Een half uur eerder ontving Bormans een groep studenten, medewerkers en experts uit het werkveld in het auditorium. Hij had hen vorige week uitgenodigd om te praten over de impact van de coronapandemie op het hoger onderwijs, de ontwikkeling van ondernemerschapsonderwijs en de aansluiting van studenten op de arbeidsmarkt.

De genodigden weten dat ze onderdeel zijn van een werkbezoek met gesprekstafels, maar vrijwel niemand weet dat er een bijzondere gast zal aanschuiven. Om de gast veilig te houden, zijn er weinig mensen van de komst op de hoogte. Wanneer Bormans vertelt dat de vorstin komt, ziet hij opwinding en trots in de gezichten.

Geen selfies

Het bezoek van de koningin is tot in de puntjes voorbereid en er zijn medewerkers van de Rijksvoorlichtingsdienst (RVD) aanwezig om te voorkomen dat er op het laatste moment iets mis gaat. Een medewerker van de RVD instrueert de aanwezigen: ‘Ga nu niet twitteren of appen dat Máxima er is, dat mag pas wanneer ze weer vertrokken is.’ Er worden tersluiks wat telefoons teruggestopt in zakken en tassen.

‘Mogen we haar ook vragen stellen en hoe spreken we haar dan aan?’, vraagt een van de gasten. Het antwoord is helder: er zal vanzelf een gesprek ontstaan en dan kan je ook vragen terug stellen. En wanneer je met haar spreekt noem je haar ‘u’ of ‘majesteit’, en als je over haar praat ‘de koningin’. En of de genodigden alsjeblieft geen selfies willen maken, want er worden genoeg mooie foto’s gemaakt door de aanwezige fotografen.

Impact van de coronapandemie

Met lichte spanning lopen de genodigden het auditorium uit, op weg naar de lokalen waar ze straks met Máxima in gesprek zullen gaan. Bormans loopt naar de entree van het pand waar het hard waait maar gelukkig niet regent. Binnen een paar minuten rijden er drie grote zwarte auto’s voor en stapt Máxima uit. Vrolijk groet ze iedereen die haar opwacht en ze loopt mee naar de tweede verdieping waar het eerste rondetafelgesprek over de impact van de coronapandemie op het hoger onderwijs is.

Om de huidige stand van zaken op de HR te schetsen, praat onderzoeker Maaike Bajwa-de Visser de aanwezigen bij. Ze vertelt dat de HR net als alle andere hogescholen en universiteiten het afgelopen jaar extra studenten heeft verwelkomd en dat dat betekent dat er komend collegejaar ook meer tweedejaars zijn dan gemiddeld. Ondanks dat het onderwijs al bijna een jaar volledig online is, hebben studenten evenveel studiepunten gehaald als voorheen. Er zijn alleen iets minder studenten die hun propedeuse in een jaar hebben gehaald omdat er minder praktijkvakken en stages aangeboden konden worden.

‘Leuk en spannend in het begin’

Wat is er nu wel mogelijk?, vraagt de koningin. Bormans vertelt: studenten volgen praktijkonderwijs op school, komen voor toetsen op locatie en krijgen sinds kort – waar mogelijk – een dag per week onderwijs op locatie. Jaci (vierdejaars student business IT & management) en Bente (tweedejaars student hrm) vertellen dat ze blij zijn dat er weer meer onderwijs op locatie is. Bente vertelt dat ze in de eerste maanden van de lockdown nog vol enthousiasme studeerde. ‘We vonden het toen echt een wonder dat we in Teams op afstand lessen konden volgen. Het was echt leuk en spannend in het begin, maar daarna is m’n motivatie wel naar beneden gegaan.’

Student Jaci heeft de regelmaat van school gemist het afgelopen jaar, daarnaast is ze doordat de horeca gesloten was haar bijbaan kwijtgeraakt. Ze heeft het afgelopen jaar veel geldstress gehad. Collegevoorzitter Bormans vult aan dat deze student niet de enige is die daarmee moet dealen en dat schuldenproblematiek veel voorkomt op de hogeschool. Koningin Máxima reageert daar empathisch op. Ze weet dat geldstress mensen letterlijk IQ-punten kost. Ze maakt een aantekening in haar notitieboekje en belooft dit onderwerp mee te nemen in gesprekken met Schuldenlab.

