‘Het stelsel gaat ervan uit dat ouders kunnen bijdragen, maar met een inkomen rond anderhalf keer modaal is dat nog heel lastig’, zegt directeur Arjan Vliegenthart van het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (NIBUD).

Het Nibud enquêteerde ruim 1.500 studenten in hbo en wo. De meesten (68 procent) krijgen geld van hun ouders. Dat is 15 procentpunt meer dan in 2015, toen de basisbeurs er nog was. Ook het bedrag dat studenten van hun ouders krijgen nam de laatste jaren toe: in 2021 ging het om gemiddeld 211 euro per maand.

Ongelijke kansen

Maar met een inkomen van anderhalf keer modaal (netto besteedbaar inkomen per maand: 3.751 euro) hebben ouders daar maar weinig geld voor, stelt het Nibud, terwijl hun kinderen bijna geen aanvullende beurs meer krijgen. Hierdoor ontstaat kansenongelijkheid, is de conclusie.
Sommige studenten hoeven niets te lenen, anderen eindigen met een flinke schuld. De aanbeveling aan de politiek: geef studenten een inkomen waardoor ze financieel zelfstandig kunnen zijn.

Vier jaar geleden deed het Nibud dit onderzoek ook en sommige ontwikkelingen zijn volgens het instituut positief. Zo kunnen studenten beter rondkomen dan in 2017 en komen ze minder geld tekort. Ook hebben ze iets minder vaak een lening dan in 2017 (maar vaker dan in 2015, toen er nog basisbeurs was).

ISO-plan: de nieuwe basisbeurs

De landelijke studentenorganisatie ISO wachtte al maanden op dit onderzoek om haar eigen voorstel voor een nieuwe basisbeurs op te baseren. De studenten willen een beurs van 247 euro per maand voor thuiswonenden en 460 euro per maand voor uitwonenden. Daarnaast hebben ze plannen om de aanvullende beurs te ‘verbreden’, zodat studenten uit gezinnen met een middeninkomen tot 70 duizend euro er aanspraak op kunnen maken.

Tot slot wil het ISO compensatie voor de generaties ‘pechstudenten’ die onder het huidige leenstelsel vallen: ze moeten een (nader te bepalen) bedrag krijgen én kwijtschelding van hun studieschuld.

Facturen

Het voorstel gaat gepaard met de actie ‘factuur van je studie’. Via de website van het ISO kunnen studenten het bedrag factureren dat ze in het huidige leenstel mislopen. De studentenorganisatie zal bij de start van het nieuwe collegejaar alle ‘facturen’ overhandigen aan politiek Den Haag.

Ook de Landelijke Studentenvakbond en vakbond FNV Young & United zijn het leenstelsel zat: zij eisen dat er een schuldenvrije basisbeurs komt waarmee studenten die twaalf uur per week werken zonder extra leningen kunnen afstuderen. Daarnaast willen ze volledige compensatie voor de leenstelselgeneratie.

Avondjes uit

Hoewel studenten op financieel vlak steeds afhankelijker worden van hun ouders, blijven hun belangrijkste inkomstenbronnen de studiefinanciering en hun bijbaan, blijkt uit het Nibud-onderzoek. Dat levert maandelijks respectievelijk 526 euro en 508 euro op.

Maar student zijn is niet gratis, dus dat geld vliegt er ook snel weer uit. Huur (of kostgeld voor thuiswonenden) en het collegegeld zijn nog altijd de grootste kostenposten. Daarna komen de vrijetijdsuitgaven, zoals avondjes uit, etentjes en vakanties. Hieraan gaven studenten in 2021 wel iets minder uit dan in 2017: dat komt vermoedelijk door de coronacrisis, aldus het Nibud.

Tekst: HOP, Bas Belleman en Evelien Flink
Beeld: Demian Janssen

Volg ons op Instagram