Onrust op kunstopleiding vanwege verwijderen pro-Palestina spandoek
Gepubliceerd: 18 May 2021 • Leestijd: 5 minuten en 10 seconden • Nieuws Dit artikel is meer dan een jaar oud.Studenten hingen in het weekend een ‘Free Palestine’-spandoek aan de gevel van het Piet Zwart Instituut van de Hogeschool Rotterdam, na het oplaaiende geweld tussen Israël en Palestina. Het spandoek werd door de opleiding verwijderd en dat zorgt voor onrust.
De opgelaaide onrust tussen de Palestijnen en Israël zorgt ook voor spanning op de HR. Een aantal studenten van de master Fine Art van het Piet Zwart Instituut, onderdeel van de Willem de Kooning Academie, besloot als teken van solidariteit een spandoek op te hangen aan de voorgevel van het pand van de opleiding in het Rotterdamse centrum. Op het spandoek stond onder andere de tekst ‘Free Palestine, stop the ethnic cleansing’ (etnische zuivering, red).
Amper 24 uur nadat de studenten het spandoek hadden opgehangen, kregen zij vanuit de opleiding te horen dat het verwijderd moest worden. Deden zij dat niet zelf, dan zou de opleiding het spandoek van de gevel halen. De groep gaf geen gehoor aan die oproep, de HR liet het spandoek weghalen.
‘Geen scheiding tussen kunst en politiek’
De beslissing van de school om het spandoek te verwijderen, zorgt voor spanning en onbegrip binnen en buiten de school; op social media wordt veel gereageerd op het besluit. Studente Diana al Halabi (30), geboren in Libanon, is het er niet mee eens. Het spandoek is volgens haar een bewuste politieke uiting: ‘Volgens ons bestaat er geen scheiding tussen kunst en politiek’.
Al Halabi zegt namens een collectief ‘van alle studenten van de Master Fine Art van het Piet Zwart Instituut’ te spreken. Profielen heeft niet onafhankelijk kunnen verifiëren of daadwerkelijk álle studenten van de betreffende opleiding het spandoek ondersteunen.
Gesprek met directeur Chabot
Toen de studenten hoorden dat het spandoek verwijderd moest worden, wilden ze in overleg met de opleiding. Ze ‘eisten’ daarbij dat het spandoek zou blijven hangen tot het gesprek met de directeur had plaatsgevonden. Daar werd geen gehoor aangegeven. Vlak voor de ontmoeting met directeur Jeroen Chabot, in de middag van maandag 17 mei, is het spandoek door facilitair medewerkers van de opleiding verwijderd.
‘In het verleden heeft het Piet Zwart Instituut zich met spandoeken en berichten op social media ook solidair verklaard met, bijvoorbeeld, de Black Lives Matter-beweging’
Profielen spreekt telefonisch met Al Halabi – waarbij een aantal andere studenten op de achtergrond meeluistert en af en toe inhaakt – vlak na hun gesprek met de directeur. Al Halabi stelt dat zij zich genoodzaakt voelden om zich uit te spreken over ‘het extreme leed en de brute onderdrukking van de Palestijnse bevolking’. ‘In het verleden heeft het Piet Zwart Instituut zich met spandoeken en berichten op social media ook solidair verklaard met, bijvoorbeeld, de Black Lives Matter-beweging. Na de aanslag op de redactie van Charlie Hebdo hing er óók een spandoek’, vertelt zij. Al Halabi weigerde het spandoek te verwijderen, omdat ze van mening is dat haar spandoek onder ‘dezelfde soort solidariteit en tevens de vrijheid van meningsuiting valt. ‘De HR meet met twee maten’, vindt zij.
Geen politieke statements
Het gesprek verliep niet zoals de studenten dat hadden gewild. ‘Uit het gesprek met de directeur blijkt dat de opleiding het een politiek statement vindt, en dat mag niet van de reglementen van de hogeschool’, aldus Al Halabi. De studente kreeg, zo zegt zij, te verstaan dat het gebruik van de term ‘etnische zuivering’ ‘kwetsend’ zou kunnen zijn voor andere studenten. De tekst zou daarnaast ‘gewelddadig’ zijn. Maar Al Halabi ziet dat anders: ‘Onze uitspraken zijn niet gewelddadig tegen joodse of Israëlische studenten. We roepen niet op tot geweld en er is geen sprake van hate speech’, vindt zij.
Na het gesprek met de de directeur beraden Al Halabi en haar medestudenten zich op vervolgstappen, die ze nog niet prijs willen geven.
Emotioneel beladen onderwerp
Aan het einde van de maandagmiddag publiceerde het Instagramaccount van de Willem de Kooning Academy, waar het Piet Zwart Instituut onder valt, een verklaring. ‘We volgen de gespannen situatie tussen Israël en Palestina op de voet. Een aantal studenten heeft hun ongenoegen geuit door het ophangen van een spandoek. We hebben dit spandoek laten verwijderen, omdat wij als HR niet betrokken willen raken bij geopolitieke zaken, en onze gebouwen moeten niet gebruikt worden voor deze doeleinden. We willen graag bemiddelen in een dialoog tussen studenten onderling, maar ook tussen studenten en docenten en de opleiding.’ De reacties op het bericht zijn niet mals.