Was er wel genoeg wifi?

De koningin wil ook graag weten hoe dat thuis studeren en werken ging de eerste periode, was er bijvoorbeeld wel genoeg wifi? Anjo van Kelckhoven (manager IT) vertelt dat lang niet alle medewerkers goede apparaten hadden om thuis te kunnen werken. Niet iedere docent had bijvoorbeeld een goede laptop om online les mee te kunnen geven. De IT-afdeling heeft zich een slag in de rondte gewerkt en de hogeschool heeft veel geïnvesteerd om dat toch rond te krijgen.

‘Op pedagogisch vlak hebben we grote stappen gemaakt, op technologisch vlak hebben we een nieuwe wereld ontdekt.’

De koningin is benieuwd wat de mensen aan tafel willen behouden uit de afgelopen periode. Hier haakt Ernst Phaff (hoofddocent opleiding commerciële economie) op in. Hij ziet dat docenten de afgelopen periode meer bezig zijn gegaan met de student en wat die nodig heeft om de lesstof tot zich te kunnen nemen. ‘Op pedagogisch vlak hebben we grote stappen gemaakt, op technologisch vlak hebben we een nieuwe wereld ontdekt.’ Hij ziet dat docenten nu minder schroom hebben om een college op te nemen zodat studenten dat later nog eens terug kunnen kijken: ‘Voorheen was dat een taboe, nu zien we dat het goed werkt.’

De koningin vindt het goed dat het inzicht dat niet iedere student hetzelfde nodig heeft steeds meer landt. ‘Het is misschien ongepast om daarnaar te vragen’, zegt Bormans, ‘maar ik kan me voorstellen dat u dat thuis ook ziet dat het de een net wat makkelijker afgaat dan de ander.’ De royal lacht instemmend en voegt toe dat ze ook ziet dat de ene docent net wat beter is in online onderwijs geven dan de ander.

Ondernemende studenten

Nadat de koningin alle deelnemers van de gesprekstafels heeft bedankt, loopt ze naar het volgende lokaal waar een rondetafelgesprek over ondernemerschapsonderwijs is gepland. Aan tafel zitten een aantal vertegenwoordigers van O2LAB Rotterdam (waar de hogeschool in samenwerkt met de Erasmus Universiteit) en studenten Marleen en Yade die binnen hun opleiding een onderneming zijn begonnen.

Yade vertelt dat ze aan de Erasmus Universiteit studeerde, maar toch meer wilde ondernemen en daarom overstapte naar de Hogeschool Rotterdam. Tijdens haar studie bedacht ze ‘Happie’, een bedrijf dat simpele, gezonde en goedkope ingevroren maaltijden maakt. De maaltijden hoeven alleen maar in de magnetron opgewarmd te worden.

‘En het kan echt een stuk goedkoper en sneller dan maaltijdaanbieders zoals bijvoorbeeld een Hello Fresh.’

Yade: ‘Ik sport veel en wil graag gezond eten, maar op sommige dagen lukt het me niet. Door tijdgebrek of doordat het aanbod van voedzame kant-en-klaar maaltijden matig is. En dan kom je toch snel uit bij een diepvriespizza ofzo, maar dat is niet voedzaam. Op een gegeven moment stond ik ieder weekend in de keuken om maaltijden klaar te maken voor de rest van de week, meal preppen heet dat. En zo kwam ik er achter dat je voor weinig geld goede maaltijden kan maken die je alleen maar even in de magnetron op hoeft te warmen. En het kan echt een stuk goedkoper en sneller dan maaltijdaanbieders zoals bijvoorbeeld een Hello Fresh.’

De koningin vindt het een mooi concept en vraagt of de student al bij bedrijven die iets soortgelijks doen is geweest om de kunst af te kijken? De student moet dat helaas ontkennen, ze is druk geweest met haar propedeuse halen maar hoopt dat dit komend collegejaar wel lukt. Dan mag ze namelijk ook stage lopen in haar eigen bedrijf, daar kijkt ze naar uit.

Aansluiting op de arbeidsmarkt

Als Máxima vraagt of de hogeschool voldoende contacten heeft om studenten in de praktijk te begeleiden, haakt Ans Boersma (Community Manager O2LAB Rotterdam) in. ‘De hogeschool heeft momenteel 120 ondernemende studenten, dus er is altijd ruimte voor meer contacten. De koningin slaat ook hier weer haar aantekeningenboekje open, krabbelt wat op en zegt dat ze het bij haar contacten ter sprake zal brengen.

De laatste gesprekstafel gaat over de aansluiting van het hoger onderwijs op de arbeidsmarkt. Een tafel vol experts wacht de koningin op. Didier Fouarge (directeur Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt (ROA) van de Universiteit Maastricht) bijt het spits af met de drie uitdagingen die hij ziet voor de toekomst. ‘Doordat de technologie verandert, zijn de banen vandaag niet de banen van morgen of overmorgen. Robotica gaat de grootste uitdaging zijn. Routinematig werk verdwijnt, robots gaan dat overnemen. De taken die overblijven zijn menselijke taken met creativiteit, didactiek of taken waarin problemen opgelost moeten worden en dat zorgt dat de markt, de vraag, verandert.’

Onderwijs meer afstemmen op de markt

De experts zijn het met elkaar eens: er moet opgeleid worden voor de arbeidsmarkt, maar wat wil die markt? Zakia Guernina (lid cvb Hogeschool Rotterdam), Maurice Limmen, (voorzitter Vereniging Hogescholen), Mai Elmar (executive director Cruise Port Rotterdam en bestuurslid VNO NCW West) en Pieter van Klaveren (voorzitter MKB Rotterdam-Rijnmond) hebben daar allemaal hun eigen idee over. Maar in de kern zijn ze het eens: er moet meer ruimte worden gecreëerd om onderwijs aan te bieden dat bij de markt past. Dat kunnen korte opleidingen zijn voor mensen die al werken en bijgeschoold moeten worden om te leren over veranderende technieken of heel nieuwe opleidingen die aansluiten bij grote veranderingen in het werkveld.

Wanneer er nu behoefte is aan een nieuwe opleiding, duurt het vijf tot zes jaar voordat die staat. Tegen die tijd voldoet de ‘nieuwe’ opleiding misschien niet meer aan de wensen van de werkgevers.

Juist wanneer alle gesprekspartners er lekker in zitten, staat Bormans op en kijkt hij Máxima aan: ‘Het is mijn taak ervoor te zorgen dat u op tijd op uw volgende afspraak bent en dat betekent dat we nu helaas moeten afronden.’ En daarmee is het gesprek afgelopen voordat de partners uitgepraat zijn.

Op naar de volgende afspraak

Zo soepel als Máxima haar entree maakte, vertrekt ze ook weer. Ze bedankt de aanwezigen met een brede lach, stopt het aantekeningenboekje in haar tas, zet haar mondkapje op, groet alle studenten die ondertussen door hebben dat de koningin in het pand is en neemt bij de deur afscheid van HRBS-directeur Fred Feuerstake.

De fotografen lopen met haar mee naar buiten, het miezert ondertussen weer. Ze zwaait nog een keer voordat ze met alle verhalen in haar hoofd en notities in haar boekje naar haar volgende afspraak vertrekt.

Bij de deur hebben alle genodigden zich verzameld en zijn er veel kleine gesprekjes: wat was ze leuk hè? En wat was ze goed op de hoogte. Het bezoek was nu al een succes en dan weten we nog niet eens wat ze met al die aantekeningen gaat doen.

Tekst: Tosca Sel
Foto’s: Erno Wientjens

Volg ons op Instagram