Ondanks het belang van het stemmen voor jongeren, maken ze veel minder gebruik van hun stemrecht dan ouderen. Bij de vorige Tweede Kamerverkiezingen in 2017 ging ‘slechts’ 66 procent van de kiezers tussen de 18 en 24 jaar oud naar de stembus, terwijl bijna 90 procent van de 65-plussers zijn of haar stem uitbracht.

Het Interstedelijk Studentenoverleg (ISO) lanceerde afgelopen woensdag een studentenkieswijzer, die verschillende thema’s aanstipt die belangrijk zijn in de levens van studenten, en de visies van de verschillende partijen op die onderwerpen vergelijkt. Zo kun je ontdekken welke standpunten passen bij je eigen ideeën. Daarnaast zijn er op social media verschillende initiatieven die jonge kiezers aansporen de gang naar de stembus te maken. De studenten die wij spraken, zijn allemaal van plan hun stem te gebruiken.

Een thema steekt er bovenuit

Derk (20), is derdejaars watermanagement en stemt voor het eerst voor de Tweede Kamer. ‘Ik heb al eerder gestemd voor de waterschappen en Provinciale Staten, maar de Tweede Kamerverkiezingen zijn toch een stuk belangrijker. De vorige keer heb ik mij wel ingelezen, maar ik wil nu nog meer te weten komen voordat ik ga stemmen. Ik lees verschillende partijprogramma’s voordat ik überhaupt een stemwijzer of test doe.’

Hoewel Derk verschillende thema’s zwaar laat wegen bij het maken bij zijn keuze, steekt er eentje met kop en schouders bovenuit. ‘Huisvesting is voor mij een heel belangrijk onderwerp, niet alleen voor mij, maar voor mijn hele generatie, vind ik. Er is een enorme krapte op de huizenmarkt, de prijzen zijn torenhoog. Daarom woon ik nog steeds bij mijn ouders. Je kunt niet zomaar als je net bent afgestudeerd op je 25e een huis kopen, dat is ondenkbaar. Het is een groot probleem. Ik heb geen zorgen over het vinden van een baan na mijn afstuderen, maar hoelang woon ik nog thuis? Ik wil graag ook op mijn eigen benen staan.’

‘Wel klagen over de politiek, maar niet gaan stemmen’

Derk vindt het ‘áltijd belangrijk om te gaan stemmen’, maar de coronacrisis heeft dat gevoel alleen maar versterkt. ‘Je zag het ook met de klimaatmarsen [demonstraties om de klimaatdoelen te behalen, red], zeker nu in de coronacrisis: we zijn ontevreden. Maar dan moeten we ook juist allemaal massaal als jonge mensen naar de stembus gaan, om van ons te laten horen.’

Het stoort hem dat veel jonge mensen klagen over de huidige situatie, maar niet gaan stemmen. ‘Als je kan stemmen maar je gaat niet stemmen, dan is de kans ook klein dat er iets verandert of verbetert.’ De politiek leeft wel onder zijn familie- en vriendenkring, ‘maar we maken vooral satire over de politiek tegenover elkaar’. Hij verwacht dat iedereen in zijn omgeving gaat stemmen. ‘Het is een plicht om te stemmen. Als een vriend van mij niet stemt gaan wij het niet over politiek hebben, dan mag je geen commentaar hebben op het beleid.  Desnoods stem je blanco. Je mag, vind ik, alleen maar meepraten over het beleid als je daadwerkelijk gestemd hebt.’

Hij deed ook de eerdergenoemde kieswijzer van het ISO, met wisselende tevredenheid. ‘Het concept is goed, de uitwerking kan beter. Je moet bijvoorbeeld zelf onthouden met welke standpunten je het eens bent, omdat veel partijen bijna identieke standpunten hebben is dit niet te doen zonder je antwoorden te noteren. De gifjes bij de stellingen zijn leuk bedoeld, maar ze leiden nogal af.’

‘Huidige generatie moet gecompenseerd worden’

Aliza (24) is ook van plan in elk geval naar de stembus te gaan: ‘Stemmen doe ik altijd eigenlijk, maar ik houd mij niet dagelijks bezig met de politiek, ik volg het niet op de voet. Veel thema’s die ik zwaar vind wegen bij het maken van mijn stem, zijn verwant aan mijn studie. Door de coronacrisis is bijna mijn hele studie online, dat vind ik niet zo fijn. Ik ben niet tevreden met de huidige situatie. Dus ik ga mij vooral goed inlezen over wat de verschillende partijen hierover vinden en hoe zij dit willen gaan oplossen.’

Volgens Aliza ondervindt haar generatie, de huidige studenten, nadeel van de coronapandemie. ‘Ik vind dat wij, de huidige generatie, op de een of andere manier gecompenseerd moeten worden voor wat we nu doormaken. Dat vind ik erg belangrijk, een zwaarwegend argument. Juist door de coronacrisis vind ik het ook nu belangrijker om mijn stem uit te brengen, al heb ik nog niet het idee dat het echt leeft in mijn eigen omgeving. Ik stemde voorheen PvdA, D66 of GroenLinks, en nu ga ik kijken wat de standpunten van die partijen zijn in hun partijprogramma, maar ik kijk ook verder dan dat. Al moet ik zeggen dat ik nu nog geen flauw idee heb, maar dat komt wel!’

Van GroenLinks naar Forum voor Democratie

Mario (33) is de politiek in de afgelopen tijd een stuk meer gaan volgen. ‘De toeslagenaffaire en corona hebben er wel voor gezorgd dat ik alles nu volg, ik kijk naar verschillende Kamerdebatten, volg de persconferenties. Ik ben mij ook meer gaan verdiepen in de verschillende partijen. Vroeger heb ik wel gestemd, maar toen heb ik mij niet echt verdiept en ingelezen in waar die partijen nou voor staan. Bij de vorige verkiezingen heb ik geloof ik op Jesse Klaver gestemd, ik denk dat ik nu op Forum voor Democratie ga stemmen’.

Voor Mario speelt de coronacrisis daarbij een grote rol in zijn keuze. ‘Baudet en Van Haga hebben heel goede ideeën om Nederland weer vrij te krijgen. Ik vind dat de coronamaatregelen die de overheid neemt te ver gaan, het is disproportioneel. Daarbij zeg ik niet dat het hele coronagedoe een complot is of dat het virus niet bestaat, maar ik vind wel dat de neveneffecten van de maatregelen die de regering heeft genomen een nogal grote impact hebben gehad op onze samenleving. In mijn ogen zijn Forum en de PVV de enige twee partijen die ‘fair’ zijn naar de bevolking.’

Ook in zijn omgeving leven de verkiezingen nog niet echt, ‘maar ik ga mijn vrienden en familie wel aansporen om te gaan stemmen’. Niet stemmen noemt hij ‘een eigen keuze, maar het is vind ik wel heel belangrijk dat je een weloverwogen keuze neemt, je moet je erin verdiepen.’

‘Coronacrisis heeft weinig impact op stemkeuze’

Joyce en haar vriendin Kim zitten in het eerste jaar van hun opleiding tot leraar aardrijkskunde, hebben beide al eerder gestemd, en ze vinden allebei het onderwijs het belangrijkste thema rondom de verkiezingen. ‘De coronacrisis heeft weinig invloed op mijn stemkeuze, die staat redelijk vast. Ik vind dat de regering goed haar best doet om het onderwijs te verbeteren, daar sta ik ook achter. Toch vind ik het wel belangrijk dat er nog meer gedaan wordt. Het onderwijslandschap bestaat nu uit verschillende losse organisaties en instituten, dat moet meer één worden’, vindt Joyce. ‘Op sommige hogescholen kan iets weer wel, en dat kan op de Hogeschool Rotterdam weer niet, dat moet gelijkgetrokken worden’, vult Kim aan.

‘Wereld kunnen doorgeven aan onze kleinkinderen’

‘Bovendien zitten er grote verschillen tussen het mbo en het hbo, de overgang en het verschil moeten minder groot zijn’ zegt Joyce.

Voor Kim staat ook een ander onderwerp centraal: ‘Het klimaat is voor mij een belangrijk thema voor het uitbrengen van mijn stem. Ik hoop graag deze wereld nog door te kunnen geven aan mijn kleinkinderen, dat gaat niet op de manier zoals we nu met het milieu omgaan. We doen al ons best, maar we moeten echt grote stappen gaan nemen.’ Beide baseren hun keuze op de informatie uit de partijprogramma’s, ‘voor de debatten heb ik geen tijd, de studie is al zwaar genoeg!’ voegt Joyce er lachend aan toe.

Tekst: Rutger de Quay
Foto: Shutterstock

Volg ons op Instagram

Wil je op donderdag (rond lunchtijd) het heetste nieuws van afgelopen week in je mailbox ontvangen? Meld je aan voor onze nieuwsbrief.