We hebben natuurlijk al plekken waar mensen die een racistische ervaring hebben binnen de hogeschool zich kunnen melden en er zijn ook gedragsregels die dat moeten tegengaan. Maar de structuur die we hadden is onvoldoende gebleken en daarom moeten we nu meer gaan doen dan we deden.’
Molina-Schmidt: ‘Ik wil hier toch graag even op reageren. Ik snap dat de hogeschool als geheel nog van alles moet leren, maar mensen van kleur zijn al veel verder in dit proces en voor hen duurt het lang. Zij worden dagelijks met discriminatie en racisme geconfronteerd en zijn echt voorbij de fase van woorden en intenties. Hoe gaan we hier een geloofwaardig proces van maken?’
‘Je hebt gelijk: goede intenties leiden niet tot verandering. De geloofwaardigheid zit in het handelen.’
Bormans: ‘Je hebt gelijk: goede intenties leiden niet tot verandering. De geloofwaardigheid zit in het handelen. Alle leidinggevenden hebben een voorbeeldrol en moeten de urgentie voelen om het bespreekbaar te maken en te handelen bij misstanden. We gaan extra vertrouwenspersonen aanstellen waar mensen met hun meldingen terechtkunnen en extra experts aanstellen die opleidingen bij gaan staan bij vraagstukken over racisme en discriminatie.
Daarnaast gaan we het kennisniveau van de gemeenschap verbeteren en we zullen de curricula van de opleidingen door moeten lichten op een manier die ik niet centraal voor kan schrijven. Enerzijds omdat ik dan alle zorgvuldig opgebouwde opleidingen tekort doe, anderzijds omdat er ook bij de opleidingen zelf een verantwoordelijkheid ligt. We gaan werk maken van een betere afspiegeling van het personeelsbestand. Al die lijnen worden momenteel omgebouwd tot concrete projecten met duidelijke doelstellingen die we na de meivakantie gaan bespreken met de mensen die hebben meegedaan aan de gesprekstafels; daarna zullen we ze breder delen.’
Wat gaat er concreet veranderen?
Wat betekent dat concreet voor bijvoorbeeld student Jonnick of docent Jean-Marie?
Bormans: ‘Als het goed is zien ze dat de hogeschool verandert in een instelling waar we beter en bewuster met dit soort thema’s omgaan en waar een cultuur ontstaat waarin men racisme durft aan te kaarten, dat het lesmateriaal inclusiever wordt, dat het personeelsbestand meer divers wordt en dat we samen ons best doen om duidelijk te maken dat er op de hogeschool geen ruimte is voor dit soort gedrag, en dat we elkaar aanspreken als het wel gebeurt.’
Wat vind je daarvan als student?
Kirwan: ‘Ik zat in de werkgroep die deze adviezen heeft opgesteld en het bestaan van die werkgroep an sich betekent dat de hogeschool aandacht heeft voor dit onderwerp. Maar de hogeschool is ook een mammoettanker, geen jetski. Het is lastig om veranderingen door te voeren. Toch vind ik het fijn dat er nu een plan komt waar we de hogeschool op kunnen aanspreken. Het geeft me hoop, maar “zeggen” en “doen” zijn twee verschillende dingen.’
Wat vind jij hiervan als docent?
Molina Schmidt: ‘Ik zit op de koers “eerst zien, dan geloven”. Maar wanneer we vooruitgang boeken, ben ik de eerste om die te vieren.’
Wat vind je van deze scepsis, voorzitter?
Bormans: ‘Jean-Marie, alle medewerkers en de studenten gaan het zien én dan geloven. We maken werk van een gedegen en concrete aanpak en ik stel voor dat we elkaar over een half jaar weer spreken om te zien waar we dan zijn.’
– De hogeschoolgemeenschap weet te weinig over racisme en discriminatie en/of houdt er te weinig rekening mee. Op een hogeschool waar inclusie de norm is, moeten we willen leren door naar elkaar te luisteren.
– Er is meer diversiteit nodig zodat de hogeschool een betere afspiegeling van de stad Rotterdam en de wereld om ons heen wordt en studenten en medewerkers zich beter gerepresenteerd worden.
– De hogeschool zegt veel over diversiteit, maar doet weinig zichtbaars. De urgentie ontbreekt. Draag het huidige beleid zichtbaar uit, laat minder aan teams over en geef centrale sturing.
– Er is niet voldoende representatie. Betrek studenten en medewerkers met een multiculturele achtergrond bij (beleids)ontwikkeling over diversiteitsthema’s en geef ervaringsdeskundigen een leidende rol.
– Laat alle opleidingen (verplicht) hun curriculum doorlichten op racisme, discriminatie en uitsluiting en dit veranderen wanneer het gesignaleerd wordt.
– Leden van de hogeschoolgemeenschap ervaren regelmatig racistische uitingen, maar deze worden niet vaak gemeld. Geadviseerd wordt om gericht verder onderzoek te doen.
Tekst: Tosca Sel
Beeld: Demian Janssen
En welke definitie van racisme hangen we aan? D vane klassieke definitie of de SJW-definitie? Gaan we het discrimineren van blanke/witte mensen ook aanpakken, of alleen de mensen van kleur die zich gediscrimineerd voelen?
Vooral een vraag aan dhr. Bormans, aangezien hijzelf zo` n anderhalf jaar geleden iets zei in de zin van dat de school/personeel ‘te wit’ was.
Dan nog niet te beginnen over sommige reacties onder de artikelen en blogs op Profielen over racisme/discriminatie.
“Dan nog niet te beginnen over sommige reacties onder de artikelen en blogs op Profielen over racisme/discriminatie.”
Lees je eigen reactie nog eens terug. Sterk stukje zelfreflectie!
De kern van het probleem ligt natuurlijk in een steeds dieper geworteld racisme van voornamelijk (maar zeker niet exclusief) witte jongeren die de gehele wereld enkel vanuit hun eigen maatschappelijke positie analyseren. En dat wordt tegenwoordig veelvuldig gevoed door een borrelende (of moet ik zeggen boreale) onderbuik.
Als we racisme samen aan willen pakken dan betekent dat dat we onze klasgenoten en collega’s moeten aanspreken op hun (al dan niet bewuste) racisme en aan moeten geven dat dat onwenselijk is en geen plek heeft op de Hogeschool.
En natuurlijk stopt het niet voorbij de voordeur van het Hogeschool gebouw. Maar spreek je alsjeblieft uit in je eigen omgeving. Dat is een goede stap 1.
@Beau , ik denk dat @Jasper vooral doelt op de volledigheid van anti-racisme strategieën. Als we racisme als negatief gedrag alleen aanpakken wanneer het slachtoffer van kleur is, en negatieve uitingen over witte mensen op basis van hun ras niet aanpakken “omdat dat geen racisme is”, creër je geen prettige omgeving op, bijvoorbeeld, de hogeschool. Racisme moet in alle richtingen aangepakt worden, en die volledigheid ontbreekt vaak.
Een keer niet vooraan in de rij staan terwijl je dat normaal wel staat omdat je wit bent is inderdaad geen racisme. En de uitspraak van Bormans dat “het HR personeel te wit is” waarmee hij (mijn interpretatie) onderkent dat er een gebrek is aan diversiteit in het personeel is een goede stap om discriminatie aan te pakken.
Als je reactie daarop is dat je racisme ondervind als wit persoon dan verwijs ik terug naar mijn uitspraak over het gebrek aan analytisch vermogen buiten je eigen perspectief. Racisme is niet louter iemand bejegenen of wegzetten omwille van zijn huidskleur. Racisme is evengoed de gewoontes, de stereotypen, de rolmodellen en alle andere gecultiveerde verschijningen en uitingen van onderscheid tussen blank en kleur, migrant en Nederlander, cultuur X en cultuur Y en ga zo maar door.
En dat geldt niet alleen voor racisme maar even zo goed voor andere vormen van discriminatie. Een prettige omgeving creëer je met een omgeving waarin iedereen zich thuis voelt. Niet alleen de mensen die nou net zelf geen last hebben van discriminatie in vorm A of B. Want die hebben logischerwijs zelden door dat die issues spelen en staan gek genoeg vaak vooraan om te roepen dat ze zelf gediscrimineerd worden. Leuk om om te lachen, dat wel. Maar eigenlijk gewoon schrijnend natuurlijk. Als ik wil lachen zet ik wel een film op.
In een notendop; niemand roept dat racisme van welke kant ook niet aangepakt moet worden. Het gaat hier echter om de structurele ontkenning dat racisme, los van een platte opmerking hier en daar, ook gewoon iets is wat zich diep in onze instituties heeft genesteld. Het heeft niet voor niks 2 feministische golven gekost voordat er het recht op abortus was (in dit land en nog steeds niet overal). Met een simpel stemrecht ben je er niet. Het kost tijd en moeite om een cultuur te veranderen. En op tal van vlakken hebben we nog een lange weg te gaan. Zeker als we anno nu moeten aanhoren dat we een “dominant blanke en christelijke cultuur” (of zo iets dergelijks) moeten behouden / bewerkstelligen. Dan is het dus lekker terug naar begin 20ste eeuw met zijn allen. Geef mijn portie maar aan fikkie.
@Beau ik merk dat je mijn woorden hangt aan een mening die ik niet kenbaar heb gemaakt. Ik heb niks inhoudelijks gezegd over discriminatie of racisme naar witte mensen toe. Overigens weet je ook niet wat de etniciteit is van mensen die hierop reageren. Ik probeer alleen duidelijkheid te brengen met mijn vorige reactie en wat perspectief te geven van waarom mensen moeite kunnen hebben met hoe anti-racisme strategieën ingevuld worden.
Mijn mening is dat niemand gediscrimineerd moet worden. En het mag niet zo zijn dat een anti-discriminatie protocol op één vlak, er voor zorgt dat andere vormen of richtingen van discriminatie ok worden gevonden.
Excuses als dat zo overkomt. Ik maakte een interpretatie van Jasper zijn stellingen en probeerde dat niet op jou te projecteren.
Ik ben me ervan bewust dat bepaalde mensen moeite kunnen hebben met antiracisme strategien en dat zijn nou net vaak de mensen waar het niet over gaat. Niet heel erg boeiend dus. Als je eerste reactie op een antiracisme beleid is ‘SJW blablabla” is dan gok ik dat je helemaal geen intentie hebt om racisme te herkennen of tegen te gaan.
Niet erkennen dat er meer dan genoeg mensen rondlopen die het allemaal liever zo instant houden lijkt me erg contraproductief.
@Beau.
Je interpretatie van mijn reactie is verkeerd, en je eigen posts zitten weer vol aannames die helemaal niet kloppen, jammer.
En ja, We zien die ‘SJW blablabla’ houding hier op school terug. dat je dat niet erkent is veelzeggend. zeker, na aanleiding van het voorbeeld dat ik gaf.
Verder ben ik het helemaal eens met Kika Jonker, ze begreep mij prima.
Kan iemand me even uitleggen wat de “SJW definitie” en “SJW blablabla houding” exact zijn? Daar bestaan namelijk geen eenduidige definities van en ik ben benieuwd waar dit in de praktijk naar verwijst.
Voorbeelden over discriminatie tegen witte mensen op de Hogeschool zouden ook interessant zijn, je kan een probleem niet oplossen zonder het eerst aan te kunnen wijzen.
@S. Heikamp, SJW staat voor Social Justice Warrior, en de term betreft vaak mensen die te ver gaan in hun dogmas rondom sociale gelijkheid en rechtvaardigheid. Het wordt echter ook veel te snel gebruikt en ook als scheldwoord om iemand die wél goede punten aandraagt niet serieus te hoeven nemen.
Ik heb zelf geen racisme tegen witte mensen meegemaakt op de hogeschool, maar daarbuiten wel (naar anderen, niet naar mij toe) nare opmerkingen op basis van ras, waarbij als je het zou vervangen door een ander ras het echt niet door de beugel zou kunnen. Het argument is dan vaak dat het niet vergelijkbaar is (met de omdraai-gedachte), en dat is zeker waar, maar dat maakt het nog niet ok, en met kleine dingetjes beginnen alle grote problemen.
@Kika jonker, dank voor je reactie maar ik ben me bewust van waarom het boe-woord gebruikt wordt, ik bedoelde wat de beketenis was van de “SJW definitie” van racisme in context van de reacties.
Ik weet namelijk niet wat de SJW definitie van racisme zou moeten zijn, ik weet wel dat zoals je al aangeeft zowel “SJW” als “SJW-definitie van X” geen eenduidige betekenis hebben. Dergelijke termen zijn inhoudsloos en zonder dat geexpliciteerd wordt waarnaar verwezen wordt kan er niets zinnigs over gezegd worden.
Ik zie ook wel eens opmerkingen over witte mensen of suggesties die racisme zouden moeten tegengaan die expliciet racistisch zijn tegen een andere groep. De context van dit artikel is echter de Hogeschool Rotterdam dus dan vraag ik me wederom af waarnaar verwezen wordt als gesteld wordt dat racisme tegen witte mensen op de Hogeschool Rotterdam ook aangepakt moet worden.
Vage verwijzingen naar reacties of artikelen volstaan niet. Betekenisloze woorden zoals “SJW” of “SJW definitie” die niet objectief bestaan, volstaan niet. Als mensen een discussie willen hebben is het minste wat ze kunnen doen duidelijk stellen waar ze het over hebben.