Komend collegejaar is fysiek onderwijs weer de norm op de HR
Gepubliceerd: 14 June 2021 • Leestijd: 3 minuten en 3 seconden • Nieuws Dit artikel is meer dan een jaar oud.Na achttien maanden met vooral online onderwijs gaat de Hogeschool Rotterdam in het nieuwe collegejaar weer volledig open. Collegevoorzitter Ron Bormans heeft z’n glazen bol opgepoetst en blikt alvast vooruit.
‘Na al het slechte nieuws van de afgelopen anderhalf jaar voelt het nog een beetje onwerkelijk’, zegt Bormans. ‘We hebben zoveel teleurstelling te verwerken gekregen als een versoepeling weer niet doorging of teruggedraaid moest worden, dat we ook nu geneigd zijn niet te geloven dat het echt zo is. Maar we staan echt op de drempel van weer volledig opengaan. Wanneer de cijfers blijven afnemen en er geen nieuwe coronavarianten uit de bosjes komen, natuurlijk.’
Hoe de pandemie zich de komende zomer ontwikkelt, is natuurlijk nog onduidelijk. Het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) heeft daarom een aantal scenario’s geschetst waar ook de Hogeschool Rotterdam zich aan moet houden. Het meest voor de hand liggende scenario – op basis van het afnemende aantal besmettingen – is weer opengaan. Met een paar kleine beperkingen.
Hygiënemaatregelen
De 1,5-meterregel én de mondkapjesplicht vervallen per 1 september. Maar helemaal ‘als vanouds’ wordt het nog niet. Bormans: ‘We houden ons aan de maximale groepsgrootte van 75 mensen, dat betekent dat er geen grote hoorcolleges aangeboden worden. En we overwegen additionele hygiënemaatregelen die passen bij de verschillende opleidingen.’
Denk hierbij bijvoorbeeld aan schorten, mondkapjes en handschoenen bij opleidingen als fysiotherapie en verpleegkunde of aan spatschermen tussen werkplekken bij werktuigbouwkunde. Bormans: ‘Als je samen geconcentreerd aan een opstelling of opdracht werkt, kom je al snel langdurig dicht bij elkaar in de buurt en dat moeten we proberen te vermijden als het virus nog circuleert.’
Fysiek onderwijs de norm
Ondanks dat de hogeschool het afgelopen jaar veel heeft geleerd over online onderwijs, wordt fysiek onderwijs na de zomervakantie ook weer de norm. Dat betekent dat de school verwacht dat studenten en medewerkers naar de fysiek geplande lessen en bijeenkomsten komen en dat de aanwezigheidsplicht terugkomt.
Bormans: ‘Het afgelopen jaar gingen we relaxed om met studenten en docenten die niet op school wilden werken omdat ze zelf kwetsbaar zijn of samenleven met kwetsbaren. Dat wordt komend collegejaar anders. Voor docenten en studenten is het duidelijk: wanneer ze ingeroosterd zijn voor een fysieke les, moeten ze in principe naar school komen. Maar we gaan niemand met het pistool op de borst naar school dwingen, er moet in bijzondere gevallen ruimte zijn voor gesprekken met decanen en leidinggevenden. Maar in principe geldt voor iedereen: we gaan weer naar de hogeschool.’
Omdat het coronavirus zeer waarschijnlijk een blijvertje is en het niet is uit te sluiten dat de pandemie ook weer opvlamt, zet de HR het komende jaar in op blended onderwijs. Hoe dat aangeboden gaat worden, is nog een beetje work in progress. Bormans: ‘Studenten van het Instituut voor Gezondheidszorg zullen waarschijnlijk meer op school zijn dan HRBS-studenten. Sommige economische vakken lenen zich immers meer voor online onderwijs dan de zorgvakken waarin je op elkaar moet oefenen.’
Digitale klaslokalen
Ter ondersteuning van het blended onderwijs, wordt er geïnvesteerd in digitale klaslokalen waarin mensen vanuit huis daadwerkelijk kunnen meekijken en meedoen. Het is de bedoeling dat het komende jaar per instituut een paar lokalen zo worden ingericht, maar de collegevoorzitter kan niet met zekerheid beloven dat de lokalen in september al klaar zijn: ‘Het systeem dat dit mogelijk maakt kost ongeveer 25.000 euro per klaslokaal, dat loopt dus al snel in de papieren. En er is momenteel een wereldwijde vraag naar dit soort systemen en een wereldwijd tekort aan chips waardoor de productie ook niet zo rap gaat. Hopelijk hebben we het operationeel in september.’
Toen de HR afgelopen jaar, midden in de pandemie weer openging, werd er vanuit de gemeente gevraagd rekening te houden met het openbaar vervoersnetwerk van de stad Rotterdam. Het onderwijs werd toen vooral aangeboden tussen de spitsuren door. Hogeschool InHolland heeft laten weten daar het komende jaar rekening mee te houden, maar de HR gaat roosteren zoals voor corona. Bormans: ‘We hebben gemerkt dat onze piekmomenten qua aan- en afvoer van studenten sowieso niet in de spits liggen, maar zich midden op de dag concentreren. Dus we hoeven hier geen rekening mee te houden.’
Terug naar af
Er is een kans dat de pandemie in het najaar weer om zich heen grijpt en de overheid zich genoodzaakt voelt om de deuren van de hogeschool weer te sluiten. Wat gebeurt er dan? Bormans: ‘Dan gaan we terug naar de situatie van voor december: de deuren blijven open voor praktijkonderwijs, toetsen en studenten die thuis niet makkelijk kunnen studeren. Want in tegenstelling tot wat veel mensen denken: de hogeschool is nooit echt dicht geweest.’