‘We hebben alle begrip voor de zorg van de studenten, maar een banier aan onze gebouwen kan ook bedreigend overkomen voor een ander.’
Dat het spandoek zorgt voor spanningen binnen de opleiding, erkent ook Jeroen Chabot, de directeur van de Willem de Kooning Academie, inclusief het Piet Zwart Instituut. ‘We hebben alle begrip voor de zorg van de studenten, maar een banier aan onze gebouwen kan ook bedreigend overkomen voor een ander. Ik heb direct na het Hemelvaartsweekend aan de course director van de opleiding laten weten dat het spandoek weggehaald moesten, omdat de muren van onze school niet gebruikt moeten worden voor politieke statements’ licht hij toe. ‘Wij wilden graag een gesprek met de studenten, maar zij maakten het wel of niet voeren van een gesprek afhankelijk van het wel of niet weghalen van het spandoek. Dat staat los van elkaar, het gesprek is wat mij betreft bedoeld om uit te leggen waarom wij het spandoek weghalen.’
Dat zorgde voor ‘boosheid en felle reacties’ bij de studenten. Volgens Chabot zien de studenten de beslissing als ‘censuur’. De boosheid zou zich volgens Chabot ook geuit hebben in ‘bepaalde bewoordingen zoals “fascisten” waarvan ik denk: “denk even na wat je zegt”. Daaraan’, zegt Chabot, ‘zie je ook hoe emotioneel beladen dit onderwerp is’.
Door de studenten werd Chabot erop gewezen dat er al eerder verschillende slogans aan de gevel van het ateliergebouw hingen. ‘Ik wist simpelweg niet dat die daar hingen, anders had ik wel eerder ingegrepen en ook die weggehaald’, verduidelijkt hij.
‘School moet veilige plek zijn voor álle studenten’
‘Er zit een duidelijke reden achter het beleid dat de school niet gebruikt mag worden voor politieke uitingen’, zegt Chabot. ‘De school is een school. Dat is een plek waar iedereen zijn eigen mening kan vormen, kan experimenteren in hoe hij of zij tot zijn mening komt en hoe je je mening vormgeeft. Natuurlijk leiden wij studenten op tot kritische makers en denkers, maar het moet ook een veilige plek zijn, een plek voor álle studenten. Du moment dat je het gebouw als een uithangbord van een mening van een groep studenten gebruikt, dan verlaat je die veilige plek, dat is precies de reden waarom wij hebben ingegrepen. De studenten toonden zich daar niet heel ontvankelijk voor.’
‘We willen de muren van de gebouwen niet als uithangbord van die mening gebruiken, omdat we dan de ‘safe space’ verlaten die de academie moet zijn’
De verklaring van de opleiding via Instagram zorgde voor hevige reacties, erkent Chabot. Hoe nu verder? ‘We hebben een grote internationale gemeenschap in de academie, en heel fundamentele waarden zijn in het geding, bij wat er in het Midden-Oosten en andere plekken van de wereld gebeurt. Datgene wat er nu gebeurt, raakt mensen persoonlijk. Daar moet ruimte voor zijn, wij kiezen geen partij of iets dergelijks want we hebben een zorgplicht naar al onze studenten. Wij maken wel duidelijk voor welke waarden wij staan. Wij verafschuwen elke oorlog en hopen op snelle de-escalatie in het gebied. Het enige is: we willen de muren van de gebouwen niet als uithangbord van die mening gebruiken, omdat we dan de “safe space” verlaten die de academie moet zijn en moet bieden aan iedereen, ongeacht achtergrond of loyaliteit.’
Tekst: Rutger de Quay
Foto’s: Diana al Halabi
Profielen, het onafhankelijke nieuwsmedium van de Hogeschool Rotterdam, deelt wekelijks artikelen op Linkedin. Ben jij onze nieuwe connectie? 
Dit is een uitstekend voorbeeld van dat “antiracisme” beleid van de HR wat blijkbaar nog niet helemaal lekker loopt. Protesten tegen de apartheid in Israel worden direct gesmoord. Is verzet tegen apartheid echt een probleem voor de HR ja? Goed verhaal hoor.
https://www.hrw.org/report/2021/04/27/threshold-crossed/israeli-authorities-and-crimes-apartheid-and-persecution
Het verhaal rondom het Midden-Oosten kent sowieso 2 kanten.
Ik kan me heel goed voorstellen dat je als instituut geen specifieke politieke spandoeken aan je gebouw wilt hangen wanneer je een openbaar instituut wilt zijn ongeacht politieke voorkeur. Ik denk ook dat de Charlie Hebdo aanslag en het excessieve geweld tegen zwarte mensen in de VS door politie niet per se sociaal-politieke kwesties zijn maar geweldskwesties. Alhoewel je zou kunnen stellen dat BLM als beweging inherent politiek is door het politieke engagement is het een simpel feit dat deze mensen het leven hebben gelaten en je dit geweld kan veroordelen zonder specifieke politieke inslag.
Wanneer je echter een spandoek ophangt om je steun uit te spreken kan je jezelf niet losmaken van de politieke factor, publieke uitspraken zijn een vorm van beinvloeding van de politieke sfeer. Ik kan me goed voorstellen dat de studenten vinden dat er met twee maten wordt gemeten en ik vind het hoogst vreemd dat een onderwijsdirecteur niet op de hoogte is van de aanwezigheid van spandoeken op het gebouw van zijn instituut.
Die doeken hangen er om gezien te worden, het is niet alsof ze subtiel zouden worden geplaatst of actief verborgen. Kennelijk is in dit geval de directeur binnen korte periode op de hoogte gesteld van de aanwezigheid van de spandoeken, maar bij vorige situaties is dat niet gebeurd? Zelfs als dat waar is, getuigt dat van een verschil in benadering afhankelijk van de politieke inhoud.
Benieuwd of degene die dit ophingen ook zo zouden hebben gereageerd als andere studenten een Israëlische vlag zouden hebben opgehangen. De ervaring is dat men vaak niet zo tolerant is naar de andere partij toe.
Ik vind het wel opvallend dat bij BLM e.d. verschillende onderwijsinstituten geen probleem hadden met zich uitspreken omdat het om een humanitaire kwestie zou gaan. Hoe is dit géén humanitaire kwestie? Waarom is dit opeens alleen politiek? Naast het conflict en de bombardementen en oorlogsdaden van beide kanten; worden Palestijnen in Israel behandeld als minder dan tweederangs burgers. Hoe is dit geen apartheid, racisme, discriminatie, etc? Wat je ook vind van het conflict, solidariteit met het Palestijnse volk is toch wel echt op z’n plaats.
@Spanjola, ik kan me niet herinneren dat verschillende onderwijsinstituten zich hebben uitgesproken over de BLM demonstraties. Verscheidene mensen hebben dat op individuele basis gedaan. Ron Bormans heeft een blogstuk gepubliceerd over het standpunt van de Hogeschool betreffende racisme, welke een bevestiging was van een bestaand standpunt wat de Hogeschool op ieder moment bereid is uit te dragen. Nu zijn kernwaarden zoals gelijkheid, diversiteit en inclusiviteit wel degelijk politiek te noemen dus het is niet helemaal terecht om te stellen dat de Hogeschool zich nooit over politieke kwesties uitspreekt maar dit gebeurt op een ander, zeer algemener niveau.
Kan je aangeven hoe verschillende onderwijsinstituten uitspraken hebben gedaan? Ik zou b.v. verwachten dat aan een dergelijke conditie voldaan is als een onderwijsdirecteur dit expliciet doet, maar in dit stuk staat dat Jeroen Chabot zich niet bewust was van de BLM spandoeken en deze ook had laten verwijderen als hij op de hoogte was geweest. Wat je verder van zo’n statement kan vinden, het is duidelijk geen steunbetuiging voor het uitspreken voor een politieke kwestie door zijn onderwijsinstituut.
Iets kan verder een humanitaire kwestie zijn EN een politieke kwestie. Als een instituut een positie heeft dat het geen uitspraken doet over politieke kwesties, maar wel over humanitaire kwesties, is de opmerking dat iets een humanitaire kwestie is niet voldoende. Aan de tweede voorwaarde, dat het geen politieke kwestie is, is niet voldaan; het is dus niet belangrijk of iets “alleen” politiek is maar slechts “of “het politiek is. De complexe (geo)politieke situatie omtrent Israel speelt sinds mid-20e eeuw en is onmogelijk los te zien van internationale politiek. Dat is nogal een andere kwestie dan een kernwaarde waar we het principieel allemaal over eens zijn.
@S. Heikamp o.a. de WdKA heeft op hun instagram pagina een zwart vierkant gepost voor blackout tuesday, een actie voor BLM.
Terwijl ik het eens ben met de raakvlakken tussen humanitaire en politieke elementen van conflicten en situaties, en ik van mening dat het door veel insanties, niet alleen de HR, verkeerd en als zwak argument gebruikt wordt.
Ik ben op de hoogte van hoe lang en ingewikkeld de situatie rondom Israel is, en ik ben me ook bewust van de vuile taktiek van Netanyahu, die de overtuiging creërt dat kritiek op het land per definitie antisemitistisch of zelft nazistisch is.
Jammer dat je niet kan discussiëren met de organisator van dit “protest” tegen de bezetting en apartheidspolitiek zoals zij dat opperen.
Deze studenten moet leren in plaats hun tijd te verdoen met de Joodse staat te bashen.
Correct gehandeld van Chabot , geen politiek op onderwijsinstellingen…het is een overheidsgebouw en geen reclmaezuil voor dwalingen van hysterische instagram kleuters met confused opinions….je zal maar een ANDERE mening op die opleiding hebben …maar uiteraard hard left en “progressief” dulden geen andere meningen …
Het is gewoon antisemitisch en olie op het vuur gooien en het demoniseren van Israel…………….