Tekst: Tosca Sel
Illustratie: Demian Janssen
Nou hoop ik wel dat studenten die door online lessen beter presteren dat ook gewoon mogen blijven doen na 1 September.
Blij met het idee van blended learning maar fysiek weer de norm lijkt mij achterhaald. Gewoon 1 klas aanbieden per opleiding die alle vakken online volgt en na 1 jaar kijken wat de resultaten zijn.
Goed advies!
Je zou dit kunnen overleggen met je opleidingsmanager/directeur en/of opleidingscommissie/instituutsmedezeggenschapsraad, misschien kunnen zij iets dergelijks influencen.
Grts Tosca
Ik ben al een tijdje online lessen aan het promoten. Alleen schijnt het zo te zijn dat er maar een kleine groep vocaal is over het online studeren. Docenten geven ook regelmatig aan dat zij zich prettiger voelen met live klassen. Uit het onderzoek van de school zal vast ook blijken dat de meeste studenten live lessen willen. Waar het onderzoek helaas geen rekening mee gaat houden is de mogelijkheid dat er studenten zijn die geen verantwoordelijkheid nemen voor hun aandeel en alles wijten aan online lessen(uitzonderingen daargelaten). Daarnaast heb je ook studenten die beter presteren en/of mee kunnen doen door online lessen. Ik vraag mij ook af waarom het niet gewoon een optie is om alles volgend jaar 100% aan te bieden. Als je daarmee 30-60 studenten een grotere kans geeft om hun opleiding succesvol af te ronden zie ik niet wat het belang is om die groep te forceren zich te onderwerpen aan fysiek onderwijs.
De software is al geregeld en het werkt perfect. Bijkomend voordeel is dat je in die groep die online wil studeren alleen maar gemotiveerde studenten krijgt die niet klagen. Docenten hebben dan ook een fijne en actieve groep om les te geven online. Je kan nog steeds de regels omtrent absentie navolgen want dan maken studenten bewust de keuze om online de lessen te volgen.
We zetten met de hogeschool op verschillende plekken flink in op Blended onderwijs en dan doet de voorzitter van het CvB zo’n stellige uitspraak over hoe wij als docenten straks ons onderwijs in moeten vullen, namelijk “fysiek wordt de norm”. Hier gaat volgens mij in de sterk gedecentraliseerde structuur van de HR iets mis.
Daarnaast wordt er blijkbaar nu al flink geïnvesteerd in multi-locatieleren (hybride leslokalen van 25.000 euro per lokaal), terwijl uit de ervaringen van afgelopen jaar (VO) blijkt dat dit echt heel lastig lesgeven is (15 leerlingen thuis, 15 op locatie) en er ook in de literatuur over Blended Learning over multi-locatieleren wordt geadviseerd “niet doen, tenzij…”.
Als Meneer Bormans nu eerst eens komt met een gedegen visie op Blended Learning/het nieuwe onderwijs (hoe hij het ook wil noemen), dit breed toetst binnen de organisatie, gaat kijken naar de wensen vanuit de professionals en pas daarop gaat investeren, dan denk ik dat we a) ons een hoop onnodige uitgaven kunnen besparen en b) een breed gedragen, toekomstgerichte visie op onderwijs binnen de HR kunnen formuleren. Want met deze (ogenschijnlijk) tegenstrijdige boodschappen weet ik als docent niet waar ik volgend collegejaar aan toe ben en in hoeverre ik de vrijheid geniet om mijn eigen onderwijs vorm te geven.
Aangaande de kritische noot over de centrale boodschap versus de decentrale structuur ben ik het met mijn IGO collega volledig eens. Van mijn kant maak ik in dat kader mij zorgen om de fysieke ruimte die beschikbaar is, zowel lokalen als werkplekken; ik kan niet voor andere locaties spreken, maar op de Posthumalaan was die al meer dan zéér beperkt. Als “fysiek wordt de norm” het credo is, samen met de tè beperkt beschikbare onderwijsruimtes, dan leidt dat vaak tot zéér gebroken dagen voor zowel studenten als docenten, wat betekent een dag lang in het gebouw bivakkeren. Als er een werkplek beschikbaar is dan is dit niet zo’n probleem, maar er zijn voldoende dagen waarop er zóveel mensen aanwezig zijn dat er gewoonweg geen werkplekken meer zijn. Waarom zouden we dan het fysieke onderwijs (weer) op een dergelijke gebrekkige manier moeten gaan uitvoeren als er binnen de roosters en het curriculum goede (lees: online) alternatieven beschikbaar zijn waar we inmiddels onze weg in hebben gevonden?
Wederom, ik kan niet voor andere locaties spreken, maar daar waar het mogelijk is moet fysiek onderwijs natuurlijk gestimuleerd (sic, dus niet: de norm) worden, maar wel aangevuld met de lessen van de afgelopen periode, èn inderdaad aansluitend op de wensen vanuit de professionals, zoals de collega IGO aangeeft. Daar waar die fysieke mogelijkheden beperkter zijn, moet er meer en beter met de mensen worden overlegd die ook daadwerkelijk zorg dragen voor dat onderwijs: zij moeten het immers uitvoeren, en dat moet wel op een werkbare manier gebeuren